ရခိုင္အေျခအေန ႏိုင္ငံတကာစံုစမ္းမႈ လုပ္ဖြယ္မရွိေသး

ေမာင္ေတာက မီးေလာင္ခံထားရတဲ့ေစ်းတခု၊ ၂၇ ေအာက္တုိဘာ၊ ၂၀၁၆။

ရိုဟင္ဂ်ာ လူနည္းစုေတြအေပၚ ရက္ရက္စက္စက္ျပဳမူေနတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းမႈသစ္ တရပ္ျပဳလုပ္မယ့္ကိစၥကို ဥေရာပသမဂၢက လက္မခံတဲ့သေဘာျပသလိုက္ပါတယ္။ ဒီျပသနာအေပၚ နည္းလမ္းသစ္နဲ႔ ခ်ည္းကပ္မယ့္ အစား လက္ရွိပံုစံအတိုင္း ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က တင္ျပမွာပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ မုဒိမ္းက်င့္ ၊ ရြာလံုးကြ်တ္ မီးရွဳိ႕တာေတြျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ဒီလုပ္ရပ္ေတြဟာ လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ရာလူမ်ဳိးတုံးသတ္ျဖတ္ရာ ေရာက္ႏိုင္တယ္လို႔ မၾကာေသးခင္က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဆီရီးယားနဲ႔ ေျမာက္ကိုးရီးယားတို႔ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပဳလုပ္ခဲ့သလို၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီကိစၥကိုလည္း အျပည့္အ၀ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္တရပ္ ဖဲြ႕စည္းသင့္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးအႀကီးအကဲ Zeid al-Hussein ကေျပာၾကားခဲ့တာပါ။

“ဒါေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အထူးသျဖင့္၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း လံုျခံဳေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို အနည္းဆံုးေတာ့ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ တရပ္ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကို က်ေနာ္ ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ေနာက္ ႏုိင္ငံတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢရံုး ဖြင့္လွစ္ခြင့္ရဖို႔ကိုလည္း ထပ္ၿပီး ေတာင္းဆိုပါတယ္။”

ဥေရာပသမဂၢကေတာ့ ကုလသမဂၢရဲ႕ ဒီအဆိုျပဳခ်က္အေပၚ စိတ္၀င္စားမႈမရွိပဲ လက္ရွိျပဳလုပ္ေနတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကိုပဲ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ညွဳိႏွဳိင္းၿပီး ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ ေျပာခြင့္ရအမ်ဳိးသမီး Maja Kocijancic က ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းကို အခုလိုေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မတ္လ အလယ္မွာ ေဆြးေႏြးၿပီး လက္ရွိက်င္းပဆဲ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ မတ္လ အကုန္ပိုင္းေလာက္မွာ အတည္ျပဳမယ့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မူၾကမ္းကို ဥေရာပသမဂၢက ဆက္လက္ဦးေဆာင္ ညွဳိႏႈိင္းသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ရဲ႕ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ဆိုးဆိုးရြားရြား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဴိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ခိုင္လံုစိတ္ခ်ရေသာ ဘက္မလိုက္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအေပၚ သေဘာတူညီမႈရရွိႏိုင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢဟာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔တကြ သက္ဆိုင္ရာ ဘက္ေပါင္းစံုနဲ႔ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းေနပါတယ္။ ဘယ္လိုရလာဒ္ေပၚထြက္မယ္ဆိုတာ ဒီအဆင့္မွာ က်မ မေျပာႏိုင္ေသးပါဘူး။”

ျမန္မာ အစိုးရဘက္ကေတာ့ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တဘက္သက္ေျပာဆိုမႈေတြရွိမရွိဆုိတာကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႔ လိုတယ္၊ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းအေနနဲ႔လည္း ဘက္လိုက္မႈမရွိပဲ သမာသမတ္က်က် ရွဳျမင္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အခု ကုလသမဂၢအစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားတဲ့ က်ဴးလြန္မႈေတြကိုလည္း မွတ္သားထားၿပီး မွန္ကန္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရရင္ ထိထိေရာက္ေရာက္အေရးယူသြားမယ္လို႔ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာအၿမဲတမ္းကိုယ္စားလွယ္က ဦးထင္လင္းက မေန႔က လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ အခုလို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“အေျခအျမစ္ရွိရွိစြပ္စြဲမႈေတြ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိတဖက္သတ္ေျပာဆိုမႈေတြကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ုိင္းအေနနဲ႔ အထူးသတိထားဖို႔လိုပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြနဲ႔ တပ္စခန္းေတြကို ရန္စတိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ကိစၥ ဒီအစီအရင္ခံစာထဲမွာ လံုး၀ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိပါဘူး။ ကုလသမဂၢနဲ႔ သူ႔ရဲ႕လက္ေအာက္ခံအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ဟာ ဘက္လိုက္မႈမရွိပဲ သမာသမတ္ၾကဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အခုလိုေျပာဆိုေနလို႔ ျပစ္ဒဏ္က ကင္းလႊတ္ဖို႔ ေပးေနတယ္ဆိုတဲ့သေဘာမဟုတ္ပါဘူး။ ခိုင္မာတဲ့အေထာက္အထားေတြေတြ႔ရရင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာကို အတည္မျပဳေပမယ့္ ဒီအထဲက စြပ္စြဲမႈေတြဟာ အေရးပါတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ မွတ္သားထားပါတယ္။”

ဇန္န၀ါရီနဲ႔ ေဖေဖၚ၀ါရီလေတြမွာ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ေတြကို သြားေရာက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ေလ့လာခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူအခြင့္အေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴး Yanghee Lee ကလည္း မတ္လ(၁၃)ရက္ေန႔မွာ သူေတြ႕ရွိခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းမွာျဖစ္ပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com