န်ဴကင္းေရး ဦးတည္ခ်က္ ေျပာင္းသြားႏိုင္လို႔ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအြန္းသတိေပး

ႏွစ္သစ္ကူး မိန္႔ခြန္းေျပာေနတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအြန္း

ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအြန္းက သူ႔အေနနဲ႔ န်ဴကလီးယားကင္းစင္ေအာင္လုပ္ဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ ခ်ထားေပမယ့္ အေမရိကန္တို႔က ဆက္ၿပီး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔တာေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ သူလမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းရလိမ့္မယ္လို႔ သတိေပးလိုက္ပါတယ္။

အေသအခ်ာ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ သူ႔ရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးမိန္႔ခြန္းထဲမွာ ကင္ဂ်ဳံအြန္းက အဲဒီလို သတိေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

မႏွစ္က မိန္႔ခြန္းထဲမွာေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယား၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔နဲ႔ သံေရးတမန္ေရး ဆက္ဆံေရးေတြလုပ္မယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္မထားခဲ့ၾကတဲ့ အစီအစဥ္ေတြကို ခ်ျပခဲ့ပါတယ္။

မစၥတာကင္ဟာ ၂ဝ၁၈ ဇြန္လက အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္နဲ႔ န်ဴကလီးယားကင္းစင္ေရး ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ေပမယ့္ ရလာဒ္မယ္မယ္ရရ ထြက္ေပၚလာခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ေျမာက္ကိုရီးယားက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအထိေရာက္ႏိုင္တဲ့ ဒုံက်ည္ပစ္လႊတ္စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား အျပန္အလွန္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြနဲ႔ တင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ရာက ၂၀၁၈ မွာ ျပန္သင့္ျမတ္ေရးလမ္းေၾကာင္းကို စခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

မစၥတာကင္ဟာ ဒီလိုႏွစ္သစ္ကူးမိန္႔ခြန္းေျပာတဲ့ အစဥ္အလာကို ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံကို ထူေထာင္ခဲ့တဲ့ သူ႔အဖိုး ကင္အီဆြန္းဆီက အေမြဆက္ခံခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

မူလ အစကေတာ့ ႏွစ္သစ္ကူးမိန္႔ခြန္းကို ႏိုင္ငံတြင္းက ျပည္သူအတြက္ ရည္႐ြယ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အရင့္အရင္ႏွစ္ေတြမွာ အမ်ားအားျဖင့္ ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးကို အဓိကထား ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

ၿပဳံယမ္းက ေျမာက္ကိုရီးယား စစ္ေရးျပပြဲ ျမင္ကြင္း

ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာအကဲခတ္ေတြကေတာ့ အဲဒီမိန္႔ခြန္းေတြကို တေၾကာင္းခ်င္း အေသအခ်ာစိစစ္ၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လိုႀကံစည္ေဆာင္႐ြက္ေနသလဲဆိုတဲ့ သဲလြန္စကို ေဖာ္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။

အခုဒီႏွစ္ မိန္႔ခြန္းကို ကမာၻႏွစ္ဆန္း ၁ ရက္ေန႔ အေစာပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံပိုင္႐ုပ္ျမင္သံၾကားကေန ထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္တို႔ အေနနဲ႔ တကမာၻလုံးေရွ႕မွာ ေပးထားခဲ့တဲ့ ကတိေတြ မတည္ဘဲ မိမိတို႔ႏိုင္ငံအေပၚ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြနဲ႔ ဖိအားေတြ ဆက္ေပးေနမယ္ဆိုရင္ မိမိတို႔အေနနဲ႔ တျခားေ႐ြးစရာမရွိဘဲ ႏိုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာနဲ႔ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ဖို႔ နည္းလမ္းသစ္တခုကို စဥ္းစားရေတာ့မယ္လို႔ မစၥတာကင္က အဲဒီမိန္႔ခြန္းထဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ ပါတယ္။

ဒါဟာ ေျမာက္ကိုရီးယားအေနနဲ႔ ၂၀၁၉မွာ အေမရိကန္တို႔ ဘယ္လိုေဆာင္႐ြက္မလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာျဖစ္ၿပီး ဘာမွ မလုပ္ဘူးဆိုရင္ လက္ရွိသူတို႔ ရပ္ဆိုင္းထားတဲ့ န်ဴကလီးယား လက္နက္ စမ္းသပ္မႈေတြ ကို ျပန္လုပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ ဆိုးလ္ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ဘီဘီစီ သတင္းေထာက္ ေလာ္ရာဘစ္ကာက သုံးသပ္ပါတယ္။

ေျမာက္ကိုရီးယားတို႔ဟာ သူတို႔ရဲ႕ န်ဴကလီးယားနဲ႔ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒုံးလက္နက္အစီအစဥ္ေၾကာင့္ ကုလသမဂၢ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီရဲ႕ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ခံေနရပါတယ္။

 ေလာေလာဆယ္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားက န်ဴးကလီးယားလက္နက္နဲ႔ ဒုံးက်ည္ပစ္လႊတ္စမ္းသပ္မႈေတြကို ရပ္ဆိုင္းထား

န်ဴကလီးယားလက္နက္ေတြ မထုတ္လုပ္ဖို႔၊ မသုံးဖို၊ မျဖန္႔ျဖဴးဖို႔ အစကတည္းက ကတိျပဳၿပီးသားျဖစ္သလို ဒါေတြက အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အခိုင္အမာ စတင္ေဆာင္႐ြက္ေနတယ္လို႔ မစၥတာကင္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ၿပီး သမၼတထရမ့္နဲ႔ အခ်ိန္မေ႐ြးထပ္ေတြ႕ဖို႔ အဆင္သင့္ပဲလို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

သူရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္ေတြဟာ အမ်ားေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့ၾကသလိုပါပဲလို႔ အန္ေက သတင္းဌာနက ေအာ္လီဗာ ေဟာ့တမ္က ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

အားလုံးၿခဳံၾကည့္ရင္ သူ႔မိန္႔ခြန္းဟာ ႏိုင္ငံတြင္း သူရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ ပိုခိုင္မာေအာင္နဲ႔ တဘက္မွာလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ေျပရာေျပေၾကာင္းေျပာသလိုနဲ႔ ျပတ္သားတဲ့ သတင္းစကားေပးခဲ့တာပါ။ ေတာင္ကိုရီးယား ကိုက်ေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈအသစ္ေတြ ရႏိုင္ေအာင္ ဆက္စည္း႐ုံးခဲ့တာပါလို႔ ေအာ္လီဗာ ေဟာ့တမ္က သုံးသပ္ပါတယ္။

လက္နက္နဲ႔ စစ္အင္အားကို အားထားတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယား

မႏွစ္က ႏွစ္သစ္ကူးမိန္႔ခြန္းထဲမွာ ေတာင္ကိုရီးယားအိမ္ရွင္အျဖစ္က်င္းပတဲ့ ေဆာင္းရာသီအိုလံပစ္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားဝင္ၿပိဳင္မယ္လို႔ ေၾကညာခဲ့လို႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရး ေျပလည္လာခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနာက္ ဧၿပီလမွာ ကင္ဂ်ဳံအြန္းဟာ ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတ မြန္ေဂ်အင္းနဲ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္မွာေတြ႕ဆုံခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနာက္ ကင္နဲ႔ မြန္ေဂ်အင္းတို႔ ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ႀကိမ္ေတြ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။

၂ဝ၁၈ ဇြန္လမွာ ကင္ဂ်ဳံအြန္းနဲ႔ သမၼတ ထရမ့္တို႔ သမိုင္းဝင္ေတြ႕ဆုံခဲ့

ဒါေပမယ့္ ၂ဝ၁၈မွာ သမိုင္းအတြင္ဆုံးကေတာ့ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအြန္းတို႔ စကၤာပူမွာ ဇြန္လက ပထမဆုံးေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုေတြ႕ဆုံရာမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးေကာင္းေအာင္လုပ္ဖို႔နဲ႔ န်ဴကလီးယားကင္းစင္ေရး ဦးတည္ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲေနာက္ပိုင္း အေကာင္းဘက္ကို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ရွိလာ႐ုံကလြဲၿပီး တိုးတက္မႈက သိပ္ရွိမလာခဲ့ပါဘူး။

ေျမာက္ကိုရီးယားဘက္က ဒုံးက်ည္စမ္းသပ္ ပစ္လႊတ္တာနဲ႔ န်ဴကလီးယားစမ္းသပ္မႈေတြ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ခ်ိန္ကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားတို႔ဟာ အေမရိကန္တို႔ တိုက္တြန္းခဲ့သလို န်ဴကလီးယားကင္းစင္ေရးကို ေရွ႕ရႈေဆာင္႐ြက္ ေနတယ္ဆိုတဲ့ လကၡဏာမ်ိဳးရွိေနခဲ့ပါတယ္။

ေျမာက္ကိုရီးယားက သူတို႔ရဲ႕ န်ဴကလီးယားစမ္းသပ္မႈဆိုင္ရာ အေဆာက္အအုံတခ်ိဳ႕ ဖ်က္ဆီးခဲ့ေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ လက္နက္ အစီအစဥ္ေတြကို ဆက္လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။

သမၼတထရမ့္က အေစာဆုံး ေဖေဖာ္ဝါရီလမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ေပမယ့္ အခုထိ အတည္မျပဳေသးပါဘူး။

ကင္မ္ဂ်ဳံအြန္းကလည္း ဆိုးလ္ၿမိဳ႕ကို သြားၿပီး ကိုရီးယားႏွစ္ႏိုင္ငံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ ထပ္လုပ္ဖို႔ စီစဥ္ထားေပမယ့္ အခုထိ အတည္မျပဳေသးပါဘူး။

BBC Burmese
https://www.bbc.com/burmese