ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္က ပတၱျမားေျမ မိုးကုတ္

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမၻာေပၚရွိ ပတၱျမားအစုစု၏ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္းႏႈန္း ထြက္ရွိရာႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ္လည္း စစ္အာဏာရွင္အစိုးရမ်ားလက္ေအာက္တြင္ အထီးက်န္ တံခါးပိတ္ေနထိုင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာ့ပတၱျမားလုပ္ငန္းအေၾကာင္း သိသူနည္းပါးလွသည္။ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္း လည္ပတ္လုပ္ကိုင္ပံုမ်ားမွာ ၀ိုးတိုး၀ါးတားျဖစ္လွ်က္ရွိေသာ္လည္း ယခုေနာက္ပိုင္းတြင္ အာ႐ုံစိုက္မႈ ပိုမိုရရွိလာသည္။

မႏၱေလးျမိဳ႕၏ေျမာက္ဘက္ရွိ ပတၱျမားေျမဟုေခၚတြင္ေသာ မိုးကုတ္ျမိဳ႕ကို ေရွးယခင္ကပင္ ရွင္ဘုရင္မ်ား၊ စစ္ဘုရင္မ်ားက သိမ္းပိုက္ႏိုင္ရန္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ မိုးကုတ္မွထြက္ရွိသည့္ ခိုေသြးေရာင္ပတၱျမားသည္ ကမၻာ့ေစ်းအၾကီးဆံုးေက်ာက္မ်က္တမ်ဳိးျဖစ္၍ ယခင္ႏွစ္က တက္ေန(Sunrise) အမည္ရ ပတၱျမားတလံုးကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၀ ဒသမ ၃ သန္းျဖင့္ စံခ်ိန္တင္ေရာင္းထြက္ခဲ့သည္။ ၁ ကာရက္လွ်င္ ေဒၚလာ ၁ သန္းႏႈန္းသာသာရရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းတြင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ လုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစုမွာ စစ္တပ္ႏွင့္နီးစပ္သူမ်ားျဖစ္သည္။ သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈအတြက္ တႏိုင္တပိုင္ ၀င္ေရာက္ရွာေဖြတူးေဖာ္သည့္ လုပ္သားမ်ားလည္း ေထာင္ႏွင့္ခ်ီရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ အေမရိကန္၏စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ ႐ုပ္သိမ္းေပးျခင္းသည္ ၎တို႔အေပၚ မည္သို႔မွ်အက်ဳိးသက္ေရာက္မည္ မဟုတ္ပါေခ်။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ စတင္ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၁ မွစ၍ အေမရိကန္က ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို တဆင့္ခ်င္း႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့ရာ ၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာလတြင္ အျပီးသတ္႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့သည္။ ဖြံ႔ျဖိဳးအားေကာင္းလာမည့္ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းမွ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားကို တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ စီးပြားမိတ္ဖက္မ်ားသာ စံစားႏိုင္မည့္အေရးအေပၚ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက စိုးရိမ္ေနသည္။

ေက်ာက္တြင္းလုပ္သားတဦးျဖစ္သည့္ ကိုေအးမင္းထြန္းသည္ သူ၏ဘ၀ကိုေျပာင္းလဲေပးႏိုင္မည့္ ပတၱျမားတပြင့္ေတြ႔ရွိရန္ ေမွ်ာ္လင့္လွ်က္ရွိသည္။ ကိုေအးမင္းထြန္းသည္ ေက်ာက္တြင္းငယ္တခုတြင္ လုပ္ကိုင္ေနသူျဖစ္ျပီး လုပ္ခလစာ တလလွ်င္ ေဒၚလာ ၂၀၀ ၀န္းက်င္ရရွိသည္။ အကယ္၍ တန္ဖိုးျမင့္ပတၱျမားတပြင့္ကို ေတြ႔ရွိခဲ့မည္ဆိုပါက ရရွိမည့္ေကာ္မရွင္သည္ သူ၏ဘ၀ကို ေျပာင္းလဲပစ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

“ကြ်န္ေတာ့္အိပ္မက္က ေက်ာက္ေအာင္ရင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတခုတည္ေထာင္ခ်င္တာပါ။ ကြ်န္ေတာ္က နတ္ယံုတယ္။ အရည္ေကာင္းတဲ့ ပတၱျမားပြင့္ၾကီးတပြင့္ရပါေစလို႔ ေန႔တိုင္း နတ္ပူေဇာ္ပါတယ္”ဟု ၎က ေျပာသည္။

၎၏အေနာက္တြင္ အလုပ္သမားတစု ေက်ာက္တြင္းခ်ဲ႕ရန္ pressure ပိုက္ၾကီးမ်ားျဖင့္ လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိသည္။ တြင္းခ်ဲ႕ရာမွ ထြက္ရွိလာသည့္ ေက်ာက္တြင္းနံရံေျမသားမ်ားကို ဖိနပ္မပါ ေျခဗလာျဖင့္လုပ္သားမ်ားက အနီးရွိ သစ္သားစားပြဲေပၚတြင္ စုပံုၾကသည္။ အႏၱရာယ္မ်ားသည့္ အလုပ္ျဖစ္သည္။ ေျမျပိဳသျဖင့္ အသက္ဆံုး႐ႈံးသည့္ျဖစ္စဥ္မ်ား မၾကခဏ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိသည္။

“ကေလးေတြကို ဂ႐ုတစိုက္ လုပ္ကိုင္ၾကဖို႔ အျမဲလိုလို သတိေပးပါတယ္”ဟု ေက်ာက္တြင္းမန္ေနဂ်ာ ေပါက္စီက ေျပာသည္။

မိနစ္အနည္းငယ္ၾကာတၾကိမ္ ေျမေအာက္မွတက္လာေသာ ေပါက္ကြဲသံၾကီးမ်ား ၾကားေနရသည္။ အနီး၀န္းက်င္ရွိ မိုင္းတြင္းမွ ဒိုင္းနမိုက္ေပါက္ကြဲသံၾကီးမ်ားျဖစ္သည္။ ယခင္စစ္အစိုးရလက္ထက္ ၉၀ ခုႏွစ္မ်ားအလယ္ပိုင္းေလာက္တြင္ ပုဂၢလိကကုမၺဏီမ်ားကို ေက်ာက္တူးခြင့္မ်ားခ်ေပးခဲ့ရာ ထိုစဥ္မွစ၍ မိုးကုတ္တြင္ ပတၱျမားရွာေဖြတူးေဖာ္မႈကို စက္ယႏၱယားၾကီးမ်ားျဖင့္ အရွိန္အဟုန္ျမွင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ စစ္အစိုးရ၏၀င္ေငြရေပါက္လမ္းကို ပိတ္ပင္သည့္အေနျဖင့္ အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာက္မ်က္တင္ပို႔မႈကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္ ပိတ္ပစ္ခဲ့သည္။ ယေန႔ မိုးကုတ္ျမိဳ႕သည္ ေက်ာက္တြင္းမ်ား ဗရပြျဖင့္ ျမိဳ႕မ်က္ႏွာျပင္သည္ ေက်ာက္ေပါက္မာထေနေသာ မ်က္ခြက္တခုသဖြယ္ျဖစ္ေနေခ်ျပီ။ သို႔ေသာ္ ျမိဳ႕ေနျပည္သူမ်ားအဖို႔ကား မည္သည့္ အက်ဳိးခံစားခြင့္မွ် မရွိ။

ေက်ာက္တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းကို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေဟာင္းမ်ားျဖင့္ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ႏိုင္ငံပိုင္ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္း (Myanmar Gems Enterprise) က ၾကီးၾကပ္ျပီး MGE ကို ၂၀၁၆ ေမလတြင္ အေမရိကန္က ဆန္ရွင္စာရင္းမွပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့သည္။ MGE က ေက်ာက္မိုင္းမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံသည့္အျပင္ စည္းၾကပ္မႈကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးထားရာ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားစြာရရွိသည့္ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းတခုလံုးကို အုပ္စိုးထားသည္။ သို႔ရာတြင္ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းအေပၚ ပကတိအာဏာသည္ တပ္မေတာ္ပိုင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC) ၏လက္တြင္ရွိေနသည္ဟု ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက သံုးသပ္သည္။ သယံဇာတတူးေဖာ္ေရး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေဖာ္ေဆာင္ေရးအဖြဲ႔၏ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္အရ မိုးကုတ္ေက်ာက္တြင္း ၁၀၀ ခန္႔ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္မွ အျခားေက်ာက္တြင္းမ်ားသည္ MEC ႏွင့္ ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။

လြတ္လပ္ျပီး အက်ဳိးအျမတ္အတြက္မဟုတ္ေသာ သဘာ၀ရင္းျမစ္ခန္႔ခြဲမႈအင္စတီက်ဳ (NRGI) ကလည္း MEC ကဲ့သို႔ တပ္မေတာ္ႏွင့္နီးစပ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားက ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းကုိ လက္၀ါးၾကီးအုပ္ထားေၾကာင္း၊ ပုဂၢလိကကုမၺဏီမ်ားကို တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးအပ္ျခင္းကိုလည္း ၎တို႔ကပင္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနေၾကာင္း ေထာက္ျပသည္။ မိုးကုတ္တြင္လုပ္ကိုင္ေနေသာ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရးကုမၺဏီအမ်ားစုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအမည္ခံထားသည့္ ထိုင္းႏွင့္ တ႐ုတ္ပိုင္ ကုမၺဏီမ်ားျဖစ္ျပီး ျပည္ပႏိုင္ငံသားမ်ား ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ခြင့္မရွိဆိုေသာ ဥပေဒကို လက္တလံုးျခားလုပ္ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္ရတနာလုပ္ငန္း (MGE) သို႔ အၾကိမ္ၾကိမ္ ေမးျမန္းခဲ့ေသာ္လည္း တစံုတရာ ေျဖၾကားျခင္းမရွိဘဲ ျမန္မာ့စီးပြားေရးေကာ္ပိုေရးရွင္ (MEC) သို႔မူ အဆက္အသြယ္မရရွိခဲ့ေခ်။

တူးေဖာ္ရရွိသည့္အနက္မွ အရည္အေသြးအေကာင္းဆုံး ေက်ာက္မ်က္မ်ားကို ဘန္ေကာက္ႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္တို႔သို႔ ခိုးထုတ္ယူေဆာင္သြားၾကျပီး အေရာင္တင္သန္႔စင္၍ လက္၀တ္ရတနာမ်ားအျဖစ္ျပဳလုပ္၍ ေစ်းကြက္တင္ၾကသည္။

အေမရိကန္ကစီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ အျပီးသတ္႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့ျခင္း၏အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ အေမရိကန္ခရီးသြားမ်ား လာေရာက္၀ယ္ယူကာ အေရာင္းအ၀ယ္သြက္လက္လာရန္ မႏၱေလးရွိ ေက်ာက္မ်က္ကုန္သည္မ်ားက ေမွ်ာ္လင့္လ်က္ရွိသည္။

“လာမယ့္ သံုးေလးလအတြင္း ပတၱျမားေစ်းတက္ဖို႔ရွိတယ္။ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္တက္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းရပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္တက္မယ္”ဟု မႏၱေလးမွ ေက်ာက္မ်က္ကုန္သည္ ခိုင္ခိုင္ဦးက ေျပာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေက်ာက္မ်က္ကုန္သည္မ်ား ပတၱျမား ၀ယ္ယူစုေဆာင္းလ်က္ရွိေၾကာင္းလည္း သူမက ေျပာသည္။

ဆန္ရွင္႐ုပ္သိမ္းျပီးတပတ္အၾကာတြင္ပင္ အေမရိကန္ေက်ာက္မ်က္ကုန္သြယ္အဖြဲ႔အစည္းမွ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ မိုးကုတ္သို႔လာေရာက္ခဲ့သည္ မဟုတ္ပါေလာ။

“အေမရိကန္ကုန္သည္ေတြ ျပန္၀င္လာပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔ကေတာ့ တရား၀င္လိုင္စင္ရ ကုန္သည္ေတြနဲ႔ပဲခ်ိတ္ဆက္လုပ္ကိုင္ပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔က သူတို႔၀ယ္ယူတဲ့ ေက်ာက္မ်က္ေတြသည္ တာ၀န္သိ တာ၀န္ခံျပီး တူးေဖာ္ရရွိလာတဲ့ေက်ာက္မ်က္ေတြျဖစ္ဖို႔ ေသခ်ာစိစစ္ပါလိမ့္မယ္”ဟု အဆိုပါအဖြဲ႔ႏွင့္လိုက္ပါလာေသာ အမႈေဆာင္အရာရွိ ေဒါက္ဂလပ္စ္ဟတ္ကာက ေျပာသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သို႔မည္ပံု စိစစ္ေရြးခ်ယ္မည္နည္းဆိုသည္ကိုမူ အေသးစိတ္မရွင္းလင္းခဲ့ေခ်။

ျဖစ္ခ်င္တိုင္းျဖစ္ေနေသာ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းကို တင္းက်ပ္ရန္ အစိုးရက ၂၀၁၆ ဇူလိုင္က ေက်ာက္မ်က္တူးခြင့္လိုင္စင္ခ်ေပးမႈကို ရပ္ဆိုင္းခဲ့သည္။ လက္ရွိတြင္ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္မည့္ ကုမၺဏီမ်ားအေနျဖင့္ ပိုမိုတင္းက်ပ္ေသာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာစည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို လိုက္နာရမည္ျဖစ္သည္။

ေက်ာက္မ်က္အၾကီးစားတူးေဖာ္မႈကို ရပ္ဆိုင္းထားျခင္းေၾကာင့္ လုပ္ငန္းအမ်ားစု အ႐ႈံးေပၚေနေၾကာင္း မိုကုတ္တြင္ ေက်ာက္တြင္း ၁၀ ခုခန္႔ပိုင္ဆိုင္ေသာ ျမန္မာစံေတာ္၀င္ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းမွ မန္ေနဂ်ာတဦးျဖစ္သူ ဦးကိုကိုေအာင္က ေျပာသည္။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ အေမရိကန္ေက်ာက္မ်က္ကုန္သည္မ်ားအေနျဖင့္ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္မ်ားကို ၀ယ္ယူရာတြင္ ေက်ာက္တြင္းလုပ္သားမ်ားအေနျဖင့္ သင့္တင့္ေသာ လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေနကိုရရွိႏိုင္ရန္ႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈဆိုင္ရာ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ေသခ်ာစြာလိုက္နာျခင္းရွိေစရန္ တင္းက်ပ္ေသာ ႏိုင္ငံတကာစံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို လိုက္နာသင့္ေၾကာင္း၊ ထို႔ျပင္ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းမွ အျမတ္အစြန္းမ်ားေၾကာင့္ နယ္စပ္ေဒသ ပဋိပကၡကို မီးထိုးသလိုမျဖစ္ေစရန္ အထူးသတိထားသင့္ေၾကာင္း Global Witness က သတိေပးထားသည္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီျပႆနာေတြျဖစ္ပြားေနတာဆိုေတာ့ ဒါေတြကို စစ္ေဆးဖို႔ အေမရိကန္ကုမၺဏီေတြမွာ တာ၀န္ရွိတယ္”ဟု Global Witness မွ မိုက္ကယ္ဂစ္ဘ္က ေျပာသည္။

ေမာ္႐ုိး
(Treasure Hunt by Hla Hla Htay) Ref; AFP
News Watch
https://www.facebook.com/NewsWatchJournal