ကန္ သက္တမ္း၀က္ေရြးေကာက္ပဲြ ရလဒ္အေပၚ ျမန္မာႏြယ္ဖြားတခ်ဳိ႕အျမင္

သက္တမ္း၀က္ေရြးေကာက္ပဲြ မဲေပးသူမ်ား

အေမရိကန္ သက္တမ္းဝက္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဒီမုိကရက္ပါတီက ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ေနရာအမ်ားစုကို အႏိုင္ရၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္လိုက္တာ ေၾကာင့္ ၊ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္က ခ်မွတ္မယ့္ မူဝါဒေတြကို အျပန္အလွန္ ထိန္းေၾကာင္းႏိုင္ေတာ့မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာႏြယ္ဖြား အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသားတခ်ဳိ႕က သုံးသပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ဒီမုိကေရစီေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးလို ကိစၥမ်ဳိးမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ မူဝါဒ အေျပာင္းအလဲ သိပ္ၿပီး ထူးျခားလာႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သုံးသပ္မႈေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္က စုစည္း တင္ျပထား တာပါ။

ႏိုဝင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာက်င္းပခဲ့တဲ့ အစိုးရသက္တမ္းဝက္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ေနရာအမ်ားစုကို အႏိုင္ရၿပီး ဒီမုိကရက္ပါတီက ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္လိုက္ တာေၾကာင့္ ၊ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္က ခ်မွတ္မယ့္ မူဝါဒေတြကို အျပန္အလွန္ ထိန္းေၾကာင္း ႏိုင္ေတာ့မွာျဖစ္တယ္လို႔ Pennsylvania ျပည္နယ္မွာေနတဲ့ သမုိင္းသုေတသီ ေဒၚျဖဴျဖဴက သုံးသပ္ပါတယ္။

“ ဒီေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီမုိကရက္က အမ်ားဆုံး အေရြးခံရတာေၾကာင့္၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကေန အတင္းအၾကပ္ႀကီး အရမ္းကို လြန္ကဲေအာင္ လုပ္လုိက္တယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုျမင္သြားမလဲဆိုေတာ့ .. သူတို႔ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ေကာ္မတီေလးေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲဒီ ေကာ္မတီေလးေတြမွာလည္း ေဒၚနယ္ထရမ့္ကို Check and balance ေပါ့ေနာ္၊ အာဏာကို ထိမ္းညႇိဖို႔ လုပ္စရာကိစၥေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ Gun Control တုိ႔၊ Criminal Justice System တုိ႔ ေနာက္တခုက လူဝင္မႈျပသနာလည္း ပါေသးတယ္။ ေနာက္ၿပီး လူလတ္တန္းစာေတြ အတြက္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္တဲ့ Medicate, Medicare အဲလိုကိစၥေတြအတြက္ကို သူတို႔ ဒီမိုကရက္က အမ်ားႀကီး ထရမ့္နဲ႔ အေပးအယူ လုပ္ရလိမ့္မယ္။ အေပးအယူ လုပ္ရမယ့္အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔က သတိထားၿပီး အရမ္းကာေရာေတာ့ သူတို႔ လုပ္မွာမဟုတ္ဘူး။”

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာတုန္းက အထက္လႊတ္ေတာ္(ဆီးနိတ္)ကိုေရာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္(ကြန္ဂရက္)ကိုပါ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ ပါတီကိုယ္စားအမ်ားစုက အႏိုင္ရ လႊမ္းမိုးခဲ့တာေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳေရး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြမွာေရာ ၊ သမၼတက အဆုိတင္သြင္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမွာ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္နဲ႔ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီ အလုိက်ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ အေျခအေနေတြ တမ်ဳိးေျပာင္းသြားမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ သုံးသပ္သူက ဝါရွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ ကခ်င္မဟာမိတ္ (Kachin Alliance)အဖြဲ႔ ဥကၠဌ ကိုဂြန္ဆမ္ ျဖစ္ပါတယ္။

“ အဓိကေတာ့ ဒီအိမ္ျဖဴေတာ္ေပါ့ေနာ္။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတလုပ္တဲ့ ေပၚလစီေတြအမ်ားႀကီးကို Check and balance လုပ္လာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ သမၼတထရမ့္ရဲ႕ ေပၚလစီေတြကို ဒီမုိကရက္ေတြဘက္က ထိန္းေက်ာင္းခ်င္တာ အမ်ားႀကီး႐ွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အရင္တုန္းက ဒီမိုကရက္က လုံးဝ မဲမရခဲ့ဘူးဆိုေတာ့ လုပ္ရကိုင္ရ အရမ္းခက္ခဲတယ္။ အခုကေတာ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တခုလုံးကို သူတို႔က ဦးေဆာင္ေနၿပီဆိုေတာ့ ထရမ့္ရဲ႕ေပၚလစီေတြ အရင္တုန္းကလုိ လုပ္ဖို႔ဆုိတာကေတာ့ ခက္သြား ပါလိမ့္မယ္။”

ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အထက္နဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတ္ာမွာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္နဲ႔ ဒီမိုကရက္ ပါတီႏွစ္ရပ္စလုံးတုိ႔က ကာလၾကာရွည္ ေထာက္ခံ အားေပးခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရးေၾကာင့္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ျပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္အေရးယူဖို႔ အဆုိျပဳခ်က္ေတြကို တင္သြင္းထားတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အခုလာမယ့္လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီဖိအားေပး လုပ္ေဆာင္မႈေတြရဲ႕ အေျခေန အလားအလာကို သုံးသပ္ရာမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေပၚ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ ခ်မွတ္ဖို႔အဆုိျပဳခ်က္ကို ကမကထျပဳ တင္သြင္းခဲ့သူ တဦးျဖစ္တဲ့ အရီဇိုးနားျပည္နယ္က ဝါရင့္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ John McCain လည္း ကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီျဖစ္သလို၊ ျမန္မာ့အေရးကို တစိုက္မတ္မတ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ နယူးေရာက္ျပည္နယ္ ဒီမိုကရက္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မတ္ Joe Crowley လည္း သက္တမ္းဝက္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပဳိင္ျခင္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာ့အေရးကို ေထာက္ခံအားေပးခဲ့သူ အထက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီဥကၠဌ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ အမတ္ Bob Corker ကလည္း အနားယူလိုက္ၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့အေရးမွာ ေဆာင္ရြက္မယ့္ လႊႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ ေလ်ာ့နည္းလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဒီသက္တမ္းဝက္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ေတာက္ေလွ်ာက္ႀကဳိးပမ္းခဲ့သူ Tom Malinowski ဟာ နယူးဂ်ာစီျပည္နယ္ကေန ဒီမုိကရက္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ အေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ သူဟာ HRW (Human Rights Watch) အဖြဲ႔ရဲ႕ ဝါရွင္တန္ဒီစီ တာဝန္ခံကို ႏွစ္ရွည္လုပ္ခဲ့ဖူးၿပီး၊ သမၼတ Barack Obama လက္ထက္က ဒီမုိကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးအျဖစ္လည္း ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတထရမ့္ရဲ႕ က်န္ေနေသးတဲ့ ၂ ႏွစ္တာ သမၼတ သက္တမ္းကာလမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္ရဲ႕မူဝါဒေတြနဲ႔ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြက ဘယ္လိုရွိလာႏိုင္ပါသလဲ။ ကိုဂြန္ဆမ္က အခုလို သုံးသပ္ပါတယ္။

“ Tom Malinowski က ဘယ္ေကာ္မတီမွာ က်မလဲဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္မသိရေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ အဓိကေတာ့ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေရးရာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးမွ သူကပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ၿပီး အထူးသျဖင့္ ဂရုတစိုက္ လိုက္ေထာက္ၾကည့္ေနတဲ့ အမတ္ေတြ .. ဥပမာ Nancy Pelosi နန္စီပလုိစီလို လူမ်ဳိးေတြက ဒီေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ အႀကီးအကဲ ျဖစ္လာမယ္ဆိုေတာ့ အဲဒါက ျမန္မာျပည္ ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ကေတာ့ အက်ဳိးတစုံတရာေတာ့ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ေရးရာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးမွ အဓိက ေပၚလစီကိုင္ထား တာက အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ကိုင္ထားတာဆိုေတာ့ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေဇာင္းေပးၿပီးေတာ့မွ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈကို ခ်င့္ခ်ိန္တဲ့ထဲမွာ ပါတာဆိုေတာ့ သူတို႔ေပၚလစီ အရမ္းႀကီးေျပာင္းလဲသြားမယ္လို႔ မထင္ဘူး။”

လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္မွာ တင္သြင္းထားတဲ့ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမယ့္ အဆုိျပဳခ်က္ေတြကိုေတာ့ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စလုံးက အတည္ျပဳၿပီး သမၼတက လက္မွတ္ေရးထုိးဖို႔ လုိအပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ လူမ်ားစုေခါင္းေဆာင္ ဝါရင့္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Mitch McConnell က ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံ ပုဂၢဳိလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ထိခိုက္မွာစိုးတဲ့အတြက္ လႊတ္ေတာ္တြင္း ကန္႔ကြက္ထားပါတယ္။

ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com