ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ဆက္ဖိႏွိပ္ခံေနရေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး ေထာက္ျပ

ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Zeid Al-Hussein

လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ အၾကမ္းဖက္ ညွမ္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈေတြေၾကာင့္ ေထာင္နဲ႕ခ်ီတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ဆက္လက္ထြက္ေျပးလာေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Zeid Al-Hussein က လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ မေန႔ ဗုဒၶဟူးေန႔ က က်င္းပတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး ေဆြးေႏြးပဲြအတြင္း အခိုင္အမာေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီးရဲ႕ မိန္႔ခြန္းပါ အခ်က္အလက္ေတြဟာ ျပည့္စံုမႈမရွိတဲ့အျပင္ အထင္အျမင္လဲြမွားေစေၾကာင္း တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

မအင္ၾကင္းႏိုင္က အျပည့္အစံုကို ဆက္ၿပီးတင္ျပမွာပါ။

ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ ဂ်ီနီဗာ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာ က်င္းပေနတဲ့ ၃၈ ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ ဇူလိုင္လ ၄ ရက္ေန႔က ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရးကိစၥအတြက္ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးပဲြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၃၅ႏိုင္ငံက ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ NGO အဖဲြ႔အစည္းႀကီး ၈ ဖဲြ႔က ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခဲ့တာပါ။ အစည္းအေ၀း အဖြင့္မိန္႕ခြန္းအျဖစ္ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး Zeid Al-Hussein က စတင္ေျပာၾကားရာမွာ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ အၾကမ္းဖက္ ညွမ္းပမ္း ဖိႏွိပ္မႈေတြရွိေနတာေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ဆက္လက္ထြက္ေျပးလာေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး အဲဒီအတြက္လည္း သူ႔မွာ အေထာက္အထား အခ်က္အလက္ေတြ အခိုင္အမာရွိေနတယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ဒီအၾကမ္းဖက္ဖိႏွိပ္မႈနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေထာက္အထားေတြကို ဘယ္အေၾကာင္းျပေျပာဆိုခ်က္ကမွ ဖံုးကြယ္လွည့္စားလို႔မရေၾကာင္း Zeid Al-Hussein ကေျပာပါတယ္။

“ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန ဆက္လက္ၿပီး ထြက္ေျပး လာေနဆဲပါ။ ၂၀၁၈ခုနွစ္ ဇြန္လ အလယ္ထိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ေနာက္ထပ္ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္အေရအတြက္ေပါင္း ၁၁,၄၃၂ ထိရွိပါတယ္။ အသစ္ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္အားလံုးနဲ႔ OHCHR လူ႕အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီးရံုးက ၀န္ထမ္းေတြ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္ေတြအရ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ ညွမ္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈ၊ သတ္ျဖတ္မႈေတြနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာအိမ္ေတြကို မီးရွိဳ႕ဖ်က္စီးမႈေတြအပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ဆက္ၿပီးျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ျပသေနပါတယ္။”

ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႕ ျမန္မာ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား တရား၀င္သေဘာတူညီမႈ အခ်က္အလက္ေတြေအာက္မွာ အခုခ်ိန္ထိ ဒုကၡသည္ တဦးတေယာက္မွ ေနရပ္မျပန္ၾကေသးေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီးက သတိေပး ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ျပႆနာအတြက္ အလြန္ေရးပါတဲ့ ႏိုင္ငံသားကိစၥမွာ ဘာမွအာမခံခ်က္မရွိပဲNVC ကဒ္ျပားလက္ခံေရးသာ ျမန္မာအစိုးရဘက္က နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ မတရား ဖိအားေပးခဲ့တာကို ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ အေထာက္အထား ေတြ႕ရွိခဲ့ေၾကာင္း Zeid Al-Hussein ကအခုလိုေျပာပါတယ္။

“တကယ္အေျခအေနမွာေတာ့ NVC ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ရွိမရွိစစ္ေဆးတဲ့ ကဒ္ျပားဆိုတာဟာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ႏိုင္ငံသားမဟုတ္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ထားတာျဖစ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ေမြးရပ္ေျမမွာ သူတို႔ကို ႏိုင္ငံျခားသားေတြအျဖစ္ အစိုးရက ဆက္လက္ၿပီး သရုပ္ေဖၚခဲြျခားထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္အမ်ားအျပားကို က်ေနာ္ရဲ႕၀န္ထမ္းေတြ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းမႈအရ အဲဒီ NVC ကဒ္ျပားေတြကို လက္ခံဖို႔ သူတို႔ကို မတရား ဖိအားေပးခဲ့ေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့ၾကပါတယ္။”

ျမန္မာအစိုးရ သံကိုယ္စားလွယ္ဦးေက်ာ္မိုးထြန္းကေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီး ရဲ႕အဖြင့္မိန္႔ခြန္းပါ ေျပာဆိုခ်က္ေတြမွာ ခ်ဳိ႕ယြင္းအားနည္းမႈေတြရွိေနၿပီး ျပည့္စံုမႈမရွိတဲ့အျပင္ အထင္အျမင္လဲြမွားေစတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

“ရခိုင္ျပည္နယ္ျပႆနာအတြက္ ခိုင္မာတဲ့အေျဖရွာေရးဟာ က်ေနာ္တို႔အစိုးရရဲ႕ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြထဲက တခုျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက အေျခအေနကို ႏိုင္ငံတကာက အလြန္အာ ရံုစိုက္ေနခ်ိန္မွာပဲ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၾကားရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြဟာ တကယ့္ကို စိတ္မေကာင္းစြာပဲ ျပည့္စံုမႈမရွိတဲ့အျပင္ အထင္အျမင္လဲႊမွားေစပါတယ္။ စစ္ေဆးအတည္ျပဳထားျခင္းမရွိတဲ့ စြပ္စဲြေျပာဆိုခ်က္ေတြကို အခ်က္အလက္ အစီရင္ခံစာေတြအျဖစ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့အတြက္ ရလာဒ္ အေနနဲ႕ အေျခအေနတခုလံုးကို အဆိုးျမင္ေစပါတယ္။”

ဒါအျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ လံုၿခံဳေရးအေျခအေန ဆိုးရြားမႈဟာ ARSA ရိုဟင္ဂ်ာအၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔က အစိုးရကို ဆန္႕က်င္တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္က ျပစ္တင္ေျပာဆိုသြားပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ညွမ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြအတြက္လည္း စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကိုယ္တိုင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ကို ဖဲြ႕စည္းဖို႔ ျပင္ဆင္ေနေၾကာင္း ဦးေက်ာ္မိုးထြန္းက ေျပာပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံကေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီး Zeid Al Hussein ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းဟာ အခ်က္အလက္အသစ္ အျပည့္အစံုနဲ႔ ေျပာသြားတဲ့အတြက္ ႀကိဳဆိုေထာက္ခံေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကိုယ္စားလွယ္ Mr. Toufiq Islam Shatil ကေျပာပါတယ္။

ဒါအျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ျမန္မာအစိုးရမွာ တကယ္ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့၊ တကယ္လုပ္လိုတဲ့ ဆႏၵမရွိေၾကာင္း သူက အခုလို တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာအစိုးရဟာ သူရဲ႕ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈယူၿပီး ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ ဆႏၵေတြကို လံုး၀ ဥပကၡာျပဳထားတယ္ဆိုတာ ျပသေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ လူသားခ်င္းစာနာကူညီမႈေတြအပါအ၀င္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ပဋိပကၡကို စံုစမ္းေလ့လာဖို႔လည္းပိတ္ပင္ထားဆဲျဖစ္ပါတယ္။ေနာက္ၿပီး ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံဳျပဳခ်က္ေတြ အျပည့္အ၀ေကာင္အထည္ေဖၚမယ္လို႔ ေျပာဆိုတာေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာအစိုးရဟာ ကတိက၀တ္ေတြ အစီအရီ ေပးခဲ့ေပမဲ့ တကယ့္လက္ေတြ႕မွာ ဘာမွ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္မလာေသးပါဘူး။ အဲဒီအစား ရိုဟင္ဂ်ာရြာေတြဟာ ဘူဒိုဇာေတြနဲ႕ဖ်က္သိမ္းခံရၿပီး ေျမေတြလည္း သိမ္းပိုက္ခံခဲ့ရပါတယ္။”

ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားသေဘာတူညီခ်က္ေတြရခဲ့ေပမယ့္ အခုခ်ိန္ထိ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ တေယာက္မွ ေနရပ္ မျပန္ၾကေသးတာဟာ သူတို႔ရဲ႕ လံုၿခံဳေရး၊ အၾကမ္းဖက္မႈကေန အကာအကြယ္ေပးေရး အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံသားကိစၥ၊ က်ဴးလြန္သူေတြကို တရားစီရင္ႏိုင္ဖို႔ စတာေတြအတြက္ အာမခံခ်က္ေတြ မရွိေသးတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကိုယ္စားလွယ္က ေဆြးေႏြးပဲြမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္/ ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com