တ႐ုတ္နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး ျမန္မာသီးႏွံကုန္သည္ေတြ အခက္ေတြ႔

တရုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္မွာ ျမန္မာဖက္က တင္သြင္းတဲ့ နာနတ္သီး၊ ပိႏၷဲသီးေတြလို သီးႏွံေတြ တရားမ၀င္၀ယ္ယူတဲ့ တရုတ္ကုန္သည္ေတြကို တရုတ္အာဏာပိုင္ေတြဖက္ ဖမ္းဆီးအေရးယူလာတာေတြရိွသလို၊ အျခားအေရးပါတဲ့ ကုန္စည္အေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း တရုတ္ဖက္က ကန္႔သတ္လိုက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုန္သည္ေတြေရာ ျမန္မာေတာင္သူေတြအတြက္ပါ ထိခိုက္နစ္နာႏိုင္ၿပီး၊ ဒါကို အစိုးရအေနနဲ႔ ကူညီေျဖရွင္းေပးဖို႔ မူဆယ္နယ္စပ္ကုန္သည္ေတြက ေျပာပါတယ္။ ဗြီအိုေအျမန္မာပိုင္းသတင္းေထာက္ ကိုေဇာ္ထက္ ေမးျမန္းေပးပို႔ထားပါတယ္။

ျမန္မာမူဆယ္နယ္စပ္ကေနတင္ပို႔တဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးေရးထြက္ကုန္ေတြဟာ တရုတ္ရဲ႕ အစိုးရရဲ႕ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးအပါအဝင္၊ ကုန္သြယ္ေရးမူဝါဒ အေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကန္႔သတ္ခံရေတြ တျဖည္းျဖည္းမ်ားလာပါတယ္။

ဒါကႏိုင္ငံေရး ကစားကြက္လို႔အမ်ားစုကျမင္သလို တရုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးမူဝါဒ အေျပာင္းအလဲနဲ႔လည္း တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ တရုတ္ရဲ႕ အဂတိ တိုက္ဖ်က္ေရး ပိုလုပ္လာသလို၊ ခြဲတမ္းနဲ႔ႏွစ္ႏုိင္ငံအစိုးရ နားလည္မႈ MoU ထိုးျပီးတင္ပို႔တာမဟုတ္တဲ႔ ကုန္စည္မွန္သမ်ွ တရုတ္က အခြန္ ၅၀%ေကာက္ပါတယ္။ ဒီအခြန္က တရုတ္ကုန္သည္ေရာ၊ ျမန္မာကုန္သည္ပါ မေဆာင္ႏုိင္တဲ႔ႏႈန္းပါ။ ၂၀၁၇ ႏိုဝင္ဘာေနာက္ပိုင္းမွာ တရုတ္၊ ယူနန္ျပည္နယ္အတြက္ ဆန္နဲ႔သၾကား ခြဲတမ္းမေပးေတာ႔ဘဲပိတ္ခဲ႔ပါတယ္။

အရင္တုန္းကေတာ႔ ဘိန္းအစားထိုးကုန္စည္အေနနဲ႔ နယ္စပ္တည္ျငိမ္ဖို႔ ျပည္တြင္းကုန္စည္ေတြကို တရုတ္အစိုးရက အခြန္ႏႈန္းနည္းနည္းနဲ႔ ခြင့္ျပဳခဲ႔ပံုရေၾကာင္း ကုန္သည္ေတြက ေျပာပါတယ္။ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ လက္တေလာ တရုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး မူဝါဒနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး မူဆယ္-နမ့္ခမ္းကုန္သည္အသင္းရဲ႕ တြဲဖက္အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး စိုင္းထြန္းကိုကိုက ဗြီအိုေအကို အခုလိုေျပာပါတယ္။

“ သူ႔ထဲမွာလည္း အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးကို ေတာ္ေတာ္လုပ္တယ္။ သူ႔ႏုိင္ငံကိုသူ စနစ္တက်ျဖစ္ေအာင္ သူသြားေနတဲ႔ပံုရတယ္ဗ်။ ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔သြားေနတဲ႔သစ္ေတြရွိတယ္ အခုရက္ပိုင္းဒီသစ္ကုန္သည္ေတြကအစ သူ႔ႏုိင္ငံထဲမွာဖမ္းတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက ေအးခဲအမဲသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ကိစၥမွာ သူ႔ႏိုင္ငံမွာဖမ္းတဲ႔ျပႆနာေလးေတြေတာ႔ရွိတယ္။ ဒါသူ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ေပၚလစီအရသူလုပ္တာေပါ႔ေလ။ တေလ်ွာက္လံုးကိုသူက နပ္စပ္ေဒသ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးဆိုတဲ႔ေခါင္းစဥ္နဲ႔ မ်က္စိမွိတ္ခဲ႔ပံုရတယ္။ နားလည္မႈနဲ႔ အလုပ္လုပ္ခဲ႔ၾကတာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။ အခုက်ေတာ႔ သူ႔ႏုိင္ငံထဲမွာကိုယ္က AQSIQ ေတြ ဘာေတြနဲ႔သူကစနစ္တက်လုပ္လာတယ္။”

အစိုးရခ်င္းတရားဝင္ သေဘာတူတင္ပို႔တဲ့ ကုန္စည္ေတြကိုလည္း AQSIQ လို႔ေခၚတဲ႔ တရုတ္ဗဟိုအစိုးရလက္ေအာက္ အေကာက္ခြန္ဌာနရဲ႕ အရည္အေသြး ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ေရာဂါတားဆီးေရးအဖြဲ႔ကတိုက္ရိုက္ စစ္ေဆးေနပါတယ္။

အခုရက္ပိုင္း ျပည္တြင္းနာနတ္သီးေတြ တရုတ္မွာ ဖ်က္ဆီးခံရတာ၊ တားဆီးတာေတြက AQSIQ နဲ႔တိုက္ရိုက္ပတ္သက္ႏိုင္တယ္လို႔ မူဆယ္ကုန္သည္ ေတြကျမင္ပါတယ္။ ေရရွည္အတြက္ဆိုရင္ေတာ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ကူညီေဆာင္ရြက္မႈေတြလုပ္ေပးသင့္တယ္လို႔ မူဆယ္-နမ့္ခမ္းကုန္သည္အသင္းရဲ႕ တြဲဖက္အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး စိုင္းထြန္းကိုကိုက အခုလိုဆက္ေျပာပါတယ္။

“ က်ေနာ္တို႔က တေခါက္တေခါက္သြားတယ္၊ ကုန္စည္ျပပြဲေတြလုပ္တယ္၊ အဲဒီမွာႏွစ္ႏိုင္ငံေတြ႔ၾကတယ္ MoU ေတြ ထိုးၾကတယ္။ ဒါေပမဲ႔ တကယ့္တကယ္ ေအာက္ေျခမွာက်ေတာ႔ လုပ္တာကိုင္တာ မရွိတဲ႔အခါမွာ အဓိကက်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက စိုက္ပ်ိဳးေရးႏိုင္ငံျဖစ္တဲ႔အတြက္ စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးဒီကိစၥေတြကို ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္ကေနျပီးေတာ႔ ကူညီေဆာင္ရြက္မႈမေပးႏုိင္ဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာရွိတဲ႔ စိုက္ပ်ိုဳးေတာင္သူေတြ အဓိကဒုကၡေရာက္မွာပါ။”

တရုတ္က ကုန္အမွာေတြရွိေနလ႔ို ျပည္တြင္းမွာလည္း သီးႏွံေတြ တိုးခ်ဲ႕စိုက္ေနၾကျပီးမွ အခုလိုအဆင္မေျပမႈေတြ ျဖစ္လာတာေၾကာင့္ ေတာင္သူေတြ၊ ကုန္သည္ေတြနစ္နာႏိုင္တယ္လို႔ မူဆယ္ သစ္သီးဝလံကုန္စည္ဒိုင္ ဒုဥကၠ႒ စိုင္းခင္ေမာင္က ေျပာပါတယ္။

“ သူက (တရုတ္က)ေတာ႔ MoU ကုိအေၾကာင္းျပတာပဲ ဒီသေဘာတရားက ေတာက္ေလ်ွာက္သြားလာတဲ႔အေနအထားမ်ိဳးမွာ ရုတ္တရက္ျပန္ပိတ္မယ္ ဆိုတဲ႔ဟာတခုကေတာ႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာေတာ႔ရွိေပါ႔ေလေနာ္။ ေနာက္ျပီးေတာ႔သူတို႔ဘက္က AQSIQ အသိအမွတ္ျပဳေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုေတာ႔ သူတို႔ဘက္က ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္နဲ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အေနအထားမ်ိဳးရွိမွ ထင္တာပဲ။”

မူဆယ္-တရုတ္ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အဓိက နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာဘက္က ဆန္အပါအဝင္ သၾကား၊ ႏွမ္း၊ ေရာ္ဘာ၊ ေျပာင္း၊ သၾကား၊ ဖရဲ၊ နာနတ္သီးအပါအဝင္ ကြ်ဲႏြားတင္ပို႔မႈအားလံုးဟာ အခုေတာ့ တရုတ္ ယူနန္အစိုးရ ကုန္သြယ္ေရး မူဝါဒအေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ တင္ပို႔ဖို႔ အခက္အခဲေတြရိွေနပါတယ္။ မူဆယ္နယ္စပ္ တႏွစ္စာကုန္သြယ္မႈပမာဏဟာ ကုန္သြယ္ေရးဝန္ၾကီးဌာနရဲ႕စာရင္းအရဆိုရင္ ပ်မ္းမ်ွ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅.၃ ဘီလီယံရွိျပီး တႏိုင္ငံလံုးကုန္သြယ္မႈပမာဏရဲ႕ ၂၀ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။

တရုတ္ရဲ႕ ကန္႔သတ္မႈေတြေၾကာင့္ ဒီႏွစ္အတြင္းမွာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး သိသိသာသာက်သြား တယ္လို႔ကုန္သည္ေတြကေျပာပါတယ္။ ျပီးခဲ႔တဲ႔ ဘ႑ာႏွစ္မွာ တရုတ္ကုိ ဆန္နဲ႔ဆန္ကြဲ တန္ခ်ိန္ သံုးသန္းေက်ာ္ေလာက္တင္ပို႔ထားေပမဲ႔ အခုႏွစ္ထဲေတာ႔ ၁.၇ သန္းေလာက္ပဲတင္ပို႔ႏုိင္မယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္က ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။

ေဇာ္ထက္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com