ရခိုင္ျပည္နယ္ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန ကုလစိုးရိမ္

ဘဂၤလားေဒရွ္႕ဘက္ကို အသစ္ထပ္မံ ေရာက္ရွိလာၾကတဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ။ ဓာတ္ပံု REUTERS/Mohammad Ponir Hossain

ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံက ခိုလႈံခြင့္ ေပးဖို႕ UNHCR ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုးက တိုက္တြန္း ေနပါတယ္။ OHCHR လို႕ ေခၚတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး ကလည္း မူဆလင္ ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ နယ္စပ္ေတြကို ဖြင့္ေပးဖို႕ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ကို တိုက္တြန္း ေနပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕မွာ ရွိတဲ့ UNHCR ရံုးခ်ဳပ္ကေန VOA သတင္းေထာက္ Lisa Schlein သတင္းေပးပို႕ ထားတာကို အေျခခံၿပီး ကုလသမဂၢ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ေျပာဆိုခ်က္ေတြကို ကိုေက်ာ္ေအာင္လြင္ စုစည္း တင္ျပပါလိမ့္မယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ တင္းမာမႈေတြ၊ ဒုကၡသည္ ဦးေရ တိုးပြါးလာေနတဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ျမန္မာ့အေရးကို ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီမွာ ဒီကေန႔ ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႕ က်ရင္ အေရးေပၚ အစည္းအေ၀း ေခၚယူက်င္းပဖို႕ ရွိေနပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ရွိတဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ကင္းစခန္း ၃၀ ေလာက္ကို ရိုဟင္ဂ်ာ လက္နက္ကိုင္ေတြက တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾကာသပေတးေန႕ ေႏွာင္းပိုင္းက စလို႕ျမန္မာႏိုင္ငံ ထဲက လူ ၅ ေထာင့္၂ ရာေလာက္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံ ထဲကို ၀င္ေရာက္ခဲ့ၾကတယ္လို႕ UNHCR ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုးက သတင္း ေတြ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။

ျမန္္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ႏွိပ္ကြပ္မႈကို စိုးရိမ္ပူပန္ၿပီး ထြက္ေျပးလာၾကတဲ့ ေထာင္နဲ႕ခ်ီတဲ့ လူေတြ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံနဲ႕ ကပ္လ်က္ ျမန္မာဘက္ျခမ္း နယ္စပ္ တေလွ်ာက္မွာ ပိတ္မိေနၾကတယ္လို႕ UNHCR က ေျပာပါတယ္။ UNHCR ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္ Adrian Edwards က VOAကို ေျပာတာကေတာ့ သတင္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္ေပၚေနတာ ေတြကို အတည္ျပဳခ်က္ မေပးႏိုင္ဘူး ဆိုေပမဲ့ နယ္စပ္ တေလွ်ာက္မွာ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ရွိေနၿပီး UNHCR ၀န္ထမ္းေတြက ဒုကၡသည္ေတြ ရွိတဲ့ေနရာတိုင္းကို မေရာက္ႏိုင္ဘူးလို႕ ဆိုပါတယ္။

“ လံုၿခံဳရာကို ထြက္ေျပးလာၾကတဲ႔ လူေတြအတြက္ ခံုလႈံခြင့္နဲ႕ သူတို႕နဲ႕ ေတြ႕ဆံုႏိုင္ဖို႕ေတြ လိုအပ္ေနတယ္ ဆိုတာကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ အာဏာပိုင္ေတြ နဲ႕လည္း က်ေနာ္တို႕ ထိေတြ႕ ဆက္စပ္ ေနပါတယ္။ လက္ရွိ အေျခအေနေတြ အရ က်ေနာ္တို႕ ျမင္ရတာကေတာ့ ျဖစ္စဥ္ေတြက စနစ္တက် အကြက္ခ်ၿပီး လုပ္ေနပံု မရပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘက္ျခမ္းက နယ္စပ္ေတြမွာ ေရာက္ေနၾကတဲ့ သူေတြကို ကူညီဖို႕နဲ႕ ေတြ႕ဆံုခြင့္လည္း က်ေနာ္တို႕မွာ ေလာေလာဆယ္ မရွိေသးပါဘူး။ ”

ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးသူေတြနဲ႕ ဒဏ္ရာရသူေတြ ရာနဲ႕ေထာင္နဲ႕ခ်ီၿပီး ရွိတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတာကိုလည္း UNHCR က ဒီသတင္းေတြ မွန္၊ မမွန္ အတည္မျပဳႏိုင္ဘူးလို႕ UNHCR ေျပာခြင့္ရ က ဆိုပါတယ္။

"ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ေတြ အပါအ၀င္ ထိခိုက္ေသေက် ဒဏ္ရာရတဲ့ လူအေရအတြက္နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး သတင္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္ေနတာကို က်ေနာ္တို႕ ေတြ႕ရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႕က ဒီသတင္းေတြမွန္ မမွန္ ကို အတည္ျပဳႏိုင္တဲ့ အေနအထား မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္တို႕က နယ္စပ္ေတြကို ဖြင့္ေပးဖို႕ ေမတၱာရပ္ခံ ေနတာပါ။ ထြက္ေျပး လာသူေတြ လံုၿခံဳတဲ့ ခိုလႈံခြင့္ေတြ ရဖို႕က သိပ္ၿပီး အေရးႀကီးတယ္လို႕ က်ေနာ္တို႕ထင္ပါတယ္”

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ တုန္းက ရိုဟင္ဂ်ာ လက္နက္ကိုင္ေတြရဲ႕ လက္ခ်က္နဲ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ၉ ဦး ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး လူေတြ အမ်ားအျပား ထြက္ေျပးခဲ့ရၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္း အခုျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဘက္မႈေတြ ကေတာ့ အဆိုးဆံုးပါပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၆ လအတြင္းမွာ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံထဲကို ထြက္ေျပးလာတဲ့ သူေပါင္း ၈ေသာင္း၇ေထာင္ေလာက္ ရွိတယ္လို႕ IOM ႏိုင္ငံ တကာ ေရႊ႕ေျပာင္း အေျခခ်သူမ်ား အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။

OHCHR လို႕ ေခၚတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al’ Hussein ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္က အေျခအေနေတြနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ကို မေန႕က ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ လံုၿခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့သူေတြနဲ႕ အရပ္သူ အရပ္သားေတြ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့သူေတြကို တရားဥပေဒနဲ႕ အညီ အေရးယူရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရး ဥပေဒေတြကို အားလံုးက အျပည့္အ၀ ေလးစားၿပီး လိုက္နာရမွာျဖစ္ ေၾကာင္း၊ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈေတြ နည္းပါးေအာင္ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြ အေနနဲ႕ မတရားသျဖင့္ အင္အားသံုးတာေတြ မလုပ္ၾကဖို႕ အာဏာပိုင္ေတြ ဘက္က ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ထုတ္ျပန္သင့္တဲ့ အေၾကာင္း၊ လူေတြရဲ႕ ဘ၀နဲ႕ အသက္ရွင္ သန္ခြင့္ ကိုလည္း ေလးစားဖို႕လိုေၾကာင္း၊ အင္အား အလြန္အကၽြံသံုးတဲ့ သူေတြကို အေရးယူဖို႕နဲ႕ ထိခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ပြါးတဲ့ ေနရာေတြမွာ လူသားခ်င္း စာနာတဲ့ အကူအညီေတြ ေရာက္ႏိုင္ဖို႕ အာဏာပိုင္ေတြက စီစဥ္ေပးဖို႕လည္း တိုက္တြန္းတယ္ လို႕ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al’ Hussein ရဲ ႕ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ကိုုေက်ာ္ေအာင္လြင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com