လွ်ပ္စစ္မီးျပႆနာ- ၂ဝ၃ဝ တႏိုင္ငံလုံး မီးလင္းေရး ဘယ္ေလာက္ လက္ေတြ႕က်လဲ

လူတစ္ရာမွာ ၃ဝ သာ လွ်ပ္စစ္မီးရၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အနည္းဆုံ

လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ဖို႔ ဆိုရင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စက္႐ုံေတြကို အႀကီးစား ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုၿပီး ေမလ ၁ ရက္ေန႔ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးမွာ သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရ ဝန္ႀကီးဌာနက ေျပာလာပါတယ္။

စက္႐ုံ ၅ ႐ုံ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ျပင္ဆင္စရိတ္ကို ျပင္သစ္ကေနနဲ႔ ေခ်းခြင့္ေပးဖို႔ လွ်ပ္စစ္နဲ႔စြမ္းအင္ ဒုတိယ ဝန္ႀကီး ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္က လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ေတာင္းခံတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အနည္းဆုံး ၁ဝႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ အႀကီးစား ျပင္ဆင္တာေတြ လုပ္သင့္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ စက္႐ုံေတြ ဆိုရင္ အႏွစ္ ၃ဝ ေက်ာ္ ေမာင္းထားတဲ့ စက္ေတြကို သုံးေနရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

လွ်ပ္စစ္မီးျပတ္တဲ့ ျပႆနာကို အစိုးရက ဘယ္လို ကိုင္တြယ္မလဲ ဆိုတဲ့ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ေမးခြန္းထုတ္မႈကို ဘတ္ဂ်က္ေတြ မျဖတ္ပဲ ခ်ေပးပါလို႔ ေဒါက္တာ ထြန္းႏိုင္က ေျဖဆိုခဲ့ၿပီး ရက္ပိုင္းမွာပဲ ခုလို ႏိုင္ငံျခားကေန ေငြေခ်းခြင့္ ေပးဖို႔ ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္က ေတာင္းခံတာ ျဖစ္ပါတယ္။

မွန္းသေလာက္ တိုးမထုတ္ႏိုင္

၂ဝ၁၈ က ထုတ္ခဲ့တဲ့ ၃၃ဝဝ မီဂါဝပ္ ဆိုတဲ့ လွ်ပ္စစ္ ပမာဏထက္ အနည္းဆုံး ၁၅ % ေလာက္ တိုးၿပီး ထုတ္ႏိုင္ရင္ ၂ဝ၁၉ ေႏြရာသီ အတြက္ လွ်ပ္စစ္လိုအပ္ခ်က္ ျပည့္မီႏိုင္တယ္ ဆိုၿပီး သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြ တြက္ဆ ထားခဲ့ပါတယ္။

လက္ေတြ႕မွာ ျပည့္မီေအာင္ မထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ တိုးထုတ္ႏိုင္တဲ့ ပမာဏ မီဂါဝပ္ ၁၃ဝ နီးပါး ရွိခဲ့လို႔ ၂ဝ၁၉ ေႏြရာသီမွာ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလး ျမန္မာႏိုင္ငံ အထက္ေအာက္ မီးျပတ္တဲ့ဒဏ္ အေတာ္ေလး ခံရပါတယ္။

အသုံးစရိတ္ ဘတ္ဂ်က္ မလုံေလာက္တာလည္း ျပႆနာတစ္ခု။

အစိုးရ ဘယ္လို စီမံကိုင္တြယ္ေနလဲ ဆိုတာကို လႊတ္ေတာ္ထဲ ဒုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္ ေျဖတုန္းက ဆည္ေရေတြနည္းလို႔ လွ်ပ္စစ္ လုံေလာက္ေအာင္ မထုတ္ႏိုင္ဘူး ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အေျခခံ ျပႆနာ အေနနဲ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္လို ေျဖရွင္းမလဲ ဆိုတဲ့ အပိုင္းမွာေတာ့ ဘတ္ဂ်က္ မျဖတ္နဲ႔ ဆိုၿပီး လႊတ္ေတာ္ကို တန္ျပန္ ေတာင္းဆိုပါတယ္။

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ေကာ္မတီဝင္ ဦးေနမ်ိဳးထက္ကေတာ့ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီး ဌာနက ေတာင္းတဲ့ ဘတ္ဂ်က္ဆိုရင္ လႊတ္ေတာ္ဘက္က ျဖတ္ေတာက္ တာမ်ိဳး မရွိဘူးလို႔ ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

ဘတ္ဂ်က္ လ်ာထားခ်က္ လႊတ္ေတာ္ကို ေရာက္မလာခင္ စီမံဘ႑ာ ဝန္ႀကီးဌာနက အရင္ စိစစ္တာမ်ိဳး လုပ္တာေၾကာင့္ အဲဒီ အဆင့္မွာ လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအင္ဘက္က လိုခ်င္သေလာက္ ဘတ္ဂ်က္ အသုံးစရိတ္ မရတာမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔လည္း ဦးေနမ်ိဳးထက္က ဆိုပါတယ္။

ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေပၚ အဓိက အားထား ေနရမႈကို ေလွ်ာ့ခ်သင့္ၿပီး၊ တျခား အရင္းအျမစ္ေတြ ကေန လွ်ပ္စစ္ ပမာဏ တိုးထုတ္ႏိုင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္လို႔ ဦးေနမ်ိဳးထက္က ေျပာပါတယ္။

မိုးတြင္းမွာ ဆည္ေရကို ႀကိဳေလွာင္မထားႏိုင္ဘူးလား

ဒုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္က လႊတ္ေတာ္ထဲ ေျပာခဲ့တာထဲ ေႏြရာသီ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို တြက္ဆၿပီး တမံေတြမွာ ေရေတြပို သိုေလွာင္ထားတာမ်ိဳး စီမံခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါဝင္ပါတယ္။

လက္ရွိ အစိုးရ ၃ ႏွစ္တာ ကာလ အတြင္းမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္ စက္႐ုံ အသစ္ဆိုတာမ်ိဳး ထပ္ရွိမလာေပမယ့္၊ ရွိလက္စ စက္႐ုံေတြကေန လွ်ပ္စစ္ပမာဏ ေတာက္ေလွ်ာက္ တိုးၿပီး ထုတ္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ဒုဝန္ႀကီးက ကိန္းဂဏန္း၊ ႐ုပ္ပုံကားခ်ပ္ အကိုးအကားေတြနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ေႏြအတြက္ႀကိဳၿပီး ေရေလွာင္ထားေပမယ့္ ဆည္တမံေတြ ဝန္းက်င္က ေဒသခံေတြ လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ အညီ ဆည္ေရအျမင့္ကို ခ်ေပးရတာမ်ိဳး၊ ေႏြစပါးစိုက္တဲ့ လယ္ကြင္းေတြ အတြက္ ေရထုတ္ ေပးရတာမ်ိဳး လိုက္ေလ်ာရတာေတြ ရွိတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

ဒီလိုလိုက္ေလ်ာမႈေတြဟာလည္း လွ်ပ္စစ္ထုတ္ႏိုင္တဲ့ ပမာဏကို က်ဆင္းေစတယ္ဆိုၿပီး ဒုဝန္ႀကီးက ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ လက္ေတြ႕မွာလည္း ဧၿပီလအတြင္း အပူခ်ိန္ စံခ်ိန္တင္ေအာင္ ျမင့္ေနခ်ိန္ေတြမွာ မီးလည္းျပတ္တဲ့ ဒဏ္ကိုပါ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလးက လူေတြ အႀကီးအက်ယ္ ခံခဲ့ရၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ၿငီးတြားသံ၊ ေဝဖန္သံေတြ လူမႈကြန္ရက္ေတြေပၚ လႊမ္းမိုး ေနခဲ့ပါတယ္။

ဆည္ေရေပၚ မမွီခိုရတဲ့ တျခား စြမ္းအင္ အရင္းအျမစ္ေတြ အသုံးျပဳတဲ့ လွ်ပ္စစ္ထုတ္ စက္႐ုံေတြလည္း တိုးခ်ဲ႕သင့္တယ္ ဆိုတဲ့ ပညာရပ္ပိုင္း အႀကံျပဳခ်က္ေတြလည္း ထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။

ျမင္းၿခံ၊ သထုံနဲ႔ ေက်ာက္ဆည္လို ေနရာေတြမွာ အခု အစိုးရလက္ထက္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕သုံး စက္႐ုံသစ္ေတြ ဖြင့္လွစ္ လည္ပတ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားစုဟာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ဆီက ရတာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈ က်တာနဲ႔ လွ်ပ္စစ္လိုအပ္ခ်က္ ျပည့္မွီေအာင္ မျဖည့္ႏိုင္ပဲ၊ မီးျပတ္တဲ့ ျပႆနာ ေပၚေပါက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

 ေနျပည္ေတာ္နားက ေပါင္းေလာင္းဆည္

ေရအားလွ်ပ္စစ္နဲ႔ ျမန္မာျပည္

လက္ရွိ အစိုးရလက္ထက္ ၂ဝ၁၆ မွာ စြမ္းအင္နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ မဟာစီမံကိန္း ႏွစ္ရပ္ ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရးနဲ႔ ထုတ္ထားတဲ့ လွ်ပ္စစ္ေတြကို ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ခြဲေဝ ျဖန္႔ေပးေရး ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ ႏွစ္ခုကို ၿခဳံငုံမိေအာင္ ႀကိဳးစားထားတဲ့ စီမံကိန္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ရည္မွန္းခ်က္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ကေတာ့ ၂ဝ၃ဝ မွာ တတိုင္းျပည္လုံး မီးလင္းေရး ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီ မဟာစီမံကိန္း အရလည္း ၂ဝ၃ဝ ေရာက္တဲ့အခါ တျခား စြမ္းအင္ အရင္းအျမစ္ေတြကေနပါ လွ်ပ္စစ္တိုးထုတ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ရရွိဖို႔ ရည္မွန္းထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအင္ ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ တရားဝင္ ကိန္းဂဏန္းေတြ အရ ၂ဝ၁၂ မွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈ ၇ဝ % ဟာ ေရအားလွ်ပ္စစ္က ရတာျဖစ္ၿပီး၊ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႕ကေန ၂၈% ၊ ေက်ာက္မီးေသြးကေန ၂% ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အစိုးရ မဟာစီမံကိန္းအရ ၂ဝ၃ဝ မွာ ေရအားအေပၚ မွီခိုရတာ ၅၇ % ၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ အေပၚ မွီခိုရတာ ၈% ျဖစ္ဖို႔ ရည္႐ြယ္ထားကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေက်ာက္မီးေသြးနဲ႔ ေနေရာင္ျခည္ စြမ္းအင္ေတြ ကေန လွ်ပ္စစ္ ပမာဏ ပိုတိုးထုတ္ႏိုင္ဖို႔ စီမံကိန္း ခ်ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လွ်ပ္စစ္ဟာ ေရအားကေန အဓိက ထုတ္လုပ္ေနတာ ျဖစ္ၿပီး၊ ေႏြရာသီ ျမစ္ေရ ေခ်ာင္းေရနည္းၿပီး ဆည္ေရခမ္းတဲ့ ကာလေရာက္တိုင္း မီးျပတ္တဲ့ ျပႆနာ တပါတည္း ေတြ႕ႀကဳံေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္ စက္႐ုံ ဘယ္ေလာက္ရွိေနလဲ

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁ဝ မီဂါဝပ္ အထက္ ထုတ္ႏိုင္တဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္စက္႐ုံႀကီး ၂၇ ႐ုံ၊ ၁ဝ မီဂါဝပ္ေအာက္ စက္႐ုံ ၃၅ ႐ုံ ရွိတယ္လို႔ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ ADB ရဲ႕ ၂ဝ၁၇/၁၈ စစ္တမ္းေတြက ဆိုပါတယ္။

ပုဂၢလိကကို ၁၀ မီဂါဝပ္ေအာက္ထုတ္တဲ့ လုပ္ငန္းမ်ိဳးပဲ ခြင့္ျပဳတာေၾကာင့္ အႀကီးစားစက္႐ုံေတြဟာ အစိုးရပိုင္ ျပည္သူပိုင္ စက္႐ုံေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ နားလည္ရပါတယ္။

ADB ရဲ႕ ဆန္းစစ္ခ်က္အရ အဲဒီ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စက္႐ုံေတြ စုစုေပါင္းကေန မီဂါဝပ္ ၃ ေထာင္ စြန္းစြန္း ထုတ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဓာတ္ေငြ႕သုံး စက္႐ုံေပါင္း ၂ဝ ကေန မီဂါဝပ္ ၁၈ဝဝ ေက်ာ္ ရၿပီး၊ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းမွာ ရွိတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ေက်ာက္မီးေသြးသုံး စက္႐ုံကေန ၁၂ဝ မီဂါဝပ္ ရပါတယ္။ ဒီေတာ့ လွ်ပ္စစ္ထုတ္ႏိုင္တဲ့ ပမာဏ စုစုေပါင္းဟာ ၃၃ဝဝ ေလာက္ ရွိၿပီး ၂ဝ၁၉ လိုအပ္ခ်က္ ျပည့္မွီဖို႔ဆို အနည္းဆုံး ၁၅ % တိုးထုတ္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုၿပီး တြက္ဆ ထားခဲ့ပါတယ္။

အဓိပၸာယ္ကေတာ့ မီဂါဝပ္ ၅ဝဝ ေလာက္ တိုးထုတ္မွ ၂ဝ၁၉ ေႏြရာသီ မီးမျပတ္ႏိုင္မွာကို တြက္ဆ ထားခဲ့ေပမယ့္ ျပည့္မီေအာင္ တိုးျမင့္ မထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။

ရွိလက္စ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ုံတခ်ိဳ႕ကို မြမ္းမံျပင္ဆင္တဲ့ ေျဖရွင္းနည္း

မွီခိုေနရတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စက္႐ုံေတြထဲ မျပင္ဆင္ပဲ အႏွစ္ ၃ဝ ေက်ာ္ထိေအာင္ ေမာင္းထားတဲ့ စက္မ်ိဳးေတြ ရွိေနတဲ့ အတြက္ စက္ခ်ိဳ႕ယြင္းၿပီး လွ်ပ္စစ္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းလည္း က်ဆင္း ခဲ့တာလို႔ လွ်ပ္စစ္နဲ႔စြမ္းအင္ ဝန္ႀကီး ဌာနဘက္က လႊတ္ေတာ္ထဲ ေျပာပါတယ္။

ျပင္ဆင္စရိတ္ရဖို႔ ျပင္သစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေအဂ်င္စီ AFD ဆီကေန ယူ႐ို ၃၅ သန္းခြဲေက်ာ္ ေခ်းယူခြင့္ ေပးပါဆိုၿပီးေတာ့လည္း ဒုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္က လႊတ္ေတာ္ကို ေတာင္းဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပဲခူးတိုင္းထဲက ရဲႏြယ္နဲ႔ ေဇာင္းတူ၊ မေကြးတိုင္းထဲက မုန္း၊ မႏၲေလးတိုင္းထဲက ကင္းတားနဲ႔ စစ္ကိုင္းတိုင္းထဲ မွာရွိတဲ့ သဖန္းဆိပ္ စတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စက္႐ုံ ၅ ႐ုံကို ျပင္သစ္အကူအညီနဲ႔ ျပင္ဆင္ မြမ္းမံဖို႔ အစိုးရ ဝန္ႀကီးဌာနက ရည္႐ြယ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလို ျပင္ဆင္ႏိုင္ရင္ တစ္ႏွစ္ကို ကီလိုဝပ္ သန္း ၂၅ဝ ေလာက္ ဆုံးရႈံးေနတာ ျပန္ရလာႏိုင္တယ္လို႔ ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္က ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ အခုႏွစ္ လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ု အေတာ္ေလး ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္တဲ့ ပမာဏမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ၅ ႏွစ္ စီမံကိန္းလို႔ ဆိုတာေၾကာင့္ ေနာက္ ၅ ႏွစ္မွ အသီးအပြင့္ အျပည့္အဝ ခံစားလာရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရၿပီး၊ ဒီ ၅ ႏွစ္တာ အတြင္းမွာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ လွ်ပ္စစ္ လိုအပ္ခ်က္ ပမာဏကလည္း ရပ္ေနမွာ မဟုတ္ပဲ တစ္ႏွစ္ထက္ တစ္ႏွစ္ တိုးလာေနပါတယ္။ ၂ဝဝဝျပည့္ေက်ာ္ ႏွစ္ေတြကစၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္သုံးစြဲအား ႏွစ္စဥ္ အနည္းဆုံး ၁ဝ % နီးပါး တိုးလာ ေနတယ္လို႔ ADB စစ္တမ္းေတြက ဆိုပါတယ္။

ေဆာက္လက္စ လွ်ပ္စစ္ထုတ္ စက္႐ုံေတြေရာ ရွိလား

ေရအားလွ်ပ္စစ္႐ုံသစ္ေတြ ေဆာက္ဖို႔ စီမံကိန္းသစ္ေတြ ၅၁ ခု ရွိၿပီး အဲဒီထဲက တည္ေဆာက္လက္စ ၇ ခု ရွိပါတယ္။ အဲဒီ စီမံကိန္း ၅၁ ခုကေန မီဂါဝပ္ ၄၆ဝဝဝ ရႏိုင္တယ္လို႔ တြက္ဆ ထားပါတယ္။ ဒါဟာ လက္ရွိ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ပမာဏထက္ ၁၅ ဆ ပိုရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ စာ႐ြက္ေပၚမွာေတာ့ အေျဖထြက္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ တည္ေဆာက္တဲ့ ေရအား လွ်ပ္စစ္စက္႐ုံ စီမံကိန္း အမ်ားစုဟာ တ႐ုတ္ ကုမၸဏီေတြျဖစ္ၿပီး အနည္းဆုံး အႏွစ္ ၄ဝ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ အေျခစိုက္တဲ့ အီးယူကုန္သြယ္ေရး အဖြဲ႕ EUROCHAM ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ စီမံကိန္းေတြကေန ထုတ္လုပ္မယ့္ လွ်ပ္စစ္ေတြဟာ တ႐ုတ္ျပည္ကို ျပန္ပို႔ဖို႔ ဆိုရင္ ျမန္မာ ျပည္တြင္းသုံး ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

 ျမင္းၿခံနယ္ထဲက IPP ပုဂၢလိကပိုင္ ဓာတ္ေငြ႕သုံး စက္႐ုံ

သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမွာ၊ ေဒသခံေတြ ထိခိုက္နစ္နာမႈေတြ ရွိတာေတြ အေပၚ မူတည္ၿပီး အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္ခံေနရတဲ့ စီမံကိန္းေတြလည္း ရွိေနတဲ့ အတြက္ တကယ္တမ္း အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏိုင္ ျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြ ရွိေနၿပီး ေႏွာင့္ေႏွးမႈေတြလည္း ရွိပါတယ္။

ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ အေကာင္းဆုံး အေနအထားမွာ ရွိတဲ့ ကမာၻ႔ ႏိုင္ငံ ၅ ႏိုင္ငံထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါဝင္ ေနတယ္လို႔ EUROCHAM အဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။ ခ်မွတ္ၿပီး စီမံကိန္း ၅၁ ခု သာမက၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္ဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိတဲ့ ေနရာေပါင္း ၃ဝဝ ေက်ာ္ ရွိတယ္လို႔လည္း သူတို႔ရဲ႕ ၂ဝ၁၈ အစီရင္ခံစာထဲ ေျပာထားပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ မထိခိုက္ေရး ဆန္းစစ္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြ၊ အာမခံခ်က္ေတြ ေပးႏိုင္ၿပီး ေဒသခံေတြလည္း သေဘာတူႏွစ္လိုမယ့္ စီမံကိန္းေတြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ေရအားကေန လွ်ပ္စစ္ေတြ ပိုၿပီး ထုတ္လာႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း ရွိေနပါတယ္။

၂ဝ၃ဝ တႏိုင္ငံလုံး မီးလင္းေရး မဟာစီမံကိန္းမွာ ေက်ာက္မီးေသြးနဲ႔ ေနေရာင္ျခည္လို ရင္းျမစ္ေတြကေန စြမ္းအင္ ပိုထုတ္ႏိုင္ဖို႔ ရည္႐ြယ္ထားတာ ေတြ႕ရေပမယ့္၊ ေရအား အေပၚ ၅၇ % အထိ မွီခိုမယ္လို႔ ဆိုထားတဲ့ အတြက္ လွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏ ထက္ဝက္ေက်ာ္ကို ေရအားကေန ဆက္လက္ ရရွိဖို႔ ရည္႐ြယ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

System Breakdown နဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္

ဘာ့ေၾကာင့္ မီးျပတ္ရတာလည္း ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြထဲမွာ ထရန္စေဖာ္မာလို႔ ေခၚတဲ့ ဓာတ္အား ပင္မလိုင္းကလာတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေတြကို လူေတြအိမ္ထဲ အသုံးျပဳႏိုင္တဲ့ ဗို႔အားျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းေပးတဲ့ ပစၥည္း ေပါက္ကြဲတာ၊ ေျမေအာက္ႀကိဳးေတြ ေပါက္တာ၊ System Breakdown ျဖစ္တာ စသျဖင့္ ရပ္ကြက္ထဲ လူေတြ နားယဥ္ေနႏွင့္ၿပီး အေၾကာင္းေတြ ရွိပါတယ္။

System Breakdown ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ရလဲ ဆိုၿပီး ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္ လႊတ္ေတာ္ကို ရွင္းျပ ခဲ့တဲ့ အထဲ ျပည္တြင္းစစ္ ႐ိုတ္ခတ္ခံရတဲ့ ျပႆနာလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္ ေပးခဲ့တဲ့ ဥပမာေတြထဲ တိုက္ပြဲေတြ ရွိေနခဲ့တဲ့ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲ ဓာတ္အားလိုင္းေတြ လက္နက္ႀကီးက်ည္ ထိၿပီး ျပတ္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ပါဝင္ပါတယ္။

ႀကိဳးသစ္ေတြ သြယ္ဖို႔ ကမာၻ႔ဘဏ္က ေခ်းေငြေပး

ေတာမီးေလာင္တာမ်ိဳးလို သဘာဝေဘးကလည္း ဓာတ္အားေပး ဂရစ္ (grid)လိုင္းေတြကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီ ႀကိဳးေတြရဲ႕ သက္တမ္း ၾကာျမင့္ ေဟာင္းႏြမ္းမႈေတြေၾကာင့္ မိုင္ရွည္ခရီးေဝး ခ်ိတ္ဆက္သြယ္တန္းရာမွာ ေပးပို႔တဲ့ ဓာတ္အားေတြ အေလအလြင့္ အဆုံးအရႈံး မ်ားေစတယ္ဆိုၿပီး အာရွ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြထဲ ေထာက္ျပေလ့ ရွိပါတယ္။

ဒီလို လွ်ပ္စစ္နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ဂရစ္ႀကိဳး အသစ္ေတြ သြယ္တန္းဖို႔ရာလည္း ကမာၻ႔ဘဏ္က ေခ်းငြ ေဒၚလာ သန္း ၄ဝဝ ရထားပါတယ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္က ဘ႑ာေရး ျဖည့္ဆည္းေပးတဲ့ အဲဒီ စီမံကိန္းဟာ ေက်းလက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို အဓိက ရည္႐ြယ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ အရင္က လွ်ပ္စစ္မီးႀကိဳး မေရာက္ခဲ့တဲ့ ေဝးလံေခါင္သီတဲ့ အရပ္တခ်ိဳ႕ကို ဓာတ္အားေပး ႀကိဳးလိုင္းသစ္ေတြ သြယ္တန္းႏိုင္လာတာမ်ိဳး တိုးတက္မႈေတြ ရွိလာေပမယ့္၊ အဲဒီ ႀကိဳးသစ္ေတြထဲ ထည့္ေပးဖို႔ လွ်ပ္စစ္လုံလုံေလာက္ေလာက္ ထုတ္မေပးႏိုင္ရင္ ႐ြာေတြ မီးလင္းေရး အလွမ္းေဝးေနဦးမွာပဲ ဆိုၿပီး ထုတ္လုပ္မႈ ျမႇင့္တင္ေရး တိုက္တြန္းသူေတြက ေထာက္ျပ ၾကပါတယ္။

တႏိုင္ငံလုံး မီးလင္းေရး ဘယ္ေလာက္ အားထုတ္ရမလဲ

လွ်ပ္စစ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစိုးရရဲ႕ မဟာစီမံကိန္းေတြဟာ ၂ဝ၃ဝ တႏိုင္ငံလုံး မီးလင္းေရး ဆိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ မတိုင္ခင္ ၂ဝ၂ဝ မွာ ၅ဝ% ေတာ့ လွ်ပ္စစ္မီး ရရမယ္ဆိုၿပီး သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္ ဓာတ္အားေပးလိုင္း မေရာက္တဲ့၊ အစိုးရ ဓာတ္အားေပးလိုင္း ေတြရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို မခံစားရတဲ့ အေရအတြက္ဟာ တႏိုင္ငံလုံး လူဦးေရရဲ႕ ၆၅ ကေန ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းၾကား ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ စစ္တမ္းေတြက ေဖာ္ျပ ေနပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ဟာ လူ အေယာက္ ၁ဝဝ မွာ ၃ဝ ဝန္းက်င္ပဲ မီးရေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာကို အနည္းဆုံး ျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထား ျဖစ္ပါတယ္။

လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏရဲ႕ ထက္ဝက္ကို ရန္ကုန္တိုင္းက သုံးစြဲတာျဖစ္ၿပီး၊ မႏၲေလးက ၁၈% နီးပါး သုံးစြဲတယ္လို႔ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ စာရင္းဇယားေတြ အရ သိရပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ေတြကေတာ့ တျခား ေနရာေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ အင္မတန္ နည္းပါးေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

လွ်ပ္စစ္မီးေတြ သုံးေနတဲ့ ေနရာေဒသေတြမွာေတာ့ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ဓာတ္အား ပမာဏ လိုအပ္ခ်က္ေတြ တိုးျမင့္လာေနတာေၾကာင့္၊ မီးျပတ္တယ္ဆိုတဲ့ ျပႆနာဟာ အဲဒီ ပမာဏကို ျပည့္မီေအာင္ မျဖည့္ဆည္း ႏိုင္တဲ့ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ လွ်ပ္စစ္မီး မေရာက္ေသးတဲ့ ေနရာေတြကို လွ်ပ္စစ္ ပို႔ေပးႏိုင္ဖို႔၊ တခါ လွ်ပ္စစ္ ေရာက္ၿပီး ေနရာေတြမွာလည္း ျပည့္မီေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ ဆိုတာေတြကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

တီက်စ္မွာရွိတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ေက်ာက္မီးေသြးသုံး ဓာတ္အားထုတ္စက္႐ုံ

ကမာၻ႔ဘဏ္၊ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ စတာေတြရဲ႕ စစ္တမ္းေတြကို မူတည္ၿပီး အီေကာေနာမစ္ ဆိုတဲ့ လန္ဒန္ အေျခစိုက္ နာမည္ႀကီး မဂၢဇင္းကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခခံ အေဆာက္အဦ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထူး အစီရင္ခံစာ သေဘာမ်ိဳး ေရးသားပါတယ္။

အီေကာေနာမစ္ မဂၢဇင္းရဲ႕ အထူး အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ စြမ္းအင္က႑ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႔ အဓိက အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနတာဟာ သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရ ယႏၲရားေတြဆီမွာ လုံေလာက္တဲ့ လုပ္ငန္း အေတြ႕အႀကဳံနဲ႔ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရည္ ခ်ိဳ႕တဲ့လို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဝဖန္ထားပါတယ္။

အီေကာေနာမစ္က အဓိက ေထာက္ျပတာကေတာ့ စြမ္းအင္က႑မွာ ျပည္ပက ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ဖိတ္ေခၚၿပီး အတူလက္တြဲ အလုပ္လုပ္တဲ့ PPP အမ်ားပိုင္-ပုဂၢလိပိုင္-ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရးေတြ ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ရာ အေတြ႕အႀကဳံ နည္းလြန္းလွတယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

ခ်ည္းကပ္လာၾကတဲ့ ျပည္ပ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလိုသူေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ရအစိုးရဌာနၾကား ကိုယ္စီထားရွိ ေနတဲ့ လိုလားခ်က္ေတြဟာ သဟဇာတမျဖစ္ပဲ အေတာ္ေလး ကြဲလြဲေနတာ ေတြ႕ရတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။

ႏွစ္ရွည္လမ်ား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရမယ့္ လုပ္ငန္း ကိစၥေတြမွာ အစိုးရဆီက အာမခံခ်က္ တစုံတရာ ရဖို႔ ကုမၸဏီေတြ ေမွ်ာ္လင့္ၾကသလို၊ အစိုးရဘက္ကလည္း အာမခံခ်က္ ေပးတာမ်ိဳး လုပ္ဖို႔ တြန္႔ဆုတ္ၿပီး စီမံခန္႔ခြဲေရးေတြမွာ ပိုၿပီး ပါဝင္ပတ္သက္လိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္လို႔ အီေကာေနာမစ္ မဂၢဇင္းက ဆိုပါတယ္။

၂ဝ၃ဝ တႏိုင္ငံလုံး မီးလင္းေရးဟာ မျပည့္မွီႏိုင္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္လို႔ေတာ့ မဆိုလိုပဲ၊ တကယ္လို႔သာ အစိုးရနဲ႔ မဆိုင္တဲ့ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ့ စြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း IPP ေတြ ေပၚေပါက္လာေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ရင္၊ တခါ စြမ္းအင္ အရင္းအျမစ္ တစ္ခုတည္းမက အမ်ိဳးအစား အစုံ အေပၚမွာပါ မွီခိုမႈ ျမႇင့္တင္ ႏိုင္ရင္ေတာ့ ၂ဝ၃ဝ မွာ တႏိုင္ငံလုံး မီးလင္းေရး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္လို႔ အီေကာေနာမစ္က သုံးသပ္ထားပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com/burmese