အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီလက်ထက် မျှတမှုမရှိတဲ့ တရားစီရင်ရေးပုံစံများ

ရန်ကုန်ဆန္ဒပြပွဲအတွင်း ဖမ်းဆီးခံရသူတဦး။ (ဖေဖော်ဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၂၁)

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေငြာထားတဲ့မြို့နယ်တွေမှာ စစ်ခုံရုံးတင် တရားစွဲခံရသူတွေကို ဖိအားပေး ဝန်ခံခိုင်းတာတွေ ရှိနေသလို ဥပဒေကြောင်းအရ ခုခံချေပခွင့်မရတာတွေမျိုးတွေ ဖြစ်နေတယ်လို့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်းက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ မ ျှမ ျှတတ မဖြစ်တဲ့ စီရင်မှုတွေ အပေါ် တရားလွှတ်တော် ရှေ့နေတွေကလည်း ဝေဖန်ထောက်ပြနေကြပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းကို မဆုမွန်က တင်ပြပေးမှာပါ။

ဆန္ဒပြပွဲတွေ အရှိန်မြင့်ခဲ့တဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းက လှိုင်သာယာမြို့နယ်၊ ရွှေပြည်သာ မြို့နယ်၊ ဒဂုံ မြို့သစ် (တောင်ပိုင်းမြို့နယ်)၊ ဒဂုံမြို့သစ် (မြောက်ပိုင်းမြို့နယ်)၊ ဒဂုံမြို့သစ် (ဆိပ်ကမ်းမြို့နယ်)နဲ့ မြောက်ဥက္ကလာပ မြို့နယ်တို့ ကို န.စ.က စစ်ကောင်စီက စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

ဒီမြို့နယ်တွေမှာ နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်ဖျက် ပုန်ကန်မှု၊ အစိုးရကို အကြည်ညိုပျက်အောင် လုပ်မှု၊ တပ်မတော်သားများ ဒါမှမဟုတ် အစိုးရ အမှုထမ်းများကို ဟန့်တား နှောင့်ယှက်မှု အပါအဝင် ပြစ်မှုအမျိုးအစား ၂၃ မျိုး ကျူးလွန်ရင် စစ်ခုံရုံးနဲ့ သေဒဏ်၊ နှစ်အကန့်အသတ်မရှိ အလုပ်နဲ့ ထောင်ဒဏ်၊ သက်ဆိုင်ရာ ပြစ်မှုအလိုက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အမြင့်ဆုံး ပြစ်ဒဏ်တွေကို ချမှတ်မယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ပြစ်မှုစာရင်းထဲမှာ အာဏာသိမ်းပြီး နောက် ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တဲ့ ပြစ်မှုသစ်တွေကိုလည်း ထပ်တိုးခဲ့ပါတယ်။

လတ်တလော မာရှယ်လောလို့ခေါ်တဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး နဲ့ အုပ်ချုပ်နေတဲ့ ဒီမြို့နယ်တွေ အတွင်းက ဖမ်းဆီးခံရ သူတွေဟာ အမှုအတွက် ဖိအားပေး ဝန်ခံခိုင်းတာနဲ့ ဥပဒေကြောင်းအရ ခုခံချေပခွင့်မရတာတွေ ကြုံနေရတယ်လို့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ ဦးဆန်းမင်းက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။

"သေချာတာက မျှတတဲ့ တရားစီရင်မှု မရှိဘူး... စစ်ခုံရုံးနဲ့ အမိန့်ချတာ။ ဖမ်းဆီးတဲ့အခါမှာလည်း အမှုဆင်ဖမ်းခံရတာ ဖြစ်မယ်။ အတင်းဖိအားပေး လက်မှတ်ထိုးပြီး ဝင်ခံခိုင်းတာ ဖြစ်တယ်။ သေချာတာကတော့ မျှတတဲ့ တရားစီရင်မှုမရှိဘူး။ ကျနော်တို့ အပြင်ပန်းသဏ္ဍာန်အရ သိသိသာသာ ညဉ်းပန်း နှိပ်စက်ခံရတာတွေတွေ့ရတယ်။ တော်တော်ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံပြီး ဝန်ခံခိုင်းထားတဲ့ အနေအထားမျိုးတွေ ရှိတယ်။ အမိန့်ချတာမှာလည်း ခုခံပိုင်ခွင့်မရှိဘူး။ ကျနော်တို့သုံးသပ်ချက်အရ စစ်မှန်တဲ့ တရားစီရင်မှုမဟုတ်ဘူး။ အမိန့်ကို ချချင်သလို ချနေတာရှိတယ်။ ဥပဒေမှာ ပြဌာန်းထားတဲ့ အမိန့်တွေကို စံပြသဘောမျိုးနဲ့ ချနေတာလည်းဖြစ်တယ်။ ကာယကံရှင်တွေ တရားမျှတမှုက ခံစားမှု မရှိဘူးဆိုတာပြောလို့ ရတယ်။"

စစ်ခုံရုံးဆိုတာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကာလအတွင်း အရပ်သားများကို တရားစွဲ ရုံးတင်ဖို့ တပ်မတော်က ယာယီဖွဲ့စည်းတဲ့ အထူးခုံရုံးတခုပါ။ ဒီ အထူးခုံရုံးကို လက်ရှိမှာ အင်းစိန်ထောင်တွင်းမှာ မြို့နယ်အလိုက် အထူးခုံရုံး ၆ ခု သတ်မှတ်ပြီး စစ်ဆေးနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း ကောက်ယူနိုင်တဲ့ စာရင်းအရ မာရှယ်လော ထုတ်ထားတဲ့ မြို့နယ် ၆ ခုမှာ အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြခဲ့လို့ ဖမ်းဆီးခံထားရသူဟာ အယောက် ၂၀၀ ဝန်းကျင်ရှိနိုင်ပြီး ခန့်မှန်းခြေ အယောက် ၃၀ နီးပါး စစ်ခုံရုံးတင် အမိန့် ချမှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။

မာရှယ်လော ထုတ်ထားတဲ့ ဒီနေရာတွေမှာ ဖမ်းဆီးခံရသူ စာရင်းတိကျရဖို့တောင် ခက်ခဲနေတာမို့ ဒီစာရင်းဟာမြေပြင် အခြေအနေထက် ပိုများနိုင်တယ်လို့ ဦးဆန်းမင်းက ပြောပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက မြောက်ဥက္ကလာပမြို့နယ်မှာ ရာဇသတ်ကြီး ပုဒ်မ ၃၉၆၊ ၃၉၇ နဲ့ လူ ၁၉ ဦးကို အမြင့်ဆုံးပြစ်ဒဏ် သေဒဏ်ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဝင် ဗိုလ်ကြီးတဦးနဲ့ အတူပါသူတဦးကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေမှု၊ လုယက်မှုကြောင့် ဗိုလ်ကြီးနဲ့ အတူပါသူ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့အတွက် အခုလိုပြစ်ဒဏ်ချခဲ့တာလို့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ပြင်ပရှေ့နေတွေဆီက အကူအညီ ရယူခွင့်မရသလို ခုခံချေပပိုင်ခွင့်လည်း မရတဲ့ ဒီမြို့နယ် ၆ ခုက ဖမ်းခံထားရသူတွေနဲ့ ပတ်သတ်လို့ ဘယ်နှစ်ယောက်ကို ဘယ်လိုပုဒ်မတွေနဲ့ အရေးယူမလဲ ယူထားသလဲဆိုတာ မသိရသလို ဘယ်နှယောက်ကို ပြစ်ဒဏ်ချ အရေးယူပြီး ပြီလဲဆိုတာတောင် စာရင်းမသိနိုင်ဘူးလို့ ဖမ်းဆီးခံရသူတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးခင်မောင်မြင့်ကပြောပါတယ်။ မျက်ကွယ်စစ်ဆေးမှုတွေနဲ့ တဘက်သတ် စီရင်ချက်ချခံရမှုတွေကို ခုခံပေးနိုင်ဖို့ ကာကွယ်ပေးနိုင်ဖို့ အတော်လေးခက်ခဲနေတာမို့ ဒီဖမ်းခံရသူ တွေမှာ မျှတတဲ့တရားစီရင်မှု ခံစားခွင့်မရဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

"အရပ်ဘက် တရားရုံးတွေမှာ တရားသူကြီးက တရားလို၊ တရားခံ ၂ ဘက်လုံးပေါ်က တင်ပြလာတဲ့ သက်သေတွေ၊ လျှောက်လဲချက်တွေပေါ်က ဆုံးဖြတ်ရတဲ့အတွက် ဥပဒေနဲ့ညီညွှတ်ဖို့ အမှန်တရားနဲ့ နီးစပ်ဖို့ မျှော်လင့်လို့ရတယ်။ စစ်ခုံရုံးထဲမှာကျတော့ တရားလိုဘက်ကပဲ ခိုင်ခိုင်မာမာတင်ပြပိုင်ခွင့် ရှိတယ်။ တရားခံဘက်ကကျတော့ ရှေ့နေလိုက်ပါခွင့်မရှိဘူး။ သက်သေတင်ပြပိုင်ခွင့်လည်း မရှိတဲ့အခါကျတော့ ဥပဒေအရ ဆိုရင်ကာကွယ်ခုခံပိုင်ခွင့်မရဘူး။ ဥပဒေမှာက ပြစ်မှုတခုနဲ့ စွပ်စွဲခံရပြီဆိုရင် စွပ်စွဲခံရသူဟာ ဥပဒေအရ ကာကွယ်ခုခံပိုင်ခွင့်အခွင့်အရေး အပြည့်အဝ ရရမယ်။ စစ်ခုံရုံးအနေနဲ့ လတ်တလောစစ်တာမှာ အဓိကနစ်နာဆုံးရှုံးတာကတော့ စွပ်စွဲခံရသူတွေဟာ ဥပဒေနဲ့အညီ ကာကွယ်ခုခံပိုင်ခွင့် အပြည့်အဝမရတဲ့အတွက် အင်မတန်ကြီးမားတဲ့ ဥပဒေအရ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုကို ခံနေရတယ်လို့ ဒီလိုပဲ သုံးသပ်လို့ရပါတယ်။"

မကြာသေးခင်ကလည်း မြောက်ဥက္ကလာ စစ်ခုံရုံးကနေ အရပ်သား ၄ ဦးကို ဆန္ဒပြစဉ် တရားရုံးတွင်း ကွန်ပျူတာ ၅လုံး၊ ဥပဒေစာအုပ်တွေ၊ စာရွက်စာတမ်းနဲ့ တရားရုံးတွင်း ကားနဲ့ ဆိုင်ကယ်တချို့ ဖျက်ဆီးမှု နိုင်ငံပိုင် ပစ္စည်း ဖျက်ဆီးမှုပုဒ်မ ၆(၁) နဲ့ အမြင့်ဆုံး ပြစ်ဒဏ် ၇နှစ်ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီမြို့နယ်တွေမှာ သေဒဏ်နဲ့ တခြားပြစ်ဒဏ်တွေ ချမှတ်ခံရသူများအနေနဲ့ အယူခံဝင်ပိုင်ခွင့် ပြစ်မှုပြင်ဆင်လျှောက်ထားပိုင်ခွင့်တွေ ရှိပါတယ်။ ရန်ကုန်တိုင်း စစ်ဌာနချုပ် တိုင်းမှူး၊ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ၊ နိုင်ငံတော် သမ္မတ တို့ဆီအဆင့်ဆင့် အယူခံလေ ျှာက်ထားနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြစ်ဒဏ်တွေကို ပယ်ဖျက်၊ ပြင်ဆင်နိုင်သူတွေဟာ အာဏာချုပ်ကိုင်ထားသူတွေဖြစ်နေတာကြောင့် မျှတမှုမရှိတဲ့ ဒီတရားစီရင်မှု ရလဒ်နဲ့ပဲ အဆုံးသတ်နိုင်တယ်လို့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေတွေက ထောက်ပြနေကြပါတယ်။

မဆုမွန်/ VOA Burmese

https://burmese.voanews.com/a/myanmar-military-coup-law/5851251.html