ကျောက်မဲရွာသား အသတ်ခံရမူအပေါ် လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ထံ တိုင်ကြား

မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်

(Unicode)⤵⤵⤵
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ကျောက်မဲမြို့နယ်အတွင်း တပ်မတော်စစ်ကြောင်းရဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ကျေးရွာသား တစ်ဦးသေဆုံးခဲ့တဲ့ဖြစ်စဉ်ကိုစုံစမ်းစစ်ဆေးပေးရန် ကျောက်မဲမြို့နယ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကနေ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ထံ တိုင်ကြားထားတဲ့အကြောင်း နိုင်ကွန်းအိန် ပြောပြပေးမှာပါ။

ဇွန်လကုန်ပိုင်းမှာ ကျောက်မဲမြို့နယ်အတွင်းမြန်မာစစ်တပ်နဲ့ တောင်ပိုင်းရှမ်းပြည်တပ်မတော် RCSS/SSA အဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးအပြီး ဟဲကွီကျေးရွာအုပ်စု ပန်ကျန်ကျေးရွာအတွင်း တပ်မတော်စစ်ကြောင်း ဝင်ရောက်လာပြီး ရွာသား တွေကိုပစ်ခတ်တဲ့ဖြစ်စဉ်အပေါ် မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ထံ တိုင်ကြားထားတယ်လို့ ကျောက်မဲမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် စိုင်းထွန်းဉာဏ်ကပြောပါတယ်။

“အဲဒီ(၂၈)ရက်နေ့မနက်မှာ သူတို့က ပန်ကျန်ရွာကိုရောက်လာတဲ့အချိန် လူ(၃)ဦးက ဆရာမနားနေဆောင်ပေါ့။ ဆရာမတွေအိပ်တဲ့စာသင်ကျောင်းဆောင် ထဲမှာသွားပုန်းတာပေါ့နော်။ ပုန်းတဲ့အချိန်မှာတပ်က တံခါးဖွင့်ပြီးတော့ တွေ့တဲ့အချိန် မှာ လုံးဆုဆိုတဲ့ လူကို တချက်ပစ်လိုက်တယ်။ သူကထွက်ပြေးတဲ့အချိန်မှာ နောက်နှစ်ချက်ပစ်လိုက် တော့ သူကအဲဒီအထဲမှာသေသွားတာပေါ့နော်။ နောက်တဦးက တင်ပါးဒဏ်ရာရတယ်။ တင်ပါးမှာထိတဲ့ ဥစ္စာက အမျိုး သမီး။ အဲဒါနဲ့ ပက်သက်ပြီးတော့မှ ထွက်ဆိုချက်တွေ ကျွန်တော်တို့ရဲ့မြေပြင်တွေ့ရှိချက်တွေ ဒါတွေက တကယ်ကို လက်လွတ်စပယ်ပစ်သတ်လိုက်တာပေါ့နော်။ ဒါတွေကမဖြစ်သင့်တဲ့အရာပေါ့တိုင်ကြားရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ လူ့အခွင့်အ ရေး ကော်မရှင်ကတော့ ဆက်သွယ်ပြီးမေးပြီးပြီ စာကတော့ရောက်သွားပြီ။ ကာကွယ်ဌာနကနေပြီးတော့ ကျွန်တော် တို့ကို အထက်လူကြီးကိုတင်ပြပြီးတော့ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ပြောပါတယ်။”

အစိုးရတပ်မတော်ဟာ ဇွန်လ ၂၈ ရက် နေ့ တုန်းက ကျောက်မဲမြို့နယ် ဟိုင်းကွီကျေးရွာအုပ်စု ပန်ကျန်ရွာထဲ ဝင်လာပြီး အိမ်ထဲပုန်းနေတဲ့ လုံးဆုကိုပစ်သတ်ခဲ့တယ်လို့ လုံးဆုရဲ့မိသားစုဝင်တဦးက ရှမ်းဘာသာနဲ့ပြောပါတယ်။

“ရွာထဲဝင်လာတာနဲ့ လမ်းမှာတွေ့တဲ့ဟာတိုင်း ကန်ကျောက် ဆဲဆိုပြီးဝင်လာတာ။ ကျမတို့ပုန်း နေတဲ့အိမ်ထဲ ဝင်လာတာနဲ့ တံခါးသွားဖွင့် ပေးတဲ့ လုံးဆုကိုဘာမှမမေးဘဲ သေနတ်နဲ့ ပစ်သတ်လိုက်တာ။ လုံးဆု လည်း အိမ်ပြင်ထွက ်ပြေးသွားတာ ၃-၄ လှမ်းဘဲရသေးတယ် ၂ ချက်ထပ်ပစ်လိုက်တယ်။ လုံးဆုလဲပွဲချင်းပြီးသေသွားတယ်။”

တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားတာမရှိဘဲ မြန်မာ့တပ်မတော်ကနေ အကြောင်းမဲ့ပစ်သတ်တဲ့ဖြစ်စဉ်အတွက် ကျောက်မဲမြို့နယ် လွှတ် တော်အသီးသီးက ကိုယ်စားလှယ်(၄)ဦးကနေ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ထံ တိုင်ကြားထားတာပါ။

လက်ရှိတိုင်းရင်းသားဒေသမှာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖေါက်ခံနေရတဲ့ဖြစ်စဉ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင်ကိုင်တွယ်နေမှုနဲ့ပက်သက်ပြီး သိရှိဖို့ အဖွဲ့ပြောရေးဆိုခွင့်ကို ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမဲ့ ဆက်သွယ်လို့မရခဲ့ပါဘူး။

ရှမ်းပြည်နယ်အပါဝင် တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တို့ အကြား ဖြစ်ပွားတဲ့စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေမှာ အရပ်သားတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်နေတဲ့အပေါ် ပြည်နယ်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် စိုင်းထွန်းဉာဏ်က အခုလိုသုံးသပ်ပါတယ်။

“သုံးသပ်ရတာကတော့ တိုက်ပွဲတွေက အရပ်သားတွေ ပစ်မှတ် ပစ်ရတဲ့တိုက်ပွဲက သတင်းထွက်လို့ကောင်းအောင် ပေါ့နော်။ ပြီးတော့လူကြီးတွေ တိုက်ပွဲရပ်စဲဖို့ ဆွေးနွေးလာအောင် အဲဒီလိုမျိုးပုံစံ အသုံးချတဲ့ပုံစံလားလို့ တခါတလေ သံသယဖြစ်မိတာပေါ့နော်။ အမှန်အတိုင်းဆိုရင် တချို့ကိစ္စတွေဟာ အရပ်သားတွေကို ထိခိုက်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။”

စစ်ရေးပဋိပက္ခဖြစ်စဉ်မှာအရပ်သားတွေထိခိုက်မှုများလာရင် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမြန်ဆန်ဖို့ အသုံးချတာဖြစ်တယ် လို့ သူကဆိုပါတယ်။

တောင်ပိုင်းရှမ်းပြည်တပ်မတော် RCSS/SSA ဟာ မြန်မာအစိုးရနဲ့ NCAအပစ်ရပ်လက်မှတ် ရေးထိုးထားတဲ့အဖွဲ့ ဖြစ်ပေမဲ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့တော့ မကြာမကြာတိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေပြီး သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် စာချုပ်ပါအချက်တွေချိုးဖေါက်ကြောင်း အပြန်အလှန်စွဲချက်တင်နေကြပါတယ်။

ကျောက်မဲမြို့နယ်အတွင်း RCSS အဖွဲ့နဲ့တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးခဲ့ကြောင်းတပ်မတော်ဖက်က ဗွီအိုအေကို အတည်ပြုပြောဆို ခဲ့ပေမဲ့ လူသေဆုံးအထိဖြစ်ပွားတာကိုတော့ပြောဆိုခြင်းမရှိခဲ့ပါဘူး။

တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဇွန်လ(၂၇)(၂၈)(၂၉)ရက်နှေုတွေမှာဟိုဖိုင်၊ ဟဲဟွေ၊ ပန်ကျန်၊ ကျိန်းနယ်၊ နန့်ဖာ စတဲ့ရွာ(၈) ရွာက ရွာသား(၅၀၀)ကျော်ဟာလဲ နောင်ပိန်တိုက်နယ်ရွာရှိ အောင်ဓမ္မာရုံနဲ့ ပန်လော့ ဘုန်းတော်ကြီး ကျောင်းတွေမှာ စစ်ရှောင်နေကြရပြီး တိုက်ပွဲငြိမ်သက်သွားတဲ့ဇူလိုင် ဆန်းမှာတော့ နေရပ်ရင်းကိုပြန်သွားခဲ့ကြပါတယ်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းဒေသမှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေဖြစ်တဲ့ တအာင်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (TNLA)၊ ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA)၊ ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ (SSPP/SSA)၊ ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ (RCSS/SSA) ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့တို့ နဲ့ ထိတွေ့တိုက်ပွဲတွေ မကြာခဏဖြစ်ပွားနေဆဲအခြေအနေရှိနေပါတယ်။

နိုင်ကွန်းအိန်  / ဗွီအိုအေ ( မြန်မာပိုင်း)
---------------------------------------------
(Zawgyi)⤵⤵⤵
ေက်ာက္မဲ႐ြာသား အသတ္ခံရမူအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ထံ တိုင္ၾကား

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္အတြင္း တပ္မေတာ္စစ္ေၾကာင္းရဲ႕ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေက်း႐ြာသား တစ္ဦးေသဆုံးခဲ့တဲ့ျဖစ္စဥ္ကိုစုံစမ္းစစ္ေဆးေပးရန္ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြကေန ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ထံ တိုင္ၾကားထားတဲ့အေၾကာင္း ႏိုင္ကြန္းအိန္ ေျပာျပေပးမွာပါ။

ဇြန္လကုန္ပိုင္းမွာ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္အတြင္းျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ေတာင္ပိုင္းရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ RCSS/SSA အဖြဲ႕တို႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြါးအၿပီး ဟဲကြီေက်း႐ြာအုပ္စု ပန္က်န္ေက်း႐ြာအတြင္း တပ္မေတာ္စစ္ေၾကာင္း ဝင္ေရာက္လာၿပီး ႐ြာသား ေတြကိုပစ္ခတ္တဲ့ျဖစ္စဥ္အေပၚ ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ထံ တိုင္ၾကားထားတယ္လို႔ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ စိုင္းထြန္းဉာဏ္ကေျပာပါတယ္။

“အဲဒီ(၂၈)ရက္ေန႔မနက္မွာ သူတို႔က ပန္က်န္႐ြာကိုေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္ လူ(၃)ဦးက ဆရာမနားေနေဆာင္ေပါ့။ ဆရာမေတြအိပ္တဲ့စာသင္ေက်ာင္းေဆာင္ ထဲမွာသြားပုန္းတာေပါ့ေနာ္။ ပုန္းတဲ့အခ်ိန္မွာတပ္က တံခါးဖြင့္ၿပီးေတာ့ ေတြ႕တဲ့အခ်ိန္ မွာ လုံးဆုဆိုတဲ့ လူကို တခ်က္ပစ္လိုက္တယ္။ သူကထြက္ေျပးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ႏွစ္ခ်က္ပစ္လိုက္ ေတာ့ သူကအဲဒီအထဲမွာေသသြားတာေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တဦးက တင္ပါးဒဏ္ရာရတယ္။ တင္ပါးမွာထိတဲ့ ဥစၥာက အမ်ိဳး သမီး။ အဲဒါနဲ႔ ပက္သက္ၿပီးေတာ့မွ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ေျမျပင္ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြ ဒါေတြက တကယ္ကို လက္လြတ္စပယ္ပစ္သတ္လိုက္တာေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြကမျဖစ္သင့္တဲ့အရာေပါ့တိုင္ၾကားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အ ေရး ေကာ္မရွင္ကေတာ့ ဆက္သြယ္ၿပီးေမးၿပီးၿပီ စာကေတာ့ေရာက္သြားၿပီ။ ကာကြယ္ဌာနကေနၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ တို႔ကို အထက္လူႀကီးကိုတင္ျပၿပီးေတာ့ ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္သြားမယ္လို႔ေျပာပါတယ္။”

အစိုးရတပ္မေတာ္ဟာ ဇြန္လ ၂၈ ရက္ ေန႔ တုန္းက ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္ ဟိုင္းကြီေက်း႐ြာအုပ္စု ပန္က်န္႐ြာထဲ ဝင္လာၿပီး အိမ္ထဲပုန္းေနတဲ့ လုံးဆုကိုပစ္သတ္ခဲ့တယ္လို႔ လုံးဆုရဲ႕မိသားစုဝင္တဦးက ရွမ္းဘာသာနဲ႔ေျပာပါတယ္။

“႐ြာထဲဝင္လာတာနဲ႔ လမ္းမွာေတြ႕တဲ့ဟာတိုင္း ကန္ေက်ာက္ ဆဲဆိုၿပီးဝင္လာတာ။ က်မတို႔ပုန္း ေနတဲ့အိမ္ထဲ ဝင္လာတာနဲ႔ တံခါးသြားဖြင့္ ေပးတဲ့ လုံးဆုကိုဘာမွမေမးဘဲ ေသနတ္နဲ႔ ပစ္သတ္လိုက္တာ။ လုံးဆု လည္း အိမ္ျပင္ထြက ္ေျပးသြားတာ ၃-၄ လွမ္းဘဲရေသးတယ္ ၂ ခ်က္ထပ္ပစ္လိုက္တယ္။ လုံးဆုလဲပြဲခ်င္းၿပီးေသသြားတယ္။”

တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားတာမရွိဘဲ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကေန အေၾကာင္းမဲ့ပစ္သတ္တဲ့ျဖစ္စဥ္အတြက္ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္ လႊတ္ ေတာ္အသီးသီးက ကိုယ္စားလွယ္(၄)ဦးကေန ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ထံ တိုင္ၾကားထားတာပါ။

လက္ရွိတိုင္းရင္းသားေဒသမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္ခံေနရတဲ့ျဖစ္စဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကိုင္တြယ္ေနမႈနဲ႔ပက္သက္ၿပီး သိရွိဖို႔ အဖြဲ႕ေျပာေရးဆိုခြင့္ကို ဆက္သြယ္ခဲ့ေပမဲ့ ဆက္သြယ္လို႔မရခဲ့ပါဘူး။

ရွမ္းျပည္နယ္အပါဝင္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕တို႔ အၾကား ျဖစ္ပြားတဲ့စစ္ေရးပဋိပကၡေတြမွာ အရပ္သားေတြအေပၚ ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ေနတဲ့အေပၚ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ စိုင္းထြန္းဉာဏ္က အခုလိုသုံးသပ္ပါတယ္။

“သုံးသပ္ရတာကေတာ့ တိုက္ပြဲေတြက အရပ္သားေတြ ပစ္မွတ္ ပစ္ရတဲ့တိုက္ပြဲက သတင္းထြက္လို႔ေကာင္းေအာင္ ေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့လူႀကီးေတြ တိုက္ပြဲရပ္စဲဖို႔ ေဆြးေႏြးလာေအာင္ အဲဒီလိုမ်ိဳးပုံစံ အသုံးခ်တဲ့ပုံစံလားလို႔ တခါတေလ သံသယျဖစ္မိတာေပါ့ေနာ္။ အမွန္အတိုင္းဆိုရင္ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြဟာ အရပ္သားေတြကို ထိခိုက္စရာအေၾကာင္းမရွိဘူး။”

စစ္ေရးပဋိပကၡျဖစ္စဥ္မွာအရပ္သားေတြထိခိုက္မႈမ်ားလာရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးျမန္ဆန္ဖို႔ အသုံးခ်တာျဖစ္တယ္ လို႔ သူကဆိုပါတယ္။

ေတာင္ပိုင္းရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ RCSS/SSA ဟာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ NCAအပစ္ရပ္လက္မွတ္ ေရးထိုးထားတဲ့အဖြဲ႕ ျဖစ္ေပမဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ေတာ့ မၾကာမၾကာတိုက္ပြဲျဖစ္ပြားေနၿပီး သူ႔ဘက္ကိုယ့္ဘက္ စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္ေတြခ်ိဳးေဖါက္ေၾကာင္း အျပန္အလွန္စြဲခ်က္တင္ေနၾကပါတယ္။

ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္အတြင္း RCSS အဖြဲ႕နဲ႔တိုက္ပြဲျဖစ္ပြါးခဲ့ေၾကာင္းတပ္မေတာ္ဖက္က ဗြီအိုေအကို အတည္ျပဳေျပာဆို ခဲ့ေပမဲ့ လူေသဆုံးအထိျဖစ္ပြားတာကိုေတာ့ေျပာဆိုျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး။

တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဇြန္လ(၂၇)(၂၈)(၂၉)ရက္ေႏႈေတြမွာဟိုဖိုင္၊ ဟဲေဟြ၊ ပန္က်န္၊ က်ိန္းနယ္၊ နန႔္ဖာ စတဲ့႐ြာ(၈) ႐ြာက ႐ြာသား(၅၀၀)ေက်ာ္ဟာလဲ ေနာင္ပိန္တိုက္နယ္႐ြာရွိ ေအာင္ဓမၼာ႐ုံနဲ႔ ပန္ေလာ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းေတြမွာ စစ္ေရွာင္ေနၾကရၿပီး တိုက္ပြဲၿငိမ္သက္သြားတဲ့ဇူလိုင္ ဆန္းမွာေတာ့ ေနရပ္ရင္းကိုျပန္သြားခဲ့ၾကပါတယ္။

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းေဒသမွာ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြျဖစ္တဲ့ တအာင္းအမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ (TNLA)၊ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (KIA)၊ ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ (SSPP/SSA)၊ ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ (RCSS/SSA) ကိုးကန႔္တပ္ဖြဲ႕တို႔ နဲ႔ ထိေတြ႕တိုက္ပြဲေတြ မၾကာခဏျဖစ္ပြားေနဆဲအေျခအေနရွိေနပါတယ္။

ႏိုင္ကြန္းအိန္  / ဗြီအိုေအ ( ျမန္မာပိုင္း)
https://burmese.voanews.com/a/myanmar-human-rights-commission-/5488231.html