ပဋိပကၡေဒသလူထုကို အကာအကြယ္ေပးၾကဖို႔ HRW တိုက္တြန္း

လက္ရွိထြက္ေျပးေနရတဲ့ တႏိုင္းစစ္ေရွာင္မ်ား

လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔ဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြရဲ႕ အေျခခံ အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားလိုက္နာဖို႔ လိုအပ္သလို၊ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တာ၀န္ခံမႈရွိရလိမ့္မယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Amnesty International အဖြဲ႔က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္အဖြဲ႔ေတြၾကား လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြဟာ ျပီးခဲ့တဲ့တႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ပိုမို ဆိုးရြာလာတဲ့အေၾကာင္းလည္း ဒီလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔က သတိေပးထားပါတယ္။ မခင္ျဖဴေထြးက အျပည့္စံု တင္ျပေပးပါမယ္။

ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ဖို႔ၾကိဳးစားေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြၾကားက လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြဟာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပမ္းမႈေတြကို ဆိုးဆိုးရြားရြား ခံစားေနရဆဲပဲလို႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Amnesty International က အခုေနာက္ဆံုး ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာအစိုးရ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔ဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြက အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ တာ၀န္ခံမႈရွိဖို႔ လိုအပ္သလို၊ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာဖို႔ လိုတယ္လို႔ Amnesty International အဖြဲ႔က ျမန္မာ့အေရး သုေတသီ Laura Haigh က ေျပာပါတယ္။

“လက္ရွိအစိုးရလက္ထက္မွာေရာ၊ ျပီးခဲ့တဲ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္တုန္းကပါ ႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကတာ ရွိပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ က်င္းပတာ၊ တႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ေရးထိုးတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ့္လက္ေတြ႔ အေျခအေနေတြ ေျပာင္းလဲလာတာကိုေတာ့ က်မတို႔ မေတြ႔ရပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒေတြ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတာေတြအျပင္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ ဆက္ျပီး ျဖစ္ပြားေနဆဲပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔ဆိုရင္ တာ၀န္ယူမႈ တာ၀န္ခံမႈေတြ ရွိရမွာျဖစ္ျပီး လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာဖုိ႔လိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေလးစား လုိက္နာဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ က်မတို႔ အခုိင္အမာ ယံုၾကည္ပါတယ္။”

ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္နဲ႔ ဒီႏွစ္အတြင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံေတြ က်င္းေနတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာကိုပဲ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနခဲ့ျပီး၊ လက္ရွိ အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္ ျပီးခဲ့တဲ့တႏွစ္တာ ကာလအတြင္း အေျခအေန ပိုျပီး တင္းမာလာခဲ့တယ္လို႔ လည္း Laura Haigh က ေျပာပါတယ္။

“ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ပိုင္းေတြအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ခဲ့တာမွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ျငင္းဆန္ေနတဲ့ အဖြဲ႔တခုက ဆက္ျပီး ရွိေနတုန္းပါ။ အဲဒါကေတာ့ စစ္တပ္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ စစ္တပ္ကို အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္ေအာက္ မထားရွိႏုိင္သ၍၊ စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိသ၍ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို က်မတို႔ဆက္ျပီး ေတြ႔ေနရမွာျဖစ္သလို၊ အရပ္သားေတြ ဒုကၡေရာက္ေနၾကရဦးမွာပါ။”

ဒါေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္ျပဳေပးဖို႔လည္း Amnesty International အဖြဲ႔က တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။

ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာစစ္တပ္က အရပ္သားျပည္သူေတြကို ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္တာ၊ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပမ္းတာ၊ သတ္ျဖတ္တာ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ဆိုျပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလကုန္ပုိင္းက ျဖစ္ရပ္တခုမွာ ဆိုရင္ ရွမ္းျပည္နယ္ နမ္းက်ယ္ဟို ရြာက အမ်ိဳးသားလူငယ္ ၁၈ ဦး အစုလိုက္အျပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း Amnesty International အဖြဲ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ဘက္က တံု႔ျပန္ေျပာဆုိတာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။

ျပီးခဲ့တဲ့ေမလတုန္းကလည္း ရွမ္းျပည္နယ္မွာ ေဒသခံအရပ္သား ၆ ဦးကုိ ျမန္မာစစ္တပ္က ဖမ္းဆီးျပီး ညႇင္းပမ္း ႏွိပ္စက္ေနတဲ့ ဗီြဒီယုိဖိုင္ ထြက္ခဲ့သလို၊ အဲဒီတလတည္းမွာပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဒုကၡသည္စခန္းက လူငယ္သံုးဦးဟာလည္း ျမန္မာစစ္တပ္က ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္တာ ခံရျပီး သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတယ္လို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေနတဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာအစိုးရ ကေရာ၊ တပ္မေတာ္ကပါ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆိုထားပါတယ္။ အခုလိုျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြ အျမန္ဆံုးရပ္ဆိုင္းဖို႔ ပဋိပကၡမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အားလံုးကို Amnesty International အဖြဲ႔က ေတာင္းဆိုထားသလုိ၊ အဲဒီေဒသက လိုအပ္သူေတြထံ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ ျဖန္႔ေ၀ခြင့္ျပဳဖို႔လည္း ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။

“ျမန္မာစစ္တပ္ကိုေရာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ေတြကိုပါ က်မတို႔ ေတာင္းဆိုခ်င္တာကေတာ့ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ရပ္ပါ။ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၾကရသူေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ အရပ္သားအစိုးရအေနနဲ႔က စစ္တပ္နဲ႔ စစ္တပ္ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တာ မရွိသေလာက္ပါ။ က်မတို႔ အဓိက စိုးရိမ္တာတခုက လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ ရဖို႔နဲ႔ အကူအညီေတြကို လိုအပ္သူေတြထံ ျဖန္႔ေ၀ေပးခြင့္ ရဖို႔ပါ။ အဲဒီလို အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ အေနနဲ႔ လိုအပ္တဲ့အကူအညီေတြ၊ ခုိလံုရာေနရာေတြနဲ႔ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ရဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အစိုးရကို က်မတို႔ အဓိက တိုက္တြန္းတဲ့ အခ်က္ေတြပါပဲ။”

ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရတဲ့ ဒုကၡသည္ ၁ သိန္းနီးပါးရွိျပီး၊ ပဋိပကၡေတြအတြင္း ႏွစ္ဘက္တပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ေျမျမႇုဳပ္မိုင္း အသံုးျပဳမႈေတြေၾကာင့္ ကေလးငယ္ေတြ အပါအ၀င္ အရပ္သားေတြ အမ်ားအျပား ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရခဲ့တဲ့အေၾကာင္းလည္း Amnesty International အဖြဲ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ေရာ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြကပါ က်ဴးလြန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို အရပ္သားျပည္သူေတြ အားလံုး ခံစားၾကရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ပဋိပကၡ၊ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရမႈနဲ႔ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပမ္းမႈ အေျခအေန “All the Civilians Suffer: Conflict, Displacement and Abuses in Northern Myanmar" လို႔ နာမည္ေပးထားတဲ့ ဒီကေန႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ Amnesty International အဖြဲ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။

မခင္ျဖဴေထြး  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com