HIV ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေသး

Switzerland ႏိုင္ငံ Geneva ၿမိဳ႕ရွိ WHO ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ ဌာနခ်ဳပ္ (ၾသဂုတ္၊ ၀၈၊ ၂၀၁၉)

ကမၻာတ၀န္း HIV/AIDS ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ တိုးတက္မႈ ေလ်ာ့လာတယ္လို႔ မကၠဆီကိုမွာ က်င္းပတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ AIDS ညီလာခံ အႀကိဳေန႔က ထုတ္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ HIV/ AIDS ကို အျမစ္ျဖဳတ္ ေခ်မႈန္းႏုိင္ေရး အတြက္ ႏုိင္ငံေတြဘက္က ႏိုင္ငံေရးအရ ပိုင္းျဖတ္ေဆာင္ရြက္လိုမႈ ကင္းမဲ့လာတာေၾကာင့္ HIV ကူးစက္ခံရမႈ အသစ္ ေလွ်ာ့ခ်ေရးပိုင္းမွာ ယုတ္ေလ်ာ့လာတာလို႔လည္း HIV/AIDS ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ပူးတြဲ အစီအစဥ္ UNAIDS က သတိေပးပါတယ္။ UNAIDS ရံုးခ်ဳပ္ရွိရာ Geneva ကေန Lisa Schlein သတင္းေပးပို႔ထားတာကို မသိဂႌထုိက္ တင္ျပေပးမွာပါ။

ကမၻာတလႊားမွာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ အတြင္း HIV အသစ္ ကူးစက္ခံရသူေပါင္း ၁.၇ ရွိၿပီး AIDS နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ နာမက်န္းမႈေတြေၾကာင့္ လူေပါင္း ၇၇၀,၀၀၀ ေသဆံုးခဲ့ရတယ္လို႔ UNAIDS ရဲ႕ ေနာက္ဆံုး အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ လူေပါင္း ၂၃ သန္းေက်ာ္ကေတာ့ ARTေဆးနဲ႔ ကုသမႈ ခံယူေနၾကေပမဲ့ က်န္တဲ့ လူေပါင္း ၁၅ သန္းေလာက္ကေတာ့ အသက္ကယ္ ကုသမႈကို မရၾကေသးဘူးလို႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ HIV ကူးစက္မႈ အသစ္ေတြရဲ႕ ထက္၀က္ေက်ာ္ကေတာ့ Key Populations လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ လိင္လုပ္သား၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲသူ၊ အမ်ိဳးသားခ်င္း လိင္ဆက္ဆံသူ၊ လိင္ေျပာင္းထားသူနဲ႔ ေထာင္သားေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ လိင္ဆက္ဆံဖက္ေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ပထမဆံုး အႀကိမ္အေနနဲ႔ ေတြ႔ရွိရတယ္လို႔လည္း UNAIDS ရဲ႕ ယာယီ အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Gunilla Carlsson က ေျပာပါတယ္။

ကူးစက္ခံရမႈ အသစ္ ၅၄ ရာခိုင္ႏႈန္းက လိင္လုပ္သားေတြ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲသူေတြ၊ အမ်ိဳးသားခ်င္း လိင္ဆက္ဆံသူေတြ၊ လိင္ေျပာင္းထားသူေတြနဲ႔ ေထာင္သားေတြ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း မွတ္ခ်က္ေပး ေျပာဆိုပါတယ္။ သူတို႔ အေနနဲ႔ သိမ္ငယ္မႈနဲ႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကိုလည္း ခံစားေနရေၾကာင္း သူမက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း HIV ကူးစက္မႈကို ရပ္တန္႔ေရး လိုအပ္တဲ့ အတိုင္းအတာထိ မေရာက္တာလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။

"လူ႔အခြင့္အေရး အရတင္ မဟုတ္ဘဲ ကုသမႈ၊ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈပါ ရေစမယ့္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ျပဳမူဆက္ဆံမႈ မရွိဘဲ ဒီလူေတြ ေနာက္က် က်န္ေနတာကို က်မတို႔ အေနနဲ႔ ထည့္သြင္း မစဥ္းစားဘူးဆိုရင္ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အထူး အေလးထားရမယ့္ ေဒသေတြကိုလည္း က်မတို႔ ေတြ႔ပါတယ္။"

ဗဟို အာရွနဲ႔ အေရွ႕ ဥေရာပ ေဒသေတြမွာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ကူးစက္မႈ အသစ္ေပါင္း ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာၿပီး ေျမာက္ အာဖရိကနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာေတာ့ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာတယ္လို႔ Carlsson က ေျပာပါတယ္။ ကမၻာတလႊား HIV/AIDS အေျခအေနေတြကေတာ့ အေကာင္းအဆိုး ေရာေထြးေနတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ အေနာက္ ဥေရာပနဲ႔ ေျမာက္ အေမရိကတို႔မွာ တိုးတက္မႈ တခ်ိဳ႕ရွိေနေပမဲ့လည္း ကူးစက္မႈ အသစ္နဲ႔ ေသဆံုးမႈ အေရအတြက္ေတာ့ လက္ခံႏိုင္စရာ မရွိေလာက္ေအာင္ မ်ားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္တုန္းက အတိုင္းပဲ HIV ကူးစက္ခံထားရသူေတြ၊ ေနာက္ အသစ္ ကူးစက္ခံရသူေတြ အမ်ားစုကေတာ့ အာဖရိကတိုက္ အေရွ႕ပိုင္းနဲ႔ ေတာင္ပိုင္းတို႔မွာ ေနထိုင္ေနၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း ေတာင္အာဖရိကမွာေတာ့ HIV ကူးစက္ခံရမႈကို ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ HIV / AIDS ကို အျမစ္ျဖဳတ္ တိုက္ဖ်က္ ပစ္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းတာမွာ ရံပံုေငြ မလံုေလာက္ရင္ေတာ့ ေအာင္ျမင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔လည္း Carlsson က ေျပာပါတယ္။ AIDS ကို တံု႔ျပန္ကိုင္တြယ္ေရးမွာ ရံပံုေငြ ေဒၚလာ ၁ ဘီလ်ံနီးပါး က်ဆင္းခဲ့ၿပီး လာမယ့္ ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ လိုအပ္မယ့္ ရန္ပံုေငြ ေဒၚလာ ၂၆.၂ ဘီလ်ံကို ျပည့္မီဖို႔ ေဒၚလာ ၇ ဘီလ်ံေလာက္ လိုအပ္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူမက ထပ္ေလာင္း ေျပာပါတယ္။

မသိဂႌထုိက္ / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com