အာဖဂန္ဆိုင္ရာ ကန္မူ၀ါဒ ပါကစၥတန္ေ၀ဖန္

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson ရဲ႕ အာဖဂန္နစၥတန္ႏုိင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း အာဖဂန္ေခါင္းေဆာင္ ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲကို အေမရိကန္စစ္အေျခစိုက္စခန္းထဲမွာ လုပ္ခဲ့တာကိုေထာက္ျပၿပီး ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ ပါကစၥတန္ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား ဆက္ဆံေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ပါကစၥတန္ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ ကိုလဲ ပါကစၥတန္လႊတ္ေတာ္မွာ ႏုိ္င္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ Ayaz Gul ရဲ႕သတင္းလႊာကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ေျပာျပပါမယ္။

အာဖဂန္နစၥတန္မွာ အေမရိကန္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာလုပ္ေဆာင္ခ်က္ မေအာင္ျမင္မႈဟာ ဒီသီတင္းပတ္အတြင္း ၀န္ႀကီး Tillerson ရဲ႕ အာဖဂန္နစၥတန္ခရီးစဥ္အတြင္း ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြက သက္ေသျပေနတယ္လုိ႔ ပါကစၥတန္ႏုိ္င္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာတာပါ။ ၀န္ႀကီး Tillerson ဟာ အေမရိကန္ စစ္အေျခစိုက္စခန္းကေန အျပင္မထြက္ႏုိင္ဘဲ အာဖဂန္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ အဲဒီ စခန္းထဲမွာပဲ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္လုိ႔ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Khawaja Asif က ၾကာသပေတးေန႔မွာေျပာပါတယ္။

အာဖဂန္နစၥတန္မွာ တိုက္ခိုက္လာတာ ၁၆ ႏွစ္ၾကာလာၿပီျဖစ္ေပမဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ မေအာင္ျမင္တဲ့ အေျခအေနတခုလံုးကို ဒီအျဖစ္ အပ်က္ကေျပာေနတယ္လို႔ ပါကစၥတန္လႊတ္ေတာ္၊ ႏုိင္္ငံျခားေရးေကာ္မတီမွာ ၀န္ႀကီး Asif က ေျပာခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ပါကစၥတန္အၾကား တန္းတူညီမွ်တဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြေပၚမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ ဆက္ဆံေရးျဖစ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၿပီး အၾကမ္းဖက္၀ါဒ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ အျပည့္အ၀ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ အဆင္သင့္ပဲလို႔လဲ ၀န္ႀကီး Asif ကဆိုပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္မႈကို ထိခိုက္မခံသလို ပါကစၥတန္ကို တရားခံရွာ ေျပာဆိုတာမ်ဳိးကုိလဲ လက္ခံမွာမဟုတ္ ဘူးလို႔ ၀န္ႀကီး Asif ကေျပာပါတယ္။

၀န္ႀကီး Tillerson ဟာ တနလၤာေန႔က အာဖဂန္နစၥတန္္ကိုသြားခဲ့ၿပီး ႏွစ္နာရီၾကာေနခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္အတြင္း ကာဘူးလ္ၿမိဳ႕ ေတာ္ေျမာက္ဘက္ ၆၀ ကီလိုမီတာေလာက္ေ၀းတဲ့ Bagram အေမရိကန္ စစ္အေျခစိုက္စခန္းထဲမွာ အာဖဂန္သမၼတ Ashraf Ghani နဲ႔ သူ႔ရဲ႕ညီၫြတ္ေရးအစိုးရအဖြဲ႔ထဲက ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ စစ္စခန္းထဲမွာ ေတြ႔ဆံုဖို႔ စီစဥ္ရတာဟာ လံုျခံဳေရးေၾကာင့္လို႔ တာ၀န္ရွိသူေတြက အေၾကာင္းျပပါတယ္။

အဂၤါေန႔မွာေတာ့ ၀န္ႀကီး Tillerson က ပါကစၥတန္ကိုခရီးဆက္ၿပီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Shahid Khaqan Abbasi ဦးေဆာင္တဲ့ ပါကစၥတန္ အရပ္ဘက္နဲ႔ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး အေၾကာင္းအရာမ်ဳိးစံုေပၚ အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။

ပါကစၥတန္မွာ အေျခစိုက္လႈပ္ရွားေနတဲ့ စစ္ေသြးႂကြေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္၀ါဒီေတြကို ရွင္းလင္းေရး ပါကစၥတန္က ပိုၿပီးလုပ္ေဆာင္ဖို႔ သမၼတ ေဒၚနယ္လ္ဒ္ ထရမ့္ပ္ကေျပာထားတာကို ၀န္ႀကီး Tillerson ကထပ္ေျပာခဲ့ၿပီး အာဖဂန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ ေရးဆိုင္ရာ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြမွာ ပါကစၥတန္ကပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။

တာလီဘန္နဲ႔ ဟက္ကာနီကြန္ယက္အဖြဲ႔ေတြကို ပါကစၥတန္က ေနရာေပးထားၿပီး လွ်ဳိ႕၀ွက္ဆက္ဆံေရး ဆက္ရွိေနတယ္လို႔ စြပ္စြဲခံ ထားရတာပါ။ ဒီစစ္ေသြးႂကြအဖြဲ႔ႏွစ္ဖြဲ႔လံုးဟာ အာဖဂန္နစၥတန္မွာ အျပင္းအထန္ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ခိုက္ေနၾကတာပါ။ အာဖဂန္ တာလီဘန္အဖြဲ႔ဟာ သူတို႔ရဲ႕စခန္းေတြကို အာဖဂန္ဘက္ျခမ္းနယ္စပ္ကို ေရႊ႕ထားၿပီးျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီအဖြဲ႔အေပၚ ပါကစၥတန္ရဲ႕ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈက မရွိေတာ့ဘူးလုိ႔ ၀န္ႀကီး Asif ကေျပာပါတယ္။

အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔နဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲေတြဟာ ပြင့္လင္းၿပီး အျပန္အလွန္စြပ္စြဲတာေတြမရွိဘဲ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ၀န္ႀကီး Asif က ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ အစီရင္ခံတင္ျပခဲ့ပါတယ္။

ခိုင္မာတဲ့ ေထာက္လွမ္းေရးအခ်က္အလက္ေတြကို အေမရိကန္ကေပးမယ္ဆုိရင္ သူ႔ေျမေပၚမွာရွိတဲ့ ဘယ္လိုစစ္ေသြးႂကြအဖြဲ႔ကို မဆို ႏွိမ္နင္းမယ္လို႔ အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကို ပါကစၥတန္ကေျပာခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ၀န္ႀကီး Asif ကေျပာၿပီး စစ္ေသြးႂကြ အဖြဲ႔ေတြကို ပါကစၥတန္က သူ႔ႏုိင္္ငံထဲမွာ လက္ခံထားတယ္ဆိုတာကိုလဲ ထပ္ၿပီးျငင္းခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လဲ သူတို႔စစ္ပြဲကို သူတို႔ကိုယ္စား က်ေနာ္တို႔က တိုက္ေပးေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါက လက္ခံႏုိ္င္ဖြယ္ရာမရွိဘူးလို႔ ၀န္ႀကီး Asif ကေျပာပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္၀ါဒ တန္ျပန္ႏွိမ္နင္းေရး ပါကစၥတန္ရဲ႕ လုုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ ရလာဒ္ေကာင္းေတြ ထြက္ထားၿပီး ႏုိင္ငံတ၀န္း လံုျခံဳေရးတိုးတက္လာခဲ့တယ္လို႔လဲ ဆိုပါတယ္။

ေဒသတြင္းမွာ ၾသဇာႀကီးတဲ့ႏုိင္္ငံေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတာ အေမရိကန္ကို က်ေနာ္တို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီႏုိင္ငံေတြက အေမရိကန္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးေကာင္း မရွိလွပါဘူး၊ ဒါေပမဲ့ အာဖဂန္ကိစၥမွာ သူတို႔လဲပတ္သက္ေနပါတယ္လုိ႔ ႐ုရွားနဲ႔အီရန္ႏုိင္ငံေတြကို ရည္ၫႊန္းၿပီး ၀န္ႀကီး Asif ကေျပာပါတယ္။ ဒီႏွစ္ႏုိ္င္ငံစလံုးက တာလီဘန္ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးရွိေနတယ္ဆိုတာ လူသိရွင္ၾကား ေျပာထားတာပါ။

အာဖဂန္ပဋိပကၡကို ေျဖရွင္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ဒီႏိုင္ငံေတြရဲ႕အခန္းက႑ကို ခ်န္ထားလို႔မရဘူးလို႔ ၀န္ႀကီး Asif က ေျပာခဲ့ပါ တယ္။

ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com