ဦးကုိနီလုပ္ႀကံခံရမႈ ဖြဲ႕စည္းပုံျပင္ဆင္ေရး ပုိအလွမ္းေဝးေစ

ဦးကိုနီ စ်ာပန။ ဇန္န၀ါရီ ၃၀၊ ၂၀၁၇။

ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံ ျဖစ္လာဖုိ႔အတြက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee က မေန႔က ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမွာ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ NLD ပါတီရဲ႕ ဥပေဒအႀကံေပး ေရွ႕ေနႀကီး ဦးကုိနီ ရန္ကုန္ ေလဆိပ္မွာ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ခံလုိက္ရမႈဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏုိင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းမႈ အလွမ္းကြာေစတယ္လုိ႔လည္း သူမက ေျပာပါတယ္။

အလားတူပဲ ျမန္မာ့ ႏုိင္ငံေရး သုံးသပ္သူေတြကလည္း ဦးကုိနီ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္းဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိသူေတြကုိ သတိေပးလုိက္ရာ ေရာက္တယ္လုိ႔ ေျပာဆုိၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။

ဇန္န၀ါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေလဆိပ္အျပင္မွာ NLD ဥပေဒ အႀကံေပး ဦးကုိနီ ရက္ရက္စက္စက္ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ခံရမႈဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ ပုိၿပီး အလွမ္းေ၀းသြားေစတယ္လုိ႔ ျမန္မာႏုိ္င္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee က ၃၄ ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းရာမွာ အဲဒီလုိ ေျပာၾကားလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

“ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏုိင္ဖုိ႔ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ အလွမ္းကြာေ၀းတဲ့ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္တရပ္ ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ပုိၿပီး ခက္ခဲေစတဲ့ ျဖစ္ရပ္ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ နံမည္ႀကီး ေရွ႕ေန ဦးကုိနီ သူ႔ေျမးေလး ခ်ီထားစဥ္ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ ခံရမႈပါပဲ။ ဒီလုိ ႀကီးမားလွတဲ့ အဟန္႔အတားေတြ ႀကံဳေတြ႔ေနရေပမယ္လုိ႔လည္း ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ႏုိင္ဖုိ႔ ေလ့လာမယ့္ ေကာ္မီတီဖြဲ႔ဖုိ႔ က်မ တုိက္တြန္းပါတယ္။ အရပ္သားစစ္စစ္ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒျဖစ္လုိဖုိ႔ မျပင္ႏုိင္သ၍ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီ ရရွိနုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။”

ဦးကုိနီဟာ လက္ရွိအာဏာရ NLD အစုိးရအဖြဲ႔အတြင္းမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ နားလည္တဲ့ ရွားပါးတဲ့ ပုဂၢဳိလ္တဦးျဖစ္တယ္လုိ႔ နယူးေယာက္အေျခစိုက္ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာ လက္ေထာက္ညြန္ၾကားေရးမွဴး Phil Robertson က ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္ ရွင္းရွင္းေျပာလုိတာကေတာ့ ဦးကုိနီဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးဖုိ႔အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အႀကံေပးတဦး ျဖစ္ပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပုံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကုိင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ သူ႔ကုိ အစားထုိးႏုိင္တဲ့သူ NLD အေနနဲ႔ မရွိပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အာဏာခြဲေ၀မႈ အခ်ဳိးအစားကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံဟာ အားလုံးကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားတဲ့ အရာျဖစ္ပါတယ္။”

၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ တပ္မေတာ္က တုိင္းျပည္အာဏာကုိ သိမ္းယူခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အရပ္သားတပုိင္း အစုိးရလက္ထဲ အာဏာလြဲေျပာင္းလုိက္တဲ့အခ်ိန္ထိ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးကုိ စစ္တပ္က အုပ္စုိးထားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၇၅% ရရွိမွသာ လူထုဆႏၵခံယူေရး အဆုိျပဳခြင့္ ရွိမယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားတာေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ အခက္အခဲေတြ ရွိေနတာပါ။

ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ လႊတ္ေတာ္အတြင္း မဲခြဲဆုံးျဖတ္ၿပီး သမားရုိးက် မဲအသာစီးရယုံနဲ႔ ျပင္ဆင္လုိ႔ ရႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ အားနည္းခ်က္ကုိ ဦးကုိနီက ေတြ႔ရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးကုိ အနီးကပ္ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေနသူလည္းျဖစ္၊ ဦးကုိနီရဲ႕ မိတ္ေဆြတဦးလည္းျဖစ္တဲ့ Bertil Lintner ေျပာပါတယ္။

“လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ မဲခြဲဆုံးျဖတ္ၿပီး ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ဖ်က္သိမ္းခြင့္မရွိဘူးဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ ဦးကုိနီက ေျပာဖူးပါတယ္။ သူေျပာတာက လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ သမားရုိးက် မဲခြဲ ဆုံးျဖတ္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ပယ္ဖ်က္ပစ္လုိက္လုိ႔ ရႏုိင္တယ္တဲ့။ အဲဒီကိစၥအတြက္ သူ ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္ေနခဲ့တာပါ။”

ဒါေပမယ့္ အဲဒီလုိ လုပ္ေဆာင္မယ့္ အစီအစဥ္ဟာ ရန္လုိတဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္တယ္ဆုိၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မေထာက္ခံပဲ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေျပာင္းလဲယူတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကုိ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္လုိ႔ Bertil Lintner က ေျပာပါတယ္။ ဦးကုိနီကေတာ့ သူယုံၾကည္ထားတဲ့အတုိင္း လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ဆႏၵရွိေနခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဦးကုိနီ အခုလုိ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ခံလုိက္ရတာဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းၾကသူေတြကုိ တနည္းအားျဖင့္ သတိေပးလုိက္ရာ ေရာက္တယ္လုိ႔ Bertil Lintner က ေျပာပါတယ္။

“ဦးကိုနီကုိ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္လုိက္တာဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ေျပာင္းလဲ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းသူေတြ၊ စဥ္းစား လုပ္ကုိင္သူေတြကုိ ျပင္းထန္တဲ့ သတိေပးခ်က္ ေပးလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း လူျမင္ကြင္း ေလဆိပ္မွာ ေပၚေပၚထင္ထင္ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ျပလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ဦးကုိနီက စစ္တပ္ရဲ႕ ၾသဇာလြမ္းမုိးမႈကုိ ၿခိမ္းေျခာက္လာေနတဲ့အတြက္ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြထဲက အဆင့္ျမင့္ အရာရွိေတြအေနနဲ႔ သူ႔ကုိ လုပ္ႀကံ ျဖတ္ရတဲ့အထိ ျဖစ္သြားေစခဲ့တယ္လုိ႔ IHS Jane’s ကာကြယ္ေရးနဲ႔ စစ္ဖက္ဆုိင္ရာ မဂၢဇင္းက Tony Davis က ေျပာပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ စစ္တပ္က ေနာက္ကြယ္ကေန အာဏာကုိ ထိန္းခ်ဳပ္လုိ႔ ရႏုိင္တဲ့ အခြင့္အေရးမ်ဳိး NLD အစုိးရက ဖန္တီးေပးခဲ့တယ္လုိ႔ Tony Davis က ေျပာပါတယ္။

“စစ္တပ္ဟာ ဒီမုိကေရစီအေျပာင္းအလဲကုိ မလြဲမေရွာင္သာလြန္းလုိ႔သာ လုပ္ေပးလုိက္ရတာပါ၊ ဒီကေန႔ အခ်ိန္အခါမွာ သူတုိ႔အတြက္ တျခား ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလုိ႔ မရွိေတာ့လုိ႔ ဒီလမ္းကုိ ေရြးခ်ယ္လုိက္ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုိ ေျပာင္းလဲမႈဟာ “စည္းကမ္းေသ၀ပ္တဲ့ ဒီမုိကေရစီ” ပဲ ျဖစ္ရမယ္ဆုိတာကုိ အစကတည္းက ေပၚေပၚတင္တင္ ေျပာဆုိထားခဲ့တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ဖ်က္သိမ္းဖုိ႔ မေျပာနဲ႔ဦး ျပင္ဆင္ဖုိ႔အတြက္ ႀကိဳးစားၾကမယ္ဆုိရင္ေတာင္ စစ္တပ္ဘက္က အဆင္သင့္ျဖစ္မွ လုပ္လုိ႔ရႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အဆင္သင့္ျဖစ္ဖုိ႔ကလည္း ေနာက္ထပ္ အႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ ၾကာႏုိင္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္က်ရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ အသစ္ေတြ က်င္းပေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတၾကိမ္မွာေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုေထာက္ခံခဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ အားေပးမႈေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မွာ အရံႈးနဲ႕ ရင္ဆိုင္လိုက္ရတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးထက္ သာလြန္ၿပီး ဒီတၾကိမ္မွာ စစ္တပ္က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ ပုိၿပီး အေျခအေန ေကာင္းလိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။

ကိုုေဇာ္၀င္းလႈိင္   / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com