ကုိ႐ုိနာဗုိင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာအငယ္စားလုပ္ငန္းေတြ ထိခုိက္

မယ္ရီလန္းျပည္နယ္ Gaithersburg ၿမိဳ႕ က ထိုင္းစားေသာက္ဆိုင္ တဆိုင္က ၀န္ထမ္းတဦး မွန္ျပတင္းေပါက္ကေန ၀ယ္သူကို ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးေနပံု (မတ္ ၂၉၊ ၂၀၂၀)

(Zawgyi/Unicode)

ကမာၻ႔ကပ္ေရာဂါ COVID-19 ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေသဆံုးမႈေတြျမင့္တက္လာတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တဝွမ္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြထိခုိက္ၿပီး လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ကုန္ၾကတဲ့အထဲ အေမရိကန္ေရာက္ျမန္မာေတြ ဘယ္လိုရင္ဆိုင္ျဖတ္သန္းေနရသလဲဆိုတာ စုစည္းတင္ျပပါမယ္။

ဒီကပ္ေဘးေရာဂါၾကီးေၾကာင့္ လူေတြ ေနအိမ္ေတြမွာပဲ ေနဖို႔ညႊန္ၾကားထားသလို စက္ရံုအလုပ္ရံုပိတ္ ေစ်းအေရာင္းဆိုင္ၾကီးေတြ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ အေသးစားလုပ္ငန္းေတြ စတဲ့လုပ္ငန္းခြင္ေတြအကုန္ ရပ္နားၿပီး အခ်ိန္ပိုင္းအလုပ္သမားေတြ အပါအဝင္လူေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ားအလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ကုန္သလို အေသးစား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေလးေတြလည္း ထိခုိက္နစ္နာေနၾကရၿပီး စီးပြားေရး အခက္ခဲျဖစ္ေနၾကပါတယ္။

ဒီအထဲကမွ ဟိုတယ္လုပ္ငန္းမွာ လုပ္ကိုင္ေနသူ ေမရီလန္းျပည္နယ္က မစိုးစိုးဝင္းကေတာ့ သူအလုပ္နားထားရတာ သီတင္းပတ္ ေတာ္ေတာ္္မ်ားမ်ားရွိေနၿပီ ျဖစ္ၿပီး ပံုမွန္ဝင္ေငြ မရွိတဲ့အတြက္ ေန႔စဥ္ဝင္ေငြရေအာင္ဖန္တီးေနရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

"အခုက အမတို႔က ေလာေလာဆယ္ ဘယ္မွလဲ မသြားရဲဘူး။ အျပင္လည္း မထြက္ရဲဘူး။ အခုကေတာ့ ၀င္ေငြလည္း မရွိၾကေတာ့ ရွိတာေလးေတြနဲ႔ပဲ ျခိဳးျခိဳးျခံျခံနဲ႔ပဲ အိမ္ထဲက ရွိတာေလးေတြနဲ႔႔ပဲ လုပ္ေနၾကတာေပါ့ေနာ္၊ စားေသာက္ေနရတာေပါ့ေနာ္။ တခ်ိဳ႕ေတြက်ေတာ့လည္း ကေလးေတြနဲ႔ အိမ္ထဲက အိမ္ျပင္ မထြက္ျဖစ္ၾကဘူးေလ။ ၀ယ္လည္းမ၀ယ္ရဲၾကဘူး။ အျပင္လည္း မသြားျဖစ္ၾကဘူးဆိုေတာ့ အမကို မွာၾကတယ္။ ဘာဟင္းေလးကို ငါးပဲြလုပ္ေပးပါ၊ ဘာဟင္းေလးကို ဒီလိုေလးလုပ္ေပးပါ အမ။ အမက သြားပို႔ေပးတယ္။ မုန္႔ဟင္းခါးပို႔ေပးတယ္၊ ရွမ္းေခါက္ဆြဲလုပ္ေပးတယ္။ အုန္းႏို႔ေခါက္ဆဲြ ပို႔ေပးတယ္၊ နန္းႀကီးသုတ္ပို႔ေပးတယ္။ သူတို႔စားခ်င္တာေပါ့ေနာ္။ မေန႔ကဆို ဒံေပါက္ေအာ္ဒါလာလို႔ ဒံေပါက္ ပို႔ေပးတယ္။ အဲ့ဒီလို မ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ အမတို႔က ေလာေလာဆယ္ ၀င္ေငြေလး အစိုးရက ေပးလို႔ရွိရင္ေတာ့ အရမ္းေကာင္းတာေပါ့ေနာ္။ အမတို႔ ေလွ်ာက္ထားတဲ့ ... unemployment ေလွ်ာက္ထားတယ္။ စာလာၿပီးေတာ့ ပိုက္ဆံေပးပါမယ္ဆိုၿပီး စာလာၿပီးေတာ့ ပိုက္ဆံက ေရာက္မလာဘူး ဘဏ္ထဲမွာ ေရာက္မလာဘူးျဖစ္ေနတယ္ အဲ့လိုမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္ေလာေလာဆယ္ကေလ။"

စားေသာက္ကုန္အမွာေတြကို ေစ်းဆိုင္ေတြအပါအဝင္ အိမ္အေရာက္လိုက္ပို႔ေပးတဲ့အေသးစားဝန္ေဆာင္မႈကို လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ တကၠဆက္ျပည္နယ္ ဒါးလက္စ္မွာ ေနထိုင္တဲ့မျမစႏၵာကလည္း ဒီကိုဗစ္ကပ္ေရာဂါကူးစက္ခ်ိန္ကစလို႔ ၾကံဳေတြ႔ရတဲ့ စီးပြားေရးအေျပာင္းအလဲေတြအေပၚသူ႔အေတြ႔အၾကံဳ အခုလိုေျပာျပပါတယ္။

"လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ အိမ္ကလုပ္ငန္းက်ေတာ့ စႏၵာတို႔လုပ္ေနတာက ျမန္မာ အစားအေသာက္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒါေတြက်ေတာ့ ၾကာရွည္ခံတဲ့ business ျဖစ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတို႔ ေအာ္ဒါလုပ္တယ္ ပံုမွန္ပဲ။ ကိုယ္လည္း ပံုမွန္ပဲ ပို႔ရတယ္ေပါ့ေနာ္။ business ကေတာ့ ရပ္မသြားဘူး။ ပံုမွန္သြားေနတုန္းပဲ။ ရပ္သြားတယ္ဆိုတာက်ေတာ့ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ အထူးသျဖင့္ ရံုးသမားေတြကို အားကိုးေနရတဲ့ sandwiches ဆိုင္ေလးေတြ၊ ဘာေလးေတြ အဲ့လို ဆိုင္ေလးေတြ အကုန္လံုးပိတ္လိုက္ၿပီေပါ့ေနာ္။ အမ်ားႀကီးေလွ်ာ့တယ္။ ဆူရွီ လုပ္တဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ မ်ားေသာအားျဖင့္ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ သူတို႔ဆီက ၾကားတာက်ေတာ့ ေရာင္းအား တအားက်တယ္သူတို႔ အရင္က သူတို႔ ဘူးကို ရာေက်ာ္ ထုပ္ေနရတဲ့ ဆိုင္ေတြက သူတို႔ ေျပာတာ ဘူးကို ၂၅၊ ၃၀ ေလာက္ပဲ လိပ္ရတယ္။ မနက္ပိုင္းတခ်က္ သူတို႔ သြားလုပ္လိုက္တယ္။ လုပ္တယ္ဆိုတာက မားကတ္က run ေနေသးေတာ့ သူတို႔လည္း ပိတ္လို႔မရတဲ့အေပၚမွာ သူတို႔ ေန႔တ၀က္ေလာက္ လုပ္ၿပီး ျပန္လာတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့လိုေတာ့ သူငယ္ခ်င္းေတြဆီကေန ၾကားတယ္ေပါ့ေနာ္။ အိမ္မွာေတာ့ ကိုယ့္အမ်ိဳးသားက်ေတာ့ သူကေတာ့ truck driver ဆိုေတာ့ သူတို႔ကေတာ့ အလုပ္က ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္ နာရီေတြေခၚတယ္ေပါ့ေနာ္။ လုပ္ေစခ်င္တယ္ေပါ့ ။ ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးသားကေတာ့ ပံုမွန္ပဲ သူလုပ္တယ္။ သမီးႀကီး walmart မွာ cashier သူလုပ္တယ္ အခ်ိန္ပိုင္းအလုပ္ပါ့ေနာ္။ သူလည္း လုပ္ေနရတယ္၊ နားလို႔မရဘူး။"

ဗာဂ်ီးနီးယားျပည္နယ္ ရွားေလာ့ခ္ေဗးလ္မွာ ေဆးရံုဝန္ထမ္းျဖစ္တဲ့ ကိုညီညီကလည္း သူ႔တို႔ၿမိဳ႕ေလးထဲက အေသးစား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရပ္နားသြားရၿပီး ျမန္မာတခ်ိဳ႕ ဆိုင္ေတြပိတ္လိုက္ရတာ အေရာင္းပါးသြားတဲ့အတြက္ စီးပြားေရးအခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနၾကရတဲ့အေနအထား ေျပာျပပါတယ္။

"ဦးညီတို႔ ၿမိဳ႕ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနတဲ့လူပဲရွိေတာ့တယ္။ ေက်ာင္းေတြက ပိတ္ၿပီ၊ University ေဆးေက်ာင္းႀကီးလည္း ပိတ္ထားၿပီဆိုေတာ့ မျဖစ္မေနသြားရမယ့္ Essential Workerအလုပ္သမားေတြေလာက္ပဲ သြားၾကလာၾကေတာ့ ၿမိဳ႕ေနျပည္သူေတြကေတာ့ သိပ္ၿပီး အေၾကာင္းမရွိရင္ မထြက္ၾကေတာ့ဘူး။ မထြက္ေတာ့ သူတို႔လုပ္ငန္းက ေတာ္ေတာ္ပါးသြားၿပီ။ အခန္းခငွားထားတဲ့ဟာေတြ၊ သြားတဲ့လာတဲ့ဟာေတြ၊ အသံုးစာရိတ္ေတြနဲ႔ အလုပ္သမားေပးဖို႔ဆိုရင္ ေရရွည္မွာ သူတို႔ အခက္အခဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ နည္းနည္းေျပာလာတာေပါ့ေနာ္။ အစိုးရေထာက္ပံ့တဲ့ဟာနဲ႔လည္း သိပ္ၿပီး ေလာက္ငွဖို႔လည္း မရွိဘူးေပါ့။"

အေမရိကန္ေရာက္ျမန္မာေတြလိုပဲ ႏုိင္ငံတဝွမ္းက အေမရိကန္ေတြ ဒီလိုအေျခအေနေတြျဖစ္လာခ်ိန္မွာေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔လႊတ္ေတာ္ကေန စီးပြားေရး ေငြေရးေၾကးေရး အခိုက္အတံ့ တခုအျဖစ္ က်ားကန္ေပးမယ့္$2 Trillion Coronavirus Aid Bill ၂ထီလီယံေပးမယ့္ အေရးေပၚအကူအညီေပးေရး အျမန္စီစဥ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ပံုမွန္လူေနမႈဘဝေတြနဲ႔ အေသးစားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ နလံထူလာႏိုင္မယ့္အေရး ေရရွည္အတြက္ ရတက္မေအးစရာျဖစ္ေနတယ္ဆိုၿပီး စိုးရိမ္ပူပင္မႈေတြလည္း ျမင့္တက္လာေနခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။


[Unicode Version]

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အမေရိကန်ရောက် မြန်မာအငယ်စားလုပ်ငန်းတွေထိခိုက်

ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ကူးစက်ပျံ့နှံ့ သေဆုံးမှုတွေမြင့်တက်လာတဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တဝှမ်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေထိခိုက်ပြီး လူတော်တော်များများ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ကုန်ကြတဲ့အထဲ အမေရိကန်ရောက်မြန်မာတွေ ဘယ်လိုရင်ဆိုင်ဖြတ်သန်းနေရသလဲဆိုတာ စုစည်းတင်ပြပါမယ်။

ဒီကပ်ဘေးရောဂါကြီးကြောင့် လူတွေ နေအိမ်တွေမှာပဲ နေဖို့ညွှန်ကြားထားသလို စက်ရုံအလုပ်ရုံပိတ် ဈေးအရောင်းဆိုင်ကြီးတွေ စားသောက်ဆိုင်တွေ အသေးစားလုပ်ငန်းတွေ စတဲ့လုပ်ငန်းခွင်တွေအကုန် ရပ်နားပြီး အချိန်ပိုင်းအလုပ်သမားတွေ အပါအဝင်လူတော်တော်များ များအလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ကုန်သလို အသေးစား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလေးတွေလည်း ထိခိုက်နစ်နာနေကြရပြီး စီးပွားရေး အခက်ခဲဖြစ်နေကြပါတယ်။

ဒီအထဲကမှ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းမှာ လုပ်ကိုင်နေသူ မေရီလန်းပြည်နယ်က မစိုးစိုးဝင်းကတော့ သူအလုပ်နားထားရတာ သီတင်းပတ် တော်တော်များများရှိနေပြီ ဖြစ်ပြီး ပုံမှန်ဝင်ငွေ မရှိတဲ့အတွက် နေ့စဉ်ဝင်ငွေရအောင်ဖန်တီးနေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

"အခုက အမတို့က လောလောဆယ် ဘယ်မှလဲ မသွားရဲဘူး။ အပြင်လည်း မထွက်ရဲဘူး။ အခုကတော့ ဝင်ငွေလည်း မရှိကြတော့ ရှိတာလေးတွေနဲ့ပဲ ခြိုးခြိုးခြံခြံနဲ့ပဲ အိမ်ထဲက ရှိတာလေးတွေနဲ့ပဲ လုပ်နေကြတာပေါ့နော်၊ စားသောက်နေရတာပေါ့နော်။ တချို့တွေကျတော့လည်း ကလေးတွေနဲ့ အိမ်ထဲက အိမ်ပြင် မထွက်ဖြစ်ကြဘူးလေ။ ဝယ်လည်းမဝယ်ရဲကြဘူး။ အပြင်လည်း မသွားဖြစ်ကြဘူးဆိုတော့ အမကို မှာကြတယ်။ ဘာဟင်းလေးကို ငါးပွဲလုပ်ပေးပါ၊ ဘာဟင်းလေးကို ဒီလိုလေးလုပ်ပေးပါ အမ။ အမက သွားပို့ပေးတယ်။ မုန့်ဟင်းခါးပို့ပေးတယ်၊ ရှမ်းခေါက်ဆွဲလုပ်ပေးတယ်။ အုန်းနို့ခေါက်ဆွဲ ပို့ပေးတယ်၊ နန်းကြီးသုတ်ပို့ပေးတယ်။ သူတို့စားချင်တာပေါ့နော်။ မနေ့ကဆို ဒံပေါက်အော်ဒါလာလို့ ဒံပေါက် ပို့ပေးတယ်။ အဲ့ဒီလို မျိုးပေါ့နော်။ အမတို့က လောလောဆယ် ဝင်ငွေလေး အစိုးရက ပေးလို့ရှိရင်တော့ အရမ်းကောင်းတာပေါ့နော်။ အမတို့ လျှောက်ထားတဲ့ ... unemployment လျှောက်ထားတယ်။ စာလာပြီးတော့ ပိုက်ဆံပေးပါမယ်ဆိုပြီး စာလာပြီးတော့ ပိုက်ဆံက ရောက်မလာဘူး ဘဏ်ထဲမှာ ရောက်မလာဘူးဖြစ်နေတယ် အဲ့လိုမျိုးဖြစ်နေတယ်လောလောဆယ်ကလေ။"

စားသောက်ကုန်အမှာတွေကို ဈေးဆိုင်တွေအပါအဝင် အိမ်အရောက်လိုက်ပို့ပေးတဲ့အသေးစားဝန်ဆောင်မှုကို လုပ်ကိုင်နေတဲ့ တက္ကဆက်ပြည်နယ် ဒါးလက်စ်မှာ နေထိုင်တဲ့မမြစန္ဒာကလည်း ဒီကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကူးစက်ချိန်ကစလို့ ကြုံတွေ့ရတဲ့ စီးပွားရေးအပြောင်းအလဲတွေအပေါ်သူ့အတွေ့အကြုံ အခုလိုပြောပြပါတယ်။

"လက်ရှိလုပ်နေတဲ့ အိမ်ကလုပ်ငန်းကျတော့ စန္ဒာတို့လုပ်နေတာက မြန်မာ အစားအသောက်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒါတွေကျတော့ ကြာရှည်ခံတဲ့ business ဖြစ်တဲ့ အခါကျတော့ သူတို့ အော်ဒါလုပ်တယ် ပုံမှန်ပဲ။ ကိုယ်လည်း ပုံမှန်ပဲ ပို့ရတယ်ပေါ့နော်။ business ကတော့ ရပ်မသွားဘူး။ ပုံမှန်သွားနေတုန်းပဲ။ ရပ်သွားတယ်ဆိုတာကျတော့ စားသောက်ဆိုင်တွေ အထူးသဖြင့် ရုံးသမားတွေကို အားကိုးနေရတဲ့ sandwiches ဆိုင်လေးတွေ၊ ဘာလေးတွေ အဲ့လို ဆိုင်လေးတွေ အကုန်လုံးပိတ်လိုက်ပြီပေါ့နော်။ အများကြီးလျှော့တယ်။ ဆူရှီ လုပ်တဲ့ သူငယ်ချင်းတွေ များသောအားဖြင့်ရှိတယ်ပေါ့နော်။ သူတို့ဆီက ကြားတာကျတော့ ရောင်းအား တအားကျတယ်သူတို့ အရင်က သူတို့ ဘူးကို ရာကျော် ထုပ်နေရတဲ့ ဆိုင်တွေက သူတို့ ပြောတာ ဘူးကို ၂၅၊ ၃၀ လောက်ပဲ လိပ်ရတယ်။ မနက်ပိုင်းတချက် သူတို့ သွားလုပ်လိုက်တယ်။ လုပ်တယ်ဆိုတာက မားကတ်က run နေသေးတော့ သူတို့လည်း ပိတ်လို့မရတဲ့အပေါ်မှာ သူတို့ နေ့တဝက်လောက် လုပ်ပြီး ပြန်လာတယ်ပေါ့နော်။ အဲ့လိုတော့ သူငယ်ချင်းတွေဆီကနေ ကြားတယ်ပေါ့နော်။ အိမ်မှာတော့ ကိုယ့်အမျိုးသားကျတော့ သူကတော့ truck driver ဆိုတော့ သူတို့ကတော့ အလုပ်က ပိုပြီးတော့တောင် နာရီတွေခေါ်တယ်ပေါ့နော်။ လုပ်စေချင်တယ်ပေါ့ ။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသားကတော့ ပုံမှန်ပဲ သူလုပ်တယ်။ သမီးကြီး walmart မှာ cashier သူလုပ်တယ် အချိန်ပိုင်းအလုပ်ပါ့နော်။ သူလည်း လုပ်နေရတယ်၊ နားလို့မရဘူး။"

ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ် ရှားလော့ခ်ဗေးလ်မှာ ဆေးရုံဝန်ထမ်းဖြစ်တဲ့ ကိုညီညီကလည်း သူ့တို့မြို့လေးထဲက အသေးစား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ စားသောက်ကုန်လုပ်ငန်းတွေ တော်တော်များများရပ်နားသွားရပြီး မြန်မာတချို့ ဆိုင်တွေပိတ်လိုက်ရတာ အရောင်းပါးသွားတဲ့အတွက် စီးပွားရေးအခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတဲ့အနေအထား ပြောပြပါတယ်။

"ဦးညီတို့ မြို့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေတဲ့လူပဲရှိတော့တယ်။ ကျောင်းတွေက ပိတ်ပြီ၊ University ဆေးကျောင်းကြီးလည်း ပိတ်ထားပြီဆိုတော့ မဖြစ်မနေသွားရမယ့် Essential Workerအလုပ်သမားတွေလောက်ပဲ သွားကြလာကြတော့ မြို့နေပြည်သူတွေကတော့ သိပ်ပြီး အကြောင်းမရှိရင် မထွက်ကြတော့ဘူး။ မထွက်တော့ သူတို့လုပ်ငန်းက တော်တော်ပါးသွားပြီ။ အခန်းခငှားထားတဲ့ဟာတွေ၊ သွားတဲ့လာတဲ့ဟာတွေ၊ အသုံးစာရိတ်တွေနဲ့ အလုပ်သမားပေးဖို့ဆိုရင် ရေရှည်မှာ သူတို့ အခက်အခဲ ဖြစ်နိုင်တယ်။ နည်းနည်းပြောလာတာပေါ့နော်။ အစိုးရထောက်ပံ့တဲ့ဟာနဲ့လည်း သိပ်ပြီး လောက်ငှဖို့လည်း မရှိဘူးပေါ့။"

အမေရိကန်ရောက်မြန်မာတွေလိုပဲ နိုင်ငံတဝှမ်းက အမေရိကန်တွေ ဒီလိုအခြေအနေတွေဖြစ်လာချိန်မှာတော့ အမေရိကန်အစိုးရနဲ့လွှတ်တော်ကနေ စီးပွားရေး ငွေရေးကြေးရေး အခိုက်အတံ့ တခုအဖြစ် ကျားကန်ပေးမယ့်$2 Trillion Coronavirus Aid Bill ၂ထီလီယံပေးမယ့် အရေးပေါ်အကူအညီပေးရေး အမြန်စီစဉ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ပုံမှန်လူနေမှုဘဝတွေနဲ့ အသေးစားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ နလံထူလာနိုင်မယ့်အရေး ရေရှည်အတွက် ရတက်မအေးစရာဖြစ်နေတယ်ဆိုပြီး စိုးရိမ်ပူပင်မှုတွေလည်း မြင့်တက်လာနေချိန်ဖြစ်ပါတယ်။

မဆုမြန္/VOA (Burmese)
https://burmese.voanews.com