ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း ျပဳျပင္ေရး

ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္ေရး

စစ္အာဏာရွုင္ေခတ္က ထိပ္တန္းလွ်ဳိ ႔ဝွက္ခ်က္အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး လက္ဝါႀကီးအုပ္ အျမတ္ထုတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို ေျပာင္းလဲဖို႔ NLD အစိုးရ ႀကိဳးပမ္းေနပံုရပါတယ္။ ေက်ာက္စိမ္းေက်ာက္မ်က္ တူးေဖာ္ခြင့္သက္တမ္းကုန္ဆံုးသြားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ခြင့္ခ်ေပးေတာ့မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း သယံဇာတနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးဌာနက လြန္ခဲ့တဲ့ ဇူလုိင္လက ေၾကညာပါတယ္။ တူးေဖာ္ခြင့္သက္တမ္းကို ၂၀၂၁ အထိ ထုတ္ေပးထားတာမို႔ အခ်ဳိ ႔ကုမၸဏီေတြဟာ ေနာက္ထပ္ (၅) နွစ္ေလာက္ လုပ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဖားကန္႔၊ ခႏီၱး၊ မုိးညွဥ္း၊ မိုးကုတ္ နဲ႔ မုိင္းရႈးမွာ လုပ္ကြက္ (၁၉၀၀၀) ေပးထားပါတယ္။

ဥပေဒမဲ့ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႔ အတြင္းေရးမွဴးနဲ႔ ညႊန္ခ်ဳပ္နွစ္ဦးကို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ မတ္လဆန္းမွာ ရာထူးကရပ္စဲလိုက္ပါတယ္။ ဖားကန္႔နယ္ေျမမွာ လုပ္ကြက္သစ္ ခ်မေပးေတာ့ဘဲ လုပ္ကြက္သက္တမ္းတိုးမႈကိုလည္း ရပ္ဆိုင္းထားပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ကို ေက်ာက္စိမ္းခိုးထုတ္မႈ နည္းသြားေအာင္ အခုလို ယာယီရပ္ဆိုင္းလိုက္တာ ျဖစ္မယ္လို႔ ျမင္ၾကပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ကလည္း (၂) ႏွစ္ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ဖူးပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာ၊ ေအာက္တုိဘာ ႏွစ္လအတြင္းမွာ တရုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ ကန္ပိုက္တီေဒသမွာ တရုတ္ျပည္ကို ဥပေဒမဲ့တင္ပို႔မယ့္ ေက်ာက္စိမ္းအရိုင္းတံုးေတြကို ေလးႀကိမ္ဖမ္းႏုိင္တဲ့အတြက္ တန္ခ်ိန္ (၅၂) အထိ ရွိလာေၾကာင္း သိရပါတယ္။ အခုအထိေတာ့ ယာဥ္ေမာင္းကိုသာ ဖမ္းဆီးႏိုင္ၿပီး ပိုင္ရွင္လြတ္ေျမာက္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႔က ဖမ္းဆီးႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ တပ္ရင္း၊ တပ္ဖြဲ႔နဲ႔ ဌာနဆုိင္ရာ ဝန္ထမ္းေတြကို အေရးယူသြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းအရဆုိရင္ ေက်ာက္စိမ္းေဒၚလာသန္းတေထာင္ဖိုးေလာက္ ႏွစ္စဥ္ေရာင္းရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဖားကန္႔မွာ ေက်ာက္စိမ္းတူးတဲ့ စစ္တပ္ကုမၸဏီ၊ ခရိုနီကုမၸဏီ၊ တိုင္းရင္းသားကုမၸဏီေတြအျပင္ တရုတ္ပိုင္ကုမၸဏီလည္း ရွိပါတယ္။ ရတနာေျမက လုပ္ကြက္ (၉၅၀) ႏိုဝင္ဘာလမွာ သက္တမ္းကုန္ပါတယ္။

ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းမွာ စည္းမရွိကမ္းမရွိ ျဖစ္ခ်င္တိုင္း ျဖစ္ေနပံုကို ေက်ာက္မ်က္ရတနာလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း ရန္ပံုေငြထဲက ေဒၚလာသန္းတရာနီးပါး စာရင္းေပ်ာက္ေနတဲ့အမႈက သက္ေသျပေနပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥပေဒေရးရာနဲ႔ အထူးကိစၥမ်ား ေလ့လာဆန္းစစ္ေရးေကာ္မတီကို ေက်ာက္မ်က္ရတနာလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းက လြန္ခဲ့တဲ့ ေမလက တိုင္ၾကားထားတဲ့ အလႊဲသံုးစားလုပ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ကေန ၂၀၁၅ အထိ ေက်ာက္မ်က္ျပပြဲ ေရာင္းရေငြရဲ ႔ (၁) ရာခိုင္ႏႈန္းကို အသင္းရန္ပံုေငြအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့တာ ေဒၚလာ (၁၀၄) သန္းအထိ ရွိလာရက အခုေတာ့ ေဒၚလာ (၇) သန္းေက်ာ္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေက်ာက္မ်က္ျပပြဲမွာ အစိုးရက (၇) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနက (၃) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ျပပြဲေကာ္မတီက (၁) ရာခိုင္ႏႈန္းယူၾကပါတယ္။ ေငြေၾကးကိုင္တြယ္တဲ့ ျပပြဲေကာ္မတီမွာ တာဝန္ရွိပါတယ္။

ေက်ာက္မ်က္ရတနာျပပြဲကို ၁၉၆၄ က စတင္ခဲ့တာမုိ႔ အခုဆိုရင္ အႀကိမ္ (၉၀) ရွိၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာက္စိမ္းကို အမ်ားဆံုးေရာင္းရတယ္လုိ႔ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္း ညႊန္ၾကားေရးမွဴးဦးရဲထြဋ္က လြန္ခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလမွာ DVB နဲ႔ ေတြ႔ဆံုစဥ္က ေျပာသြားပါတယ္။ ျပည္တြင္းကုမၸဏီေပါင္း (၁၂၂၄) မွာ ေရာင္းပိုင္ခြင့္လိုင္စင္ ရွိတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ျပပြဲမွာ ပုဂၢလိကကုမၸဏီက အမ်ားဆံုးျဖစ္ေပမယ့္ တန္းဖိုးအမ်ားဆံုး ေရာင္းခ်ႏုိင္သူကေတာ့ အစိုးရနဲ႔ ဖက္စပ္လုပ္တဲ့ အက်ဳိးတူကုမၸဏီေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ တြဲလုပ္တဲ့ကုမၸဏီဟာ ေငြရင္းစိုက္ၿပီး ေက်ာက္စိမ္းတူးပါတယ္။ ေတြ႔ရွိတဲ့ ေက်ာက္စိမ္းအတြက္ အစိုးရကို ရတနာခြန္ ေပးရပါတယ္။ ေနာက္ျပပြဲ တင္ေရာင္းတဲ့အခါမွာ ပထမပိုင္းမွာ (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္းစီ အညီအမွ် ခြဲေဝပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အစိုးရက (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ကုမၸဏီက (၆၀) ျဖစ္လာပါတယ္။ အခုေတာ့ အခြန္မ်ားလာလုိ႔ အစိုးရက (၂၅) ရာခိုင္ႏႈန္း ကုမၸဏီက (၇၅) ရာခိုင္ႏႈန္း ခြဲေဝၾကပါတယ္။

စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ ထင္တုိင္က်ဲေနတဲ့ သယံဇာတက႑ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရဟာ ေနာ္ေဝအေျခစိုက္ သယံဇာတထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးအဖြဲ႔ - Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) မွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က အဖြဲ႔ဝင္ေလာင္း ျဖစ္လာၿပီး ၂၀၁၅ ဒီဇင္ဘာလမွာ ျမန္မာ့သယံဇာတအစီရင္ခံစာ ထြက္လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မည္ကာမတၱ အစီရင္ခံစာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဓါတ္ေငြ႔ေရာင္းရေငြ ေဒၚလာသန္း (၃၃၀၀) နဲ႔ ေက်ာက္စိမ္းေရာင္းရေငြ ေဒၚလာသန္း (၁၀၀၀) ေက်ာ္ကို ခ်န္လွပ္ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ႏုိင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းႀကီးေတြဟာ သယံဇာတဝငေ္ငြ (၅၈) ရာခိုင္ႏႈန္းကို အစိုးရကို မအပ္ဘဲ သီးျခားဘဏ္စာရင္း လုပ္ထားပါတယ္။ EITI အေျခခံမူဟာ အစိုးရလုပ္ပံုကိုင္ပံုနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ပါတယ္။

ေက်ာက္စိမ္းေက်ာက္မ်က္ကို လူတစုက လက္ဝါးႀကီးအုပ္ ထုတ္ယူတာမ်ဳိးမလုပ္ဘဲ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသားေတြကို တရားမွ်တစြာ ခြဲေဝေပးတာမ်ဳိး ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ အေမရိကန္အေျခစိုက္ Natural Resource Governance Institute က ယူဆပါတယ္။ အစိုးရက အေပၚစီးယူၿပီး စီစဥ္တာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ သက္ဆိုင္သူအားလံုး ပါဝင္ေရးဆြဲတဲ့ အမ်ဳိးသားေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း စီမံကိန္းရွိဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သယံဇာတမွ်တစြာ ခြဲေဝေရးဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။

 ဦးေအာင္ခင္ /  ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း   / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com