လုပ္ၾကံသတင္းျပႆနာ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ၾကီးထြား

အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲတခုျမင္ကြင္း။

အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္က်ရင္ က်င္းပဖုိ႔ရွိတဲ့ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲေတြမတိုင္ခင္ သတင္းတု၊ သတင္း မွား၊ လုပ္ၾကံသတင္းေတြ ျဖန္႔ျဖဴးတဲ့ျပႆနာ ႀကီးထြားလာေနပါတယ္။ သတင္းမီဒီယာသမားေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း ေတြက ဒီအေျခအေနကို ႀကိဳးစား တိုက္ဖ်က္ေနၾကေပမဲ့လည္း ထိေရာက္ပါ့မလားဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္ေနၾကပါတယ္။ ဂ်ကာတာ ကေန Max Walden ေပးပို႔တဲ့သတင္းလႊာကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ေျပာျပပါမယ္။

ကမာၻမွာ တတိယလူဦးေရအမ်ားဆံုး ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံျဖစ္ၿပီး လူဦးေရအမ်ားစုက အသက္ငယ္ရြယ္ၿပီးေတာ့ မိုဘိုင္းလ္ဖုန္း ေတြကို အဓိက သံုးစြဲၾကသူေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္နည္းပညာပိုင္း အသိဗဟုသုတ နိမ့္ပါးၾကတဲ့ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္္ငံ ဟာ လုပ္ၾကံသတင္းေတြနဲ႔ သတင္းတုေတြျပန္႔ႏွံ႔ဖို႔ သိပ္လြယ္ကူတဲ့အေျခအေနမွာ ေရာက္ေနတာပါ။ သတင္းတုေတြကို တိုက္ဖ်က္ ဖို႔ အစိုးရနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြက ႀကိဳးစားၾကေပမဲ့လည္း လုပ္ၾကံသတင္းအမ်ားစုဟာ ဆုိရွယ္လ္မီဒီယာနဲ႔ WhatsApp မိုဘိုင္းလ္ Application ေတြမွာ အမ်ားဆံုးျပန္႔ႏွံ႔ေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၉ ဧၿပီလမွာလုပ္ဖို႔ရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမတိုင္ခင္ ျပႆနာ ပိုၿပီး ဆိုးရြားလာမွာကို လူအမ်ားက စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။

ဒီအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၾသစေၾတးလ် အမ်ဳိးသားတကၠသိုလ္၊ အာရွနဲ႔ပစိဖိတ္ေရးရာေကာလိပ္က မီဒီယာဘာသာရပ္ ကထိက Ross Tapsell က အခုလိုသံုးသပ္ပါတယ္။

“အင္ဒိုနီးရွားရဲ႕ မီဒီယာအေနအထားက အေတာ္ေလး အမ်ဳိးစံုလင္ၿပီး ေဒသတြင္း တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ႏိႈင္းယွဥ္ ရင္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ႀကီးမားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ အခ်ိတ္အဆက္ရွိတဲ့ သတင္းမီဒီယာပိုင္ရွင္ေတြက အဲဒီ အေျခအေနကို အသံုးခ် လႊမ္းမိုးၿပီးေတာ့ ပါတီစြဲပါတဲ့ ႏုိင္ငံေရးသတင္းေတြျဖန္႔တာ ပိုတိုးလာေနပါတယ္။”

အေမရိကန္၊ ကြန္နက္တိကပ္ျပည္နယ္ ဗဟိုတကၠသိုလ္က ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ေကာက္ယူတဲ့ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ စာတတ္ေျမာက္မႈနဲ႔ စာတတ္ေျမာက္သူ အမူအက်င့္ ေလ့လာခ်က္စစ္တမ္းမွာ ႏုိ္င္ငံေပါင္း ၆၁ ႏိုင္ငံပါဝင္ၿပီး အင္ဒိုနီးရွားကို အဆင့္ ၆၀ မွတ္ သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား လူမႈအဝန္းအဝိုင္းၾကားမွာ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းဟာ သိပ္ကိုနိမ့္က်ေနတယ္လုိ႔ အင္ဒိုနီးရွား၊ လြတ္လပ္ ေသာသတင္းေထာက္မ်ား မဟာမိတ္အဖြဲ႔ AJI ရဲ႕အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Revolusi Reza ကေျပာပါတယ္။

“လုပ္ၾကံသတင္းေတြက လူထုကို အကြဲကြဲအျပားျပားျဖစ္ေအာင္ လုပ္ပလိုက္တဲ့ပံုရွိပါတယ္။ သတင္းရဲ႕ တကယ့္ အစစ္အမွန္သဘာဝကို လူထု နားလည္သေဘာေပါက္လာေအာင္ ပညာေပးဖို႔ဟာ ပိုပိုၿပီးေတာ့ အေရးတႀကီးလုပ္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္လာပါတယ္။”

ေက်ာင္းေတြမွာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ အသိသုတဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ၿပီး ဘာသာေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒ ေလ့လာမႈ ေတြကို ပိုၿပီးဦးစားေပးလာတာဟာ စိုးရိမ္စရာျဖစ္တယ္လို႔ ကထိက Tapsell က ေထာက္ျပပါတယ္။

“ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခုမွ အင္တာနက္ကို စသံုးၾကတဲ့ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသား သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ရွိပါ တယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ဆိုရင္ သတင္းအတုအေယာင္ေတြနဲ႔ အဲဒီကရတဲ့အျမင္ေတြကို သူမ်ားေတြကို အလြယ္တကူပဲ တဆင့္ ျပန္ေျပာတတ္သူေတြဟာ အသက္ႀကီးတဲ့ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္္ငံသားေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။”

ဒီကိစၥကို အစိုးရကလည္း အထူးအေလးအနက္ထားၿပီး ကိုင္တြယ္ေနပါတယ္။ သတင္းအတုအေယာင္ေတြအေၾကာင္း၊ လုပ္ၾကံ သတင္းေတြကို ဘယ္လိုႏွိမ္နင္းမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ဝက္ဘ္ဆိုက္တ္အသစ္ StopHoax.id မွာ သီတင္းပတ္စဥ္တိုင္း ရွင္းလင္းတင္ဆက္သြားမယ္လုိ႔ အင္ဒိုနီးရွား ဆက္သြယ္ေရးဌာနက စက္္တင္ဘာလမွာ ေၾကညာထားပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း တာဝန္ရွိသူေတြဟာ လက္ရွိအႀကီးအကဲရဲ႕ ၫႊန္္ၾကားခ်က္ေတြကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္တာေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖို႔ရွိတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ အစိုးရက ဝင္ေရာက္လုပ္ေဆာင္တာရဲ႕ ထိေရာက္မႈက အကန္႔အသတ္ရွိတယ္လုိ႔ အင္ဒိုနီးရွား လုပ္ၾကံေျပာဆိုမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ Mafindo ရဲ႕ဥကၠဌ Anita Wahid ကေျပာပါတယ္။

“အတုအေယာင္ လုပ္ၾကံသတင္းတခုကို အစိုးရက မိလိုက္တိုင္းမွာ အဲဒါကို ဖြင့္ခ်လိုက္တာ ဒါမွမဟုတ္ အဲဒီ သတင္းျဖန္႔တဲ့အေကာင့္ကို ပိတ္ပစ္လိုက္တာမ်ဳိး လုပ္လိုက္တာပါပဲ။ အဲဒီမွာ အႏၲရာယ္ကရွိေနပါတယ္။ အစိုးရဟာ ဒီေရြးေကာက္ ပြဲမွာ အတိုက္အခံေတြကို အသံတိတ္သြားေအာင္ လုပ္ေနတယ္ဆိုၿပီး ဆင္ထားတဲ့အကြက္ထဲ ဝင္သြားပါလိမ့္မယ္။”

လုပ္ၾကံသတင္းေတြရဲ႕အႏၲရာယ္ ဘယ္ေလာက္ႀကီးတယ္ဆုိတာ Sulawesi ကၽြန္းအလယ္ပိုင္း၊ Palu ၿမိဳ႕မွာ မၾကာေသးခင္က လႈပ္ခတ္သြားတဲ့ ငလ်င္နဲ႔ ဆူနာမီေရလိႈင္းဒဏ္ ၾကံဳေနရတဲ့ကာလမွာ ပိုထင္ရွားသြားပါတယ္။ ေဘးဒဏ္သင့္ေဒသေတြအတြက္ ေနာက္ဆံုးအေျခအေနေတြကို တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ေပးေနတဲ့တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ေနာက္ထပ္ ငလ်င္ႀကီးလႈပ္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ သတင္း ေတြ၊ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲတဲ့ ပံုအေဟာင္းေတြနဲ႔ လုပ္ၾကံသတင္းျဖန္႔တာေတြေၾကာင့္ လူထုၾကားမွာ ထိတ္လန္႔တၾကား ျဖစ္ၾကရတဲ့ အတြက္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ စီမံခန္႔ခြဲေရးဌာနအေနနဲ႔ ဒီသတင္းမွားေတြကို ျပန္ၿပီးေခ်ဖ်က္ရတဲ့ အလုပ္ကိုလည္း မျဖစ္မေန လုပ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။

ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com