ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္က်င္းပမည္

ရပ္ကြက္သူ ရပ္ကြက္သားမ်ား မဲစာရင္းၾကည့္ရႈ႕ေနစဥ္။

တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးေကာက္ပဲြေတြကို NLD အစိုးရလက္ထက္ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္နဲ႔ လာမယ့္ ဒီဇင္ဘာလထဲ ျပဳလုပ္ဖို႔ရိွေနပါတယ္။ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ ဥပေဒသစ္အရ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးေတြကို လူထုက တိုက္ရိုက္မဲေပးေရြးခ်ယ္ခြင့္ရမယ့္ အခြင့္အလမ္းျဖစ္တာေၾကာင့္၊ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးေတြကို ျပည္သူ႕ဆႏၵနဲ႔အညီ စနစ္တက် ျပန္ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္မႈေတြ ရိွေနပါတယ္။ စံုစမ္းေမးျမန္းထားတဲ့ မဆုမြန္က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ တိုင္းေဒသၾကီး ျပည္နယ္အသီးသီးမွာရွိတဲ့ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးနဲ႔ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကို ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး နည္းဥပေဒသစ္နဲ႔အညီ ျပန္လည္ေရြးခ်ယ္ေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ တႏိုင္ငံလံုး အတုိင္းအတာ နဲ႔ လာမယ့္ ဒီဇင္ဘာလေလာက္မွာ ရပ္ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးသစ္ ေရြးေကာက္ပဲြေတြ ျပဳလုပ္ႏို္င္ဖို႔၊ အခုကတည္းက ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ေနၾကၿပီလို႔႔ မႏၱေလးတုိင္းတြင္းက ၿမိဳ႕နယ္စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ ဥကၠ႒တဦးက အခုလိုေျပာပါတယ္။

“ညႊန္ၾကားခ်က္ကေတာ့ တိုက္ရိုက္မေရာက္ေသးပါဘူး။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ေျပာၾကားခ်က္အရေတာ့ ၁၂ လပိုင္းကိုက်ေနာ္တို႔ အျပီးေရြးရပါမယ္ခင္ဗ်။ တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ၄ လအတြင္း အျပီးလို႔ သိရပါတယ္ခင္ဗ်။ အဓိကေတာ့ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးကေနၿပီးေတာ့မွ စီမံခန္႔ခြဲမယ္လို႔ထင္ပါတယ္ခင္ဗ်။”

ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၁၈၈ အရ တိုင္း ခရိုင္ ၿမိဳ႕နယ္ အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကို အစိုးရက ခန္႔ထားေပးတာျဖစ္ၿပီး၊ ဖဲြ႔စည္းပံု ဥပေဒပုဒ္မ ၁၈၉ အရဆိုရင္ ရပ္ေက်းအဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကို ရပ္ရြာက ေရြးခ်ယ္ေပးရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီမိုကေရစီနည္းအရ လူထုက ေရြးခ်ယ္တဲ့ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြအေပၚမွာရိွတဲ့၊ တိုင္း ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြဟာ အစိုးရခန္႔ထားသူေတြျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို အရပ္ဖက္အဖဲြ႔အစည္းေတြ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြက ေ၀ဖန္သလို၊ အရင္ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးေကာက္ပဲြ နည္းဥပေဒေတြဟာ လူထုဆႏၵနဲ႔တိုက္ရိုက္ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ျခင္းမရိွဘူးလို႔ ေ၀ဖန္မႈေတြလညး္ရိွခဲ့ပါတယ္။ ဥပေဒသစ္မွာေတာ့ ဆယ္အိမ္စုမွဴး ရာအိမ္စုမွဴးကိုသာမက ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးကိုပါ ေဒသခံလူထုက တိုက္ရိုက္ေရြးေကာက္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

NLD အစိုးရသစ္တက္လာခ်ိန္မွာေတာ့ အရင္အစိုးရလက္ထက္က ေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးအခ်ိဳ႕နဲ႔ မေျပမလည္မႈေတြ ရိွခဲ့ၿပီး၊ NLD အေနနဲ႔ ရပ္ရြာေအာက္ေျခအထိ အာဏာမသက္ေရာက္ႏိုင္ဘူးလို႔ ေ၀ဖန္မႈေတြရိွခဲ့ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္လည္း အခု တတိုင္းတျပည္လံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးေတြ ျပန္လည္ေရြးခ်ယ္တာဟာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာျဖစ္ၿပီး။ ျပည္သူ႔ဆႏၵနဲ႔အညီ ဒီမိုကေရစီနည္းက် လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ခြင့္ျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ သတင္းစာဆရာ ဦးစည္သူေအာင္ျမင့္က အႀကံျပဳပါတယ္။

“ဒီအစိုးရလက္ထက္မွာ အသစ္အဲလိုျပန္ေရြးတယ္ဆိုေတာ့ပိုၿပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္မႈေတြ လူထုက တကယ္ တင္ခ်င္တဲ့လူေတြေရြးႏိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူထုဆႏၵထင္ဟပ္တဲ့ ၊ လူထုအက်ိဳးကို တကယ္လုပ္ေပးမယ့္ လူထုကေရြးတဲ့ ရပ္ေက်းေပါ့ေနာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြေပၚလာရင္ေတာ့ ဒါ တိုင္းျပည္အတြက္ေကာင္းတာေပါ့။”

အခုလို တႏိုင္ငံလံုးအတုိင္းအတာနဲ႔ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြ အသစ္ ျပန္လည္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္မယ့္အေပၚ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးအဆင့္ဆင့္ေရြးခ်ယ္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီမိုကေရစီနည္းက် ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲသင့္တာေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္အၾကံျပဳေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီဖံြၿဖိဳး တိုးတက္ေရး လုပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈ ေကာ္မတီစည္း႐ံုးလံႈ႕ေဆာ္ေရးမွဴး မသဥၨာရႊန္းလဲ႔ရည္ ကေတာ့သူ႔အျမင္အခုလိုေျပာပါတယ္။

“ဒီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒသည္ အခုလက္ရွိအေျခအေနအထိကို ဒါျပည္ထဲေရးလက္ေအာက္ေပါ့ေနာ္ ျပည္ထဲေရးလက္ေအာက္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေတြကပဲ အဓိက ဦးစီးေနတာေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းသြားတာလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ဆိုးသြားတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ေတာ့ ပိုၿပီးကိုယ္စားျပဳမႈ မ်ားလာႏိုင္တဲ့ဆိုတဲ့ဟာလည္း ရွိႏိုင္သလို တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ဒီကိုယ္စားျပဳမႈေတြက လက္ကိုင္တုတ္ေတြျဖစ္လာႏိုင္ေျခေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနကို ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန ၊ စစ္တပ္က ခိုင္းတဲ့ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြကိုပဲ လုပ္ဖို႔အတြက္ ဒီလူေတြဟာ အသံုးခ်ခံေတြျဖစ္လာမလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ က်မတို႔ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြက ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္တယ္ဆိုရင္ တကယ့္ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ နည္းစနစ္ေတြနဲ႔အညီ တကယ့္ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးေကာက္ခံေတြျဖစ္လာဖို႔အတြက္ကို တိုက္တြန္းတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပည္သူေတြအေပၚမွာ ကိုယ္ေတြ ရဲ႕ ကိုယ္တိုင္တင္ေျမာက္လိုက္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကို ကိုယ္ေတြရဲ႕ သေဘာဆႏၵကို ဦးစားေပးဖို႔ေပါ့ေနာ္။ သူတို႔အထက္ကလာမယ့္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ခရိုင္အဆင့္ ၊ တိုင္းအဆင့္ ခန္႔အပ္ခံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြရဲ႕ ခိုင္းတဲ့အလုပ္ကိစၥေတြ ဒါေတြထက္ကို ျပည္သူေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ မ်က္ႏွာမူေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတာေတြရွိတယ္ေပါ့။”

အခုလို ရပ္ေက်းအဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကို အကုန္လံုးျပန္လည္ ေရြးခ်ယ္ၾကတဲ့ အခါ ေအာက္ေျခ အဆင့္ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဒီမိုကေရစီနည္းက် တိုးတက္ဖို႔ဆိုရင္ ေက်းရြာ အုပ္စု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပည္သူအမ်ားစုေသခ်ာသိရွိႏိုင္ဖို႔လိုသလို ေရြးခ်ယ္မႈမွာလည္း ရပ္ေက်း ေရြးခ်ယ္မႈအဆင့္ဆင့္ကို ျပည္သူေတြ လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာကိုလည္း သိရွိဖို႔လိုတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အရပ္ဖက္အစိုးရအသြင္ကူးေျပာင္းမႈလုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဖဲြ႔စည္းပံုအရ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေတြကို ျပည္သူ႔ဆႏၵအလိုက် ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးဥပေဒတရပ္ကို ၂၀၁၂ ေဖေဖာ္၀ါရီလ အတြင္းက ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္မွာ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ NLD ပါတီ အမ်ားစုအႏိုင္ရလာတဲ့ ၂၀၁၆ လႊတ္ေတာ္မွာေတာ့ ေရြးခ်ယ္မႈပံုစံကို အနည္းငယ္ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။

မဆုမြန္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com