ရခုိင္ျပည္နယ္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ အေမရိကန္ အစီရင္ခံစာအေပၚ အကဲခတ္ေတြအျမင္

ရခုိင္ျပည္နယ္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ အေမရိကန္ အစီရင္ခံစာအေပၚ အကဲခတ္ေတြအျမင္

ရခုိင္ျပည္နယ္ကေန သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့အထိ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြက ဆုိးရြားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက အစီရင္ခံစာသစ္တေစာင္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆုိလုိက္တဲ့အတြက္ ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ ဖိအားေတြ တုိးလာမယ္လုိ႔ အကဲခတ္ေတြ ခန္႔မွန္းေနၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက မေန႔တုန္းက ထုတ္ျပန္္လုိက္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဳးလြန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအတြက္ ျမန္မာစစ္တပ္မွာ အဓိကတာ၀န္ရွိေၾကာင္း စြပ္စဲြထားတာပါ။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ဗြီအုိေအျမန္မာပုိင္းသတင္းေထာက္ ကုိမုိးေဇာ္က ေျပာျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းက ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲ စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့အထိ ျမန္မာစစ္တပ္က ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ အစီရင္ခံစာသစ္က ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေပါင္း တေထာင္ေလာက္ကုိ ေမးျမန္းျပဳစုထားတဲ့ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ျမန္မာစစ္သားေတြက ကေလးေတြ အပါအ၀င္ လက္နက္မဲ့ အမ်ဳိးသားေတြကုိ ပစ္သတ္ၿပီး၊ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ ျမွဳပ္ႏွံတာေတြ၊ မီး႐ႈိ႕ပစ္တာေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ ဆုိရင္လည္း အုပ္စုလုိက္အဓမၼျပဳက်င့္တာေတြ အပါအ၀င္ ဆုိးရြားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း စြပ္စဲြထားတာပါ။

ဒီအစီရင္ခံစာဟာ ဒီလ ၁၈ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ရဲ႕ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာကို ပိုမိုခိုင္မာေစၿပီးမန္မာတပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံုရံုး ICC တင္ဖုိ႔အတြက္ ပိုမိုဖိအားေတြျဖစ္ေပၚလာဖြယ္ရိွေၾကာင္း ညီမွ်ျခင္းျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက သံုးသပ္ပါတယ္။

"ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ Fact finding Missions ကလည္း ဒါေတြကို ေထာက္ျပထားတယ္။ တခါထပ္ၿပီးေတာ့ သီးသန္႔ အေမရိကန္အစိုးရက ထပ္လုပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကလည္း ဒီအခ်က္ေတြနဲ႔ ကြဲလြဲတာမရွိဘူး ထပ္ၿပီးေတာ့ ေတြ႔တယ္ဆိုေတာ့ အေရးယူဖို႔အတြက္ပိုပိုမ်ားလာတယ္။ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္က က်ဴးလြန္မႈေတြ ပိုမ်ားတယ္ဆိုတဲ့ေထာက္ျပခ်က္က အခုႏိုင္ငံတကာကေျပာေနသလိုပဲ စစ္တပ္မွာ တာ၀န္ရွိသူေတြကို ICC သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံတကာ တရားစီရင္မႈအပိုင္းကို လြဲေျပာင္းေပးဖုိ႔ဆိုတဲလမ္းကို တြန္းအားေပးဖို႔ေသခ်ာေနတာ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။"

အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ အစီရင္ခံစာဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို ေရာက္ရိွေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားတာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္းက အေျခအေနေတြ မပါ၀င္တဲ့အတြက္ ျပည့္စုံမႈရွိတယ္လုိ႔ မေျပာႏုိင္ေၾကာင္းလည္း ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္းက ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာဖိအားေတြကုိ ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔ဆုိရင္ လက္ရိွအေျခအေနမွာ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္းလည္း ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက အခုလို ဆက္လက္ ေထာက္ျပပါတယ္။

"အခုအထိကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ICC ကိုလြဲဖို႔အတြက္ အသံေတြထြက္ေနေပမယ့္ ICC ကလက္ခံမယ္လို႔ေျပာေနေပမယ့္ သြားႏိုင္မယ့္လမ္းေၾကာင္းက အေသခ်ာႀကီးေတာ့ မရေသးဘူးခင္ဗ်။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာက ဘာကိုေျပာေနသလဲဆိုေတာ့ ICC မတင္ခင္မွာလည္း စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ယႏၱယားတခု ထပ္ၿပီးေတာ့ ေဖာ္ေဆာင္ေပးလို႔ ရတယ္ဆိုတဲ့ အသံမ်ိဳးကေတာ့ ထပ္ထြက္လာတယ္။ ဒါကေတာ့ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ အစိုးရကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ပါလို႔ ေျပာထားတဲ့အရာမ်ိဳး အဲလိုသေဘာမ်ိဳးသက္ေရာက္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္ခင္ဗ်။"

ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက ေျပာဆိုေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔အတြက္ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္တရပ္ကို ဖဲြ႔စည္းထားပါတယ္။ ဒီအဖဲြ႔အစည္းမွာ ျပည္ပက ႏိုင္ငံျခားသံတမန္ ၂ဦးနဲ႔ ျမန္မာပညာရွင္ ၂ဦး ပါ၀င္ဖဲြ႔စည္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူ ေဒါက္တာ ရန္မ်ိဳးသိမ္းကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ ဖိအားေတြ ႀကီးထြားလာေနခ်ိန္မွာ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဖိအားေတြ ေလ်ာ့ခ်ေရး ေဆာင္ရြက္ႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း အခုလို ေျပာဆုိပါတယ္။

"က်ေနာ္႔အျမင္ကေတာ့ ICC နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဒါက ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ၾကားမွာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္အေနအထားမ်ိဳး ရွိေနတာကိုလည္း ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ အဓိကေတာ့ ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီအျမဲတမ္းအဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ အလွည့္က်အဖြဲ႔၀င္ ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ သံခင္းတမန္ခင္းအရေပါ့ေလ ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏို္င္ဖို႔က အေရးႀကီးတယ္လို႔ ျမင္တယ္။ တဖက္ကလည္း ျမန္မာအစိုးရကဖြဲ႔စည္းတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို အရွိန္အဟုန္ျမွင့္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈရရွိေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ အဲဒီ ၂ ခုကို ဟန္ခ်က္ညီညီေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ပိုၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးမယ္လို႔ ျမင္တယ္။"

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲ လုံၿခံဳေရးကင္းစခန္းေတြကုိ စီးနင္းတုိက္ခုိက္ခဲ့တဲ့ ARSA အစြန္းေရာက္အုပ္စုကုိ ျမန္မာလုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြ လုိက္လံရွင္းလင္းရာက ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း အေမရိကန္နဲ႔ ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀န္းက စြပ္စဲြထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္ကေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ အမည္ကုိ တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံမထားသလုိ၊ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀န္းက စြပ္စဲြေနတဲ့အထိ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ခဲ့တာ မရွိေၾကာင္းနဲ႔ က်ဳးလြန္သူတခ်ဳိ႕ကုိလည္း စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ အေရးယူမႈေတြ ရွိခဲ့ေၾကာင္းလည္း တုံ႔ျပန္ေျပာဆုိထားပါတယ္။ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးၾကီးမင္းေအာင္လိႈင္ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးနဲ႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို စြက္ဖက္တဲ့အေျခအေနအေပၚ လက္ခံမွာမဟုတ္ေၾကာင္း ဒီလ ၂၃ရက္ေန႔႕ လားရိႈးတပ္နယ္ မိသားစုနဲ႔ ေတြ႔ဆံုစဥ္မွာ ေျပာဆုိထားပါတယ္။

ကိုမိုးေဇာ္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com