ဘရူႏိုင္းရဲ႕ ရက္စက္တဲ႔ ဥပေဒျပဌာန္းမႈ အေပၚ ႏိုင္ငံတကာ ေ၀ဖန္မႈတိုး

ဘ႐ူႏုိင္းႏုိင္ငံမွာ မေန႔ ဧၿပီလ ၃ ရက္ေန႔ ဗုဒၶဟူးေန႔က စတင္ အာဏာသက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ လိင္တူစုံမက္သူေတြ၊ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္သူေတြကုိ ခဲနဲ႔ပစ္ေပါက္ ေသဒဏ္စီရင္တဲ့ ဥပေဒကို ႏိုင္ငံတကာက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ရံႈ႕ခ်မႈေတြ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဒီျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒသစ္ကို ဆိုင္းငံ့ေပးဖို႔ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္နဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးတို႔က ေတာင္းဆိုလိုက္သလို၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကလည္း ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ဘရူႏုိင္းရဲ့ ဒီဥပေဒအတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။

မူစလင္ အမ်ားစုေနထိုင္ၿပီး ဘုရင္စနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေသးငယ္တဲ့ ဘရူႏိုင္းႏုိင္ငံဟာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ အာရွတိုက္ရဲ့ ပထမဆံုး အစၥလာမ္ဘာသာေရး ဥပေဒနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္လာတာပါ။ အရင္က ၿဗိတိသွ် ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ခံ ႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေရနံၾကြယ္ဝတဲ့ ဘရူႏုိင္းႏုိင္ငံမွာ လူဦးေရ ၄ သိန္းခြဲေလာက္ ရွိၿပီး ၾသဇာႀကီးတဲ့ ဘရူႏိုင္းေစာ္ဘြား Hassanal Bolkiah က ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ တာဝန္ကိုပါ အႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ ယူၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။

အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္သူ၊ လိင္တူစုံမက္သူေတြအျဖစ္ အျပစ္ရွိေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခံရမယ္ ဆုိရင္ ခဲနဲ႔ပစ္ေပါက္ ေသဒဏ္ေပးတာ အပါအဝင္ အစၥလာမ္ဘာသာေရး ဥပေဒနဲ႔ အေရးယူမယ့္ ျပစ္ဒဏ္သတ္မွတ္ခ်က္ အသစ္ေတြ ဧၿပီလ ၃ ရက္ေန႔မွာ စတင္သက္ဝင္ ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘ႐ူႏုိင္းေစာ္ဘြား Bolkiah ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ရွရီယာ အစၥလာမ္ ဥပေဒမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေတြကုိ ထပ္မံထည့္သြင္းခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ဒီဥပေဒသစ္ အရ ကေလးေတြ၊ ႏုိင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ မူဆလင္မဟုတ္တဲ့ သူေတြကုိပါ အေရးယူမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပေဒအရ ခုိးမႈက်ဳးလြန္သူကုိ ပထမတႀကိမ္မွာ ညာဖက္လက္ အျဖတ္ခံရမွာျဖစ္ၿပီး၊ ဒုတိယ တႀကိမ္မွာေတာ့ ဘယ္ဖက္ေျခေထာက္ အျဖတ္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အိမ္ေထာင္ေရးေဖါက္ျပန္သူေတြနဲ႔ လိင္တူစံုမက္သူေတြထဲက အမ်ိဳးသားခ်င္း ဆက္ဆံသူေတြကို ခဲနဲ႔ပစ္ေပါက္ၿပီး ေသဒဏ္ေပးခြင့္ ေပးထားသလို အမ်ိဳးသမီးခ်င္း ဆက္ဆံမႈအတြက္ ႀကိမ္ဒဏ္ (၁၀၀) ရိုက္ၿပီး အျပစ္ေပးခြင့္ ရွိတာပါ။

ကမာၻေပၚမွာ လူတိုင္းဟာ လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ခြင့္ေတြ၊ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ ရပိုင္ခြင့္ေတြ ရွိတဲ့အတြက္ ဘရူႏိုင္းအစိုးရရဲ့ အခု ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒသစ္ပါ အခ်က္ေတြကို ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ Antonio Gueterres က ျပတ္ျပတ္သားသား ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ရံုး ေျပာခြင့္ရ Stephane Dujarric က ဗုဒၶဟူးေန႔ နယူးေယာက္ ကုလသမဂၢရံုးခ်ဳပ္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာပါတယ္။

“အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ အပိုင္းက ေျပာရရင္ ဘယ္လို ရက္ရက္စက္စက္ အျပစ္ေပးမႈမ်ိဳးကို မဆို အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္က ျပတ္ျပတ္သားသား ဆန္႔က်င္ပါတယ္။ ကိုယ္ခ်စ္ခ်င္တဲ့ သူကိုခ်စ္ဖို႔နဲ႔ ကိုယ္အတူေနခ်င္တဲ့ သူနဲ႔ ေနခြင့္ရေရးလို - လူသားအားလံုးရဲ့ ရပိုင္ခြင့္ေတြကို အကာကြယ္ေပးဖို႔ လုပ္ေဆာင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Michelle Bachelet က ဘရူႏိုင္းရဲ့ အခုလို ဥပေဒသစ္ ထုတ္ျပန္မႈအတြက္ ရံႈ႕ခ်လိုက္ၿပီး ဘာသာေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြဟာ ခြဲျခားလို႔ မရတဲ့အတြက္ ဒီလို အျပစ္ေပးတာမ်ိဳးကို ဥပေဒအျဖစ္ မျပဌာန္းဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ေၾကာင္း ဒီသီတင္းပတ္ အေစာပိုင္းမွာပဲ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ OHCHR ရံုးေျပာခြင့္ရ Ravina Shamdasani ကေျပာခဲ့တာပါ။

"ဘာသာေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးဟာ တခုနဲ႔တခု ဆန္႔က်င္ဘက္ အင္အားေတြ မဟုတ္ပါဘူးလို႔ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္နာ မင္းႀကီးက အေလးအနက္ထား ေျပာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီ ၂ မ်ိဳးစလံုးရဲ့ အေျခခံယံုၾကည္ခ်က္ အမ်ားအျပားက တကယ့္ကို တူတာပါ။ ဘရူႏိုင္းအစိုးရ အေနနဲ႔ ဒါေတြကို ဥပေဒ တရပ္အေနနဲ႔ မျပဌာန္းဖို႔ က်မတို႔က ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ဒီလို ျပဌာန္းမယ့္အစား ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အသိုင္းအဝိုင္းမ်ိဳးစံုက လူမႈလူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ျပည္သူေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး ဘရူႏိုင္းျပည္သူအားလံုးရဲ့ လူ႔အခြင့္ေရး ကိုပါ မထိခိုက္ဘဲ ရာဇဝတ္မႈ တိုက္ဖ်က္ႏုိင္မယ့္ ဥပေဒမ်ိးကို ေရးဆြဲဖို႔ ပန္ၾကားပါတယ္။”

အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ ဂ်ာမဏီနဲ႔ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံေတြကလည္း ဒါကို ဥပေဒသစ္အျဖစ္ မျပဌာန္းဖို႔ ဆက္ၿပီး တိုက္တြန္းေနၾကတာပါ။ အေမရိကန္ အစိုးရက ဘရူႏိုင္းရဲ့ အခုလို လုပ္ေဆာင္ခ်က္အတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သလို အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရ Robert Palladino က ဘရူႏိုင္း အစိုးရရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ အေမရိကန္နဲ႔ေရာ၊ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံတကာ လိုက္နာရမယ့္ အခ်က္ေတြနဲ႔ပါ ကိုက္ညီမႈ မရွိေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ လိုက္နာရမယ့္ အခ်က္ေတြထဲမွာ တဦးနဲ႔တဦး လူမဆန္တဲ့ ႏွိပ္စက္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မလုပ္ဖုိ႔နဲ႔ အားနည္းသူေတြကို အကာကြယ္ေပးဖုိ႔ေတြ ပါဝင္ၿပီး ဘရူႏိုင္း ႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ ပဋိဥာဥ္ စာတမ္းမွာ တားျမစ္ထားတဲ့ အတိုင္း ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈေတြ မလုပ္ဖို႔နဲ႔ ရပိုင္ခြင့္ေတြ အကာကြယ္ေပးဖို႔ပါ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။

နယူးေယာက္အေျခစိုက္ Human Rights Watch လူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႔ရဲ့ အာရွေဒသ ဆိုင္ရာ ဒါရိုက္တာ Phil Robertson ကေတာ့ ဘရူႏိုင္းရဲ့ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒသစ္ဟာ လူမဆန္တဲ့ ရက္စက္မႈျဖစ္ၿပီး ေခတ္ေဟာင္းက အျပစ္ေပးတဲ့ပံုစံ ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ ဒါမ်ိဳးဟာ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈ အျဖစ္ေတာင္ မသတ္မွတ္သင့္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီဥပေဒသစ္ကုိ နာမည္ေက်ာ္ အႏုပညာရွင္ေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ Elton John၊ Ellen DeGeneres နဲ႔ George Clooney တုိ႔က ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်လုိက္ၾကၿပီး၊ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပမွာရွိတဲ့ ဘ႐ူႏုိင္းေစာ္ဘြားနဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ ေဟာ္တယ္ ၉ ခုကုိ သပိတ္ေမွာက္ၾကဖုိ႔လည္း လႈံ႔ေဆာ္ေနၾကပါတယ္။

ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com