One Belt One Road ဘယ္လဲ ဘာလဲ

Belt and Road Forum ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပေရးျပင္ဆင္ေနၾကစဥ္။

ကုန္းလမ္း၊ ေရလမ္းပါဝင္တဲ့ တ႐ုတ္ရဲ႕အဆင့္ျမင့္ ေခတ္သစ္ပိုးလမ္းမႀကီး စီမံကိန္းအေၾကာင္း ပြဲထုတ္မယ့္ Belt and Road Forum ေဆြးေႏြးပြဲကို အေမရိကန္က တက္ေရာက္မယ္လို႔ ေသာၾကာေန႔ကေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ အက်ဳိးကိုေ႐ွ႕႐ႈ ထားတယ္လို႔ သံုးသပ္သူေတြျမင္ေနၾကတဲ့ ေခတ္သစ္ ပိုးလမ္းမႀကီးစီမံကိန္းမွာ အေမရိကန္ပါဝင္လာတဲ့အတြက္ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ သေဘာထားေတြကို ပိုၿပီးထုုတ္ေဖာ္ေျပာႏိုင္မွာပါလား။ VOA သတင္းေထာက္ Bill Ide နဲ႔ Saibal Dasgupta တို႔ရဲ႕သတင္းေပးပို႔ခ်က္နဲ႔အတူ မစုျမတ္မြန္က စုစည္းတင္ျပပါမယ္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ေမလ ၁၄ ရက္နဲ႔ ၁၅ ရက္ေန႔ေတြမွာက်င္းပမယ့္ Belt and Road Forum ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံအႀကီးအကဲ ၃၀ နီးပါးတက္ေရာက္ၾကဖုိ႔႐ွိပါတယ္။ အေမရိကန္ကလည္း အိမ္ျဖဴေတာ္အႀကံေပး Matt Pottinger ဦးေဆာင္တဲ့အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ကို ေစလႊတ္မယ္လို႔ ေသာၾကာေန႔ကပဲ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံၾကားရ႐ွိခဲ့တဲ့ ကုန္သြယ္ေရးသေဘာတူညီမႈကို ထုတ္ျပန္အသိေပးခဲ့တဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာ တ႐ုတ္ရဲ႕အႀကီးက်ယ္ဆံုး သံတမန္ဆက္ဆံေရး အင္အားျပတဲ့ပြဲမွာ အေမရိကန္ကလည္းပါဝင္မယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကေန အာ႐ွ၊ အေ႐ွ႕အလယ္ပိုင္း၊ အာဖရိကနဲ႔ ဥေရာပကို ကုန္းလမ္း၊ ေရလမ္းတို႔နဲ႔ ဆက္သြယ္မယ့္ ေခတ္သစ္ပိုးလမ္းမႀကီး သူတို႔အေခၚ One Belt, One Road ခါးပါတ္လမ္းႀကီးေၾကာင့္ တကမာၻလံုးအတြက္ ကုန္သြယ္ေရးအက်ဳိးအျမတ္ေတြ ရ႐ွိမယ္လို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကေျပာေနပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္တို႔ရဲ႕ အစီအစဥ္က ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မ႐ွိဘူးလို႔ ေလ့လာသူေတြ ကေျပာၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္လုိ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ၿပီးႏိုင္ငံေတြ အတြက္ ဘယ္လိုစီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္ေတြ ရႏိုင္မွာလည္းဆိုတာကလည္း မ႐ွင္းလင္းပါဘူး။ တ႐ုတ္တို႔ရဲ႕စီမံကိန္းဟာ တ႐ုတ္အက်ဳိးကိုသာ ေ႐ွ႕႐ႈထားၿပီး ႏိုင္ငံတကာအလည္မွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ အင္အားႀကီးတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ျပသႏိုင္ဖုိ႔လုပ္ထားတဲ့ စီမံကိန္းျဖစ္တယ္လို႔ China’s Asian Dream: Empire Building Along the New Silk Roadဆိုတဲ့စာအုပ္ကုိေရးသားသူ Tom Miller ကသံုးသပ္ထားပါတယ္။

အရင္ပိုးလမ္းမႀကီးေၾကာင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ရာနဲ႔ခ်ီထဲက ဥေရာပအထိ တ႐ုတ္ကုန္ပစၥည္းေတြကို ကုန္သြယ္ႏိုင္ခဲ့သလိုမ်ဳိး အခု ကုန္းလမ္းတင္မက ေရလမ္းပါပါဝင္တဲ့ One Belt, One Road ေခတ္သစ္ပိုးလမ္းမႀကီးေၾကာင့္ တ႐ုတ္တို႔ရဲ႕ကုန္သြယ္စီးပြားလုပ္ငန္းေတြကို ျပန္လည္ထိုးေဖာက္ႏိုင္မယ္လို႔ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက တ႐ုတ္ျပည္သူေတြကိုေျပာေနပါတယ္။

ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း ဒီစီမံကိန္းမွာ ပူးေပါင္းပါဝင္ေနတဲ့ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ အ႐ံႈးမ႐ွိေစရဘူးဆိုၿပီး စြဲေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီစီမံကိန္းအေပၚ သံသယ႐ွိေနၾကတဲ့ႏုိင္ငံေတြလည္း အမ်ားအျပား႐ွိေနတယ္လို႔ Reuters သတင္းဌာန သတင္းေထာက္ Ben Blanchard ကေျပာပါတယ္။

"အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ဒီစီမံကိန္းနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ ဘာမွေသေသခ်ာခ်ာမသိဘူးလို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ကအေသးစိတ္ဘာမွာ ေျပာမထားပါဘူး။ ဒီစီမံကိန္းဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအက်ဳိးအတြက္ပဲျဖစ္တယ္။ ကမာၻကို တ႐ုတ္ကလႊမ္းမိုးႏုိင္ဖုိ႔ႀကိဳးစားတဲ့ စီမံကိန္းျဖစ္တယ္လို႔ တခ်ိဳကလည္း ယံုၾကည္ေနၾကပါတယ္။ ဒီစြပ္စြဲမႈေတြအားလံုးကို တ႐ုတ္ကေတာ့ ခိုင္ခုိင္မာမာျငင္းဆန္ေနပါတယ္။ သူတုိ႔ရည္႐ြယ္ခ်က္အေပၚ နားလည္မႈလြဲေနတာသာျဖစ္တယ္လို႔ တ႐ုတ္တုိ႔ကေျပာေနပါတယ္။"

ဒါေၾကာင့္ တနဂၤေႏြေန႔နဲ႔ တနလၤာေန႔ေတြက်ရင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၉ ႏိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္ေတြ အျပင္ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြက အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ေတြ တက္ေရာက္ၾကမယ့္ Belt and Road Forum ကေန အျမင္ပို႐ွင္းေအာင္ ႐ွင္းျပႏုိင္မယ္လုိ႔ တ႐ုတ္တို႔က ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ ကုန္းလမ္းကေန ဆက္သြယ္မယ့္ One Belt ေရလမ္းကေနဆက္သြယ္မယ့္ One Road စီမံကိန္းနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြ ႐ွိလာႏိုင္ပါတယ္။

ဒီလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ႐ွိေနတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈေတြ၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြကို ရ႐ွိဖုိ႔ အေတာ္ကိုႀကိဳဆို၊ စိတ္အားသန္ေနၾကပါတယ္။ ခုလိုဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြကို မက္လံုးေတြေပးၿပီး စြဲေဆာင္ေနတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာ အေမရိကန္လုိ ဖံြ႔ၿဖိဳးၿပီးႏုိင္ငံေတြနဲ႔လည္း တက္တက္ႂကြႂကြ အျပည့္အစံုေဆြးေႏြး႐ွင္းျပမႈေတြလုပ္ဖုိ႔လိုအပ္တယ္လို႔ ေဘဂ်င္းအေျခစိုက္ Tsinghua-Carnegie Center for Global Policy ကညြန္ၾကားေရးမႉး Paul Haenle က VOA ကိုေျပာပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္တုန္းက အာ႐ွအေျခခံအေဆာက္အအံုရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈဘဏ္ AIIB တည္ေထာင္ပြဲကို အိုဘားမားအစိုးရက မတက္ခဲ့ပါဘူး။ AIIB ဘဏ္အဖဲြ႔ဝင္ႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ အခု Trump အစိုးရကေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔ခ်ဥ္းကပ္ ဆက္ဆံဖုိ႔လိုတယ္လို႔ အျမင္႐ွိပံုရတယ္လုိ႔လည္း သူကဆိုပါတယ္။ ဒီForum မွာ အေမရိကန္၊ ဂ်ာမနီနဲ႔ ၿဗိတိန္တို႔က အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ေတြတက္ေရာက္ၾကမွာမို႔ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ပြင္းလင္းျမင္သာမႈ႐ွိမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ ေဝဖန္ခံေနရတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြပါဝင္ေနတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္မႈေတြလည္း႐ွိေနၾကတယ္လို႔ Reuters သတင္းေထာက္ Ben Blanchard ကေျပာပါတယ္။

"႐ု႐ွားသမၼတ Vladimir Putin ဖိလစ္ပိုင္သမၼတ Rodrigo Duterte တုိ႔အပါအဝင္ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ အားနည္းတဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ထိပ္တန္းေနရာေပးေနတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္တယ္ဆိုတာကို တ႐ုတ္တို႔ရဲ႕ အစျပဳစီမံကိန္းကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတဲ့ အေနာက္ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕ရဲ႕ သံတမန္တခ်ဳိ႕က တုိးတိုးတိတ္တိ္တ္ ေျပာေနၾကပါတယ္။"

တ႐ုတ္တုိ႔က ေဒၚလာဘီလ်ံရာ နဲ႔ခ်ီအကုန္အက်ခံၿပီး ရင္းႏွီးထားတဲ့ One Belt, One Road စီမံကိန္းကို ပြဲထုတ္႐ွင္းျပမယ့္ ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ တက္ေရာက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕အျမင္ေတြ ဘယ္ေလာက္တင္ျပခြင့္ရမလဲဆိုတာကေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္တို႔အတြက္ကေတာ့ စီးပြားေရးအရ အသာစီးရေလ ပထဝီႏိုင္ငံေရး သက္ေရာက္မႈေတြ ပို႐ွိေလျဖစ္ တာမို႔ တ႐ုတ္အတြက္က ၂ ထပ္ကြမ္း အက်ဳိး႐ွိတာ ျဖစ္တယ္လို႔ တ႐ုတ္ေရးရာေလ့လာသူ စာေရးဆရာ Tom Miller ကေျပာပါတယ္။

 စုျမတ္မြန္/ ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com