အင္းဒင္သတ္ျဖတ္မႈ စံုစမ္းအေရးယူဖို႔ ကန္ နဲ႔ ကုလေတာင္းဆို

Reuters Investigates: Massacre in Myanmar ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ အစီရင္ခံစာ ႐ိုက္တာသတင္းဌာနက ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၈ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္။ September 2, 2017. Picture taken September 2, 2017.

ရိုက္တာသတင္းဌာနက ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ “ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈ”ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာပါအခ်က္အလက္ေတြအရ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ လြတ္လပ္ၿပီး ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္ျပဳဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနေၾကာင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

အလားတူ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရံုးကလည္း ဒီအစီရင္ခံစာပါအခ်က္ေတြအေပၚ အလြန္ထိတ္လန္႔မိၿပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ျပည့္စံုက်ယ္ျပန္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ေဆာင္ဖို႔နဲ႕ ဖမ္းဆီးထားတဲ့ ရိုက္တာသတင္းေထာက္ႏွစ္ေယာက္ကို ျပန္လြႊတ္ေပးဖို႔ မေန႔ ေသာၾကာေန႔က ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။မအင္ၾကင္းႏိုင္က အျပည့္အစံုကို ေျပာျပမွာပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြ သတ္ျဖတ္ခံရမႈကို စံုစမ္းေဖၚထုတ္ထားတဲ့ ရိုက္တာသတင္းဌာနရဲ႕ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန အေရွ႕အာရွေရးရာ ေျပာခြင့္ရ Justin Higgins က ဗီြအိုေအကို အခုလိုေျပာပါတယ္။

"အင္းဒင္ရြာမွာ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ၿပီး ျမွဳပ္ႏွံထားတဲ့အေလာင္းေတြနဲ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ အျခား ထိတ္လန္႔စရာေကာင္းတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ လကၡဏာ ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာေတြအေပၚမွာ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ အလြန္အမင္း စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မိပါတယ္။ ဒီလို လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြကို အေသအခ်ာ တာ၀န္ခံမႈရွိေစဖို႔ အကူအညီေပးေရး အေမရိကန္အေနနဲ႔ ဆက္ၿပီး အေလးေပးလုပ္ေဆာင္သြားမွာပါ။"

ဒါအျပင္ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြမွာ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္ဖို႔ တိုက္တြန္းေၾကာင္း Justin Higgins က ေျပာပါတယ္။

"အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ခံရမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အရင္က အစီရင္ခံစာေတြလိုပဲ အခု အစီရင္ခံစာကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြကို လြတ္လပ္ၿပီး၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမွာ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္ဖို႔ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနဆဲျဖစ္တယ္ဆိုတာကို မီးေမွာင္ထိုးျပေနပါတယ္။"

(1/1)Reuters Investigates: Massacre in Myanmar ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ အစီရင္ခံစာ ႐ိုက္တာသတင္းဌာနက ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၈ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္။

မႈခင္းေဆးပညာရပ္ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူေတြရဲ႕ အကူအညီနဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမယ္ဆိုရင္ အဲဒီမွာ ဘာေတြျဖစ္ပ်က္ခဲ့သလဲဆိုတာကို ပိုၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔နဲ႔ သိျမင္ႏိုင္ေအာင္ အေထာက္ကူျပဳႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ Justin Higgins ကဆိုပါတယ္။ သတ္ျဖတ္ခံရသူေတြဟာ ဘယ္သူဘယ္၀ါဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိေအာင္၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြကို ေဖၚထုတ္ႏိုင္ဖို႔ အျပင္ တရားဥပေဒအတိုင္း ထိုက္သင့္တဲ့ တာ၀န္ခံမႈရွိေစဖို႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းရာမွာ ဒီစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈဟာ အေထာက္အကူေပးမွာျဖစ္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

"ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈလုပ္ရပ္ကို လူမ်ဳိးစုအလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈအျဖစ္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက သတ္မွတ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါကလည္း ရရွိတဲ့အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ဥပေဒဆန္းစစ္မႈေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာသာ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးတေယာက္အေနနဲ႔ အေရးႀကီးဆံုးလုပ္ငန္းေတြထဲက တခုအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။"

ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ခံမႈ ရွိေစတာဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္က ပဋိပကၡကို ေျဖရွင္းရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အဆင့္ျဖစ္တယ္လို႔လည္း Justin Higgins ကေျပာပါတယ္။

အလားတူ ရိုက္တာသတင္းဌာနရဲ႕ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္က အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စံုစမ္းဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္ဆိုတာ မီးေမွာင္ထိုးျပသေနၿပီး၊ ဒီအစီရင္ခံစာကို ေရးသားထားတဲ့ သတင္းေထာက္ႏွစ္ဦးကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းေၾကာင္း ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရံုးရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ Farhan Haq က ေသာၾကာေန႔ နယူးေရာက္ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ပံုမွန္သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာသြားပါတယ္။

"ဒီေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာကို က်ေနာ္တို႔ သတိျပဳမိသလို အဲဒီမွာပါတဲ့ အေသးစိ္တ္အခ်က္ေတြဟာ ထိတ္လန္႔စရာ ေကာင္းပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈအားလံုးနဲ႔ မတူညီတဲ့ အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြအေပၚ တိုက္ခိုက္မႈေတြကို အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ျပည့္ျပည့္စံုစံု က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔နဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ လိုအပ္ေနတာဆိုတာ ထပ္ၿပီး သက္ေသျပလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္လည္း ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ သတင္းေထာက္ႏွစ္ဦးကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုထားသလို ဒီအတြက္ လည္း က်ေနာ္တို႔ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးသြားမွာပါ။"

ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၈ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ အဲဒီအစီရင္ခံစာကို အစိုးရလွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ လက္ရွိ ဖမ္းဆီး တရားစြဲဆိုခံေနရတဲ့ ရိုက္တာသတင္းေထာက္ေတြျဖစ္တဲ့ ကိုဝလံုးနဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတို႔ ေရးသားခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္၊ အင္းဒင္ေက်းရြာမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသား ၁၀ ဦး သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ကိစၥကို စံုစမ္းေထာက္လွမ္းၿပီးေတာ့ ျပဳစုေရးသားထားတဲ့ အစီရင္ခံစာျဖစ္ပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com