မွတ္ပုံတင္ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ၾကံဳေတြ႕ရတဲ့ အခက္အခဲကိစၥ ေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပ

မွတ္ပုံတင္လုပ္လွ်င္ ဘာေတြအခက္အခဲျဖစ္ေနသလဲ ေဆြးေႏြးပြဲကုိ မႏၱေလးၿမိဳ႕ Hotel Marvel မွာ ၂၀၁၉ မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔က်င္းပစဥ္ / Photo: Khaymani Win/RFA

မွတ္ပုံတင္ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ၾကံဳေတြ႕ရတဲ့ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲကုိ မႏၱေလးၿမိဳ႕ Hotel Marvel မွာ ဒီေန႔ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။

မွတ္ပံုတင္ေပ်ာက္ဆံုးသြားတာေၾကာင့္ အသစ္ျပန္ေလွ်ာက္တဲ႔အခါမွာ ေငြေၾကးေပးေဆာင္ေနရၿပီး အဆင္ မေျပတာေတြရွိေနတာေၾကာင့္ အစုိးရတာဝန္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ စစ္ေဆးအေရးယူေပးေစခ်င္တယ္လို႔ ေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္လာသူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။

တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ မွတ္ပံုတင္ရရိွဖို႔ ခက္ခဲတာေၾကာင့္ အလုပ္အကိုင္အခြင္႔လမ္းေတြ ဆံုးရံႈးမႈေတြ ရိွေနေၾကာင္း ေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္သူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။

မွတ္ပံုတင္ရရိွဖို႔အတြက္ ျပည္နယ္ေဒသမွာ လုပ္ရတာမခက္ခဲေပမယ့္ မႏၱေလးလိုၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ အင္မတန္ ခက္ခဲတယ္လို႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕ လီဆူလူမ်ိဳး၊ လူမႈေရးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ကေျပာပါတယ္။

"လီဆူလူမ်ိဳးက လီဆူလို႔ေျပာပါတယ္။ ရံုးမွာ ၀န္ထမ္းေတြက စာမတတ္တဲ့ လီဆူေတြကိုယ္စားေရးေပးေတာ့ လီေရွာ၊ လီေဆာ့ေတြ ေသြးေႏွာသတ္မွတ္ခံရေတာ႔ အခြင့္အေရးေတြဆံုးရံႈးတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဟိုဘက္ တံတားထိပ္ကေန သည္ဘက္တံတားထိပ္စစ္ေတာ့ ခရီးမထြက္ၾကေတာ႔ဘူး။ အလုပ္မရၾကေတာ႔ဘူး။ အနာဂတ္ အတြက္ေတာ့ လီဆူလူမ်ိဳးေတြအတြက္ ေ၀း၀ါးေနၿပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ရဲ႕သားနဲ႔ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္မေဖးမဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔လူမ်ိဳးေတြ အနာဂတ္က အရမ္းေ၀၀ါးလြန္းပါတယ္"

ဒါ့အျပင္ မွတ္ပံုတင္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့အခါမွာနဲ႔ အသက္ ၃၀ ျပည့္လို႔ မွတ္ပံုတင္သြားေရာက္လဲလွယ္တဲ့အခါ ယခင္မွတ္ပံုတင္မွာမပါတဲ့ တုိင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုေတြကို ေျပာင္းလဲထည့္သြင္းတာေတြ၊ ေခၚရလြယ္တဲ့အမည္ေတြ ေျပာင္းလဲတာေတြကို မွတ္ပံုတင္ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ဌာနက ေျပာင္းလဲတာေတြရိွတယ္လို႔ ေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္လာ သူေတြက ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။

ႏို္င္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္လုပ္ရာမွာ ၾကံဳေတြရတဲ့အခက္အခဲေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး စစ္တမ္းျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံသားျဖစ္တည္မႈ လူ႔အခြင္႔ေရးလႈပ္ရွားသူ မဆုခ်စ္ ကလည္း သူၾကံဳေတြ႕ခဲ႔ရတာေတြကို အခုလိုေျပာပါတယ္။

"တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အမႈတြဲခ်င္းတူေပမဲ့ လိုအပ္လို႔ေတာင္းတဲ႔အခ်က္ေတြက မတူဘူး။ လာဘ္စား မႈေတြ႔ရတယ္။ ျမန္ျမန္ရခ်င္ရင္ေပးရမယ္။ အမႈတြဲက ထူရင္ထူသေလာက္ တရားမ၀င္ေငြေၾကးေပး ရတာေတြ႔ရတယ္။ လ၀က ရံုးကိုသြားတဲ့အခါမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ ဘာသာစကားအခက္ခဲရိွတာေတြကိုလည္း ေတြ႔ရတယ္"

လက္ရိွအသံုးျပဳေျပာၾကားေနတဲ့ ေသြးေႏွာဆိုတဲ့စကားလံုးကို အသံုးျပဳဖို႔အတြက္ကို ႏိုင္ငံေတာ္က တရား၀င္ ညြန္ၾကားထားတာမရိွဘူးလို႔ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဦးစီးဌာနက ဒုတိယညြန္ၾကားေရးမွဴး အၿငိမ္းစား ဦးၾကည္၀င္းက ေျပာပါတယ္။

"ၾကားလည္းမၾကားခဲ့ဖူးဘူး၊ စာထဲမွာလည္းမရိွဘူး။ စာနဲ႔လည္းညြန္ၾကားတာမရိွဘူး။ လူငယ္ေတြက လူႀကီးေတြေျပာရင္ လုိက္ေျပာတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ လာရွင္းေတာ႔ အဲဒီစကားလံုးသံုးသြားတာ။ လူႀကီးသံုးတဲ့အေပၚမွာ လိုက္သံုးတယ္လုိ႔ပဲ သိပါတယ္"

ႏိုင္ငံံသားစိစစ္တဲ့အခါမွာ ကိုးကြယ္ရာဘာသာနဲ႔ စိစစ္တာမရိွဘဲ ဥပေဒနဲ႔ စိစစ္တာျဖစ္လို႔ ဥပေဒနဲ႔ ညီညြတ္ရင္ ေပးရမွသာျဖစ္တယ္လို႔  တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေနလည္းျဖစ္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈတည္ေဆာက္ေရးကြန္ယက္က ဦးအုန္းေမာင္ ကေျပာပါတယ္။

"ႏိုင္ငံသားစိစစ္တဲ့အခါမွာ သူ႔ကိုးကြယ္တာနဲ႔ စိစစ္ရမယ္လို႔ ဘယ္ဥပေဒမွမရိွဘူး။ ဘယ္လူမ်ိဳးျဖစ္ရမယ္ဆိုတာ မရိွဘူး။ တိုင္းရင္းသားဟုတ္မဟုတ္ဘဲ စစ္တဲ့ကိစၥပဲရိွတယ္။ ပုဒ္မ (၅)၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဥပေဒနဲ႔အညီ ျဖစ္ခြင္႔ရိွရင္ ေပးကိုေပးရမယ္"

ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသားလူ႔အခြင္႔ေရးေကာ္မရွင္ကအဖြဲ႔၀င္ ေဒၚတင္ေမထြန္းကလည္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြရိွလာမယ္ဆိုရင္ ေကာ္မရွင္ကို တိုင္ၾကားဖို႔ကိုလည္း ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တည္ဆဲဥပဒေတြနဲ႔ လူေတြခံစားရမွာေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္ၾကားႏိုင္ပါတယ္။ ရံုးဖြင့္ရက္တိုင္း လက္ခံပါတယ္။ ေန႔တိုင္းလည္း တိုင္စာေတြ၀င္ပါတယ္”

မွတ္ပံုတင္ေပ်ာက္ဆံုးသြားတာေၾကာင့္ အသစ္ျပန္ေလွ်ာက္တဲ႔အခါမွာ ေငြေၾကးေပးေဆာင္ခဲ့ရၿပီး အဆင္ေျပမႈ မရိွခဲ့တာေတြကိုလည္း လူအခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို တိုင္ၾကားသြားမွာျဖစ္သလို၊ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအေနနဲ႔လည္း စစ္ေဆးေပးေစခ်င္တယ္လို႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ေအာင္ေျမသာစံၿမိဳ႕နယ္က ဦးထြန္းေမာင္ ကေျပာပါတယ္။

ဒီသတင္းကုိ RFA သတင္းေထာက္ မေခမဏီဝင္း ေပးပုိ႔တာပါ။

RFA Burmese
https://www.rfa.org/burmese