ကုလလူ႔အခြင့္အေရး အႀကီးအကဲသစ္ အေထြေထြညီလာခံ အတည္ျပဳ

ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသူ ခ်ီလီသမၼတတာဝန္ကို ၂ ႀကိမ္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးသူ Michelle Bachelet

ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးအျဖစ္ ခ်ီလီသမၼတတာဝန္ကို ၂ ႀကိမ္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးသူ Michelle Bachelet ကို New York ၿမိဳ႕ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံကေန ေသာၾကာေန႔က မဲခြဲ ေ႐ြးခ်ယ္လိုက္ပါတယ္။ စက္တင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔က စလို႔ ၄ ႏွစ္သက္တမ္းတာဝန္ယူရမယ့္ Michelle Bachelet ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးယႏၱယား တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မယ့္သူျဖစ္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရး မွဴးခ်ဳပ္ António Guterres ကေျပာၾကား ႀကိဳဆိုခဲ့ပါတယ္။ လူအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲ သစ္ရဲ႕ အေၾကာင္းကို မစုျမတ္မြန္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ကုလသမဂၢရဲ႕ ၇ ေယာက္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေကာ္မ႐ွင္နာမင္းႀကီးအျဖစ္ ခ်ီလီသမၼတေဟာင္း Michelle Bachelet ကို ေသာၾကာေန႔က ခန္႔အပ္လိုက္ပါတယ္။ ရာထူးသက္တမ္းျပည့္ေတာ့မယ့္ လူ႔ အခြင့္ အေရးအႀကီးအကဲ Zeid Ra’ad Al Hussein ေနရာမွာ Michelle Bachelet က စက္တင္ဘာ ၁ ရက္ ေန႔ကစၿပီး ၄ ႏွစ္သက္တမ္း တာဝန္ယူေတာ့မွာပါ။ New York ၿမိဳ႕ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ Michelle Bachelet ကို မဲခြဲေ႐ြးခ်ယ္ခဲ့ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ ဒီေ႐ြးခ်ယ္မႈအေပၚ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရး မွဴးခ်ဳပ္က ႀကိဳဆိုခဲ့ပါတယ္။ က်ား-မ တန္းတူညီမွ်ေရးနဲ႔ အမ်ဳိသမီးစြမ္းေဆာင္ရည္ ျမႇင့္တင္ေရးအတြက္ ကုလသမဂၢက ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ UN Women အဖဲြ႔အစည္းကို ပထမဆံုး ဦးေဆာင္သူျဖစ္႐ံုမက ခ်ီလီႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး အမ်ဳိးသမီး သမၼတျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကိုအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Antonio Guterres က အေလးေပး ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ လူတိုင္းရဲ႕ ေမြးရာပါအခြင့္အေရးေတြကို ေဖာ္ျပထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ပဋိဉာဥ္ကို ကုလသမဂၢက ျပဌာန္းခဲ့တာ အႏွစ္ ၇၀ ျပည့္တဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခိုင္ခိုင္မာမာကာကြယ္မယ့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ဳိးလိုအပ္တယ္လို႔ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Guterres က သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ႀကီးမားတဲ့အက်ဴိးသက္ေရာက္မႈေတြ ႐ွိေနခ်ိန္မွာ သူဒီတာဝန္ကုိ ယူရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အမုန္းတရားနဲ႔ မညီမွ်မႈေတြ ျမင့္မားေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာနာမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒအေပၚ ေလးစားမႈကလည္း က်ဆင္းေနပါတယ္။ လူထုအေျချပဳ အသိုင္းအဝိုင္းေတြရဲ႕ ေနရာရမႈလည္း နည္းပါးလာ ပါတယ္။ သတင္းလြတ္လပ္မႈလည္း ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနေတြမ်ဳိးမွာ အရပ္ဖက္၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအားလံုးအတြက္ ခိုင္ခိုင္မာမာ ဦးေဆာင္လုပ္မယ့္သူ လိုအပ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢမွာ မ႐ွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးယႏၱယား တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မယ့္လူမ်ဳိး လိုအပ္ပါတယ္။”

တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူဘဝထဲက ႏိုင္ငံေရးကို တက္တက္ႂကြႂကြလႈပ္႐ွားခဲ့သူ Michelle Bachelet ဟာ ခ်ီလီ အာဏာ႐ွင္ေဟာင္း Augusto Pinochet လက္ထက္က ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္ခံခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ခ်ီလီႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး အမ်ဳိးသမီးသမၼတအျဖစ္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အထိ ပထမတႀကိမ္၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၈ မတ္လအထိ တႀကိမ္ သမၼတတာဝန္ကို ၂ ႀကိမ္ယူခဲ့ဖူးပါတယ္။ အာဏာ႐ွင္ေတြရဲ႕ ရက္စက္စြာ ႏွိပ္စက္မႈကို သူနဲ႔ သူ႔မိသားစုေတြ ကိုယ္တုိင္ခံခဲ့ရဖူးသူျဖစ္တာေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးကို ပိုၿပီးတန္ဖိုးထားသူျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“အာဏာ႐ွင္လက္ေအာက္ ခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနေတြၾကားမွာ သူဟာ သမားေတာ္/ ဆရာဝန္တေယာက္အေနနဲ႔ ေနခဲ့ရပါတယ္။ အေရးႀကီးတဲ့ စီးပြားေရး လူမႈအခြင့္အေရးေတြကို လိုလား ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တေနၾကတဲ့သူေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ကိုလည္း သူနားလည္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားနဲ႔ ကမာၻ႔ေခါင္းေဆာင္အမ်ားစုရဲ႕ တာဝန္ေတြကိုလည္း သူသိပါတယ္။”

ခ်ီလီမွာ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္က အာဏာ႐ွင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး Pinochet အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္ Bachelet နဲ႔သူ႔မိခင္တုိ႔ ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဖခင္ျဖစ္သူဟာလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ပုန္ကုန္မႈနဲ႔ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရၿပီး လေပါင္းမ်ားစြာ ႏွိပ္စက္မႈဒဏ္ေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဗီြအိုေအ (ျမန္မာဌာန)
https://burmese.voanews.com