သံကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ရခုိင္အေျခအေန စူးစမ္းေရးခရီးထြက္

စစ္ေတြၿမိဳ႕က ဒုကၡသည္စခန္းအတြင္း ကင္းလွည့္ေနသည့္ လုံၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ား။

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ နယ္ျခားေစာင့္ ကင္းစခန္းေတြ ေအာက္တုိဘာလ ၉ ရက္ေန႔က တုိက္ခုိက္ခံရၿပီးတဲ့ေနာက္ အစုိးရ တပ္ဖြဲ႔ေတြက နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိခဲ့ေၾကာင္း သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတဲ့ ကိစၥကုိ ေလ့လာဖုိ႔ အတြက္ ရခုိင္ျပည္နယ္ကုိ ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ သြားေရာက္ၾကမယ့္ ႏုိင္ငံတကာ သံတမန္အဖြဲ႔မွာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး Scot Marciel လည္း လုိက္ပါ သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ေျပာပါတယ္။ အျပည့္ အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။

ရခုိင္ျပည္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာေဒသမွာ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက နယ္ေျမရွင္းလင္းရာမွာ အရပ္သားေတြအေပၚ ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္တာ၊ ဖမ္းဆီးတာနဲ႔ မြတ္ဆလင္ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိ အဓမၼ ျပဳက်င့္မႈေတြ ရွိေၾကာင္း သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္း၀ုိင္း အဲဒီ ေဒသမွာ သြားေရာက္ေလ့လာခြင့္ျပဳဖုိ႔ ေတာင္းဆုိတာေၾကာင့္ ကုလသမဂၢ ဌာေန ညွိႏႈိင္းေရးမွဴး Ms. Renata Desssallien ဦးေဆာင္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ အီးယူ၊ ၿဗိတိန္၊ တရုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔က ထိပ္တန္း ႏုိင္ငံတကာသံတမန္ ၁၀ ဦးကုိ ျမန္မာအစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြက ဒီကေန႔ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔မွာ ေခၚေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီခရီးစဥ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Scot Marciel လည္း လုိက္ပါသြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန အေရွ႕အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေရးဌာနက ေျပာခြင့္ရအမ်ဳိးသမီးက ဗီြအုိေအကုိ ေျပာပါတယ္။

“ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းက အေျခအေနေတြကုိ ေလ့လာဖုိ႔ အခု သီတင္းပတ္ အတြင္း သြားၾကမယ့္ ႏုိင္ငံတကာ သံတမန္အဖြဲ႔နဲ႔အတူ သံအမတ္ႀကီး Scot Marciel လည္း လုိက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

သံအမတ္ႀကီး Scot Marciel ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပုိင္းအတြင္းကပဲ ရွမ္းျပည္နယ္ကုိ သြားေရာက္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီခရီးစဥ္မွာ ျမန္မာအစုိးရဖက္က နယ္စပ္ေရးရာ၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဒုတိယဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ရဲေအာင္၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဒုတိယ၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္နဲ႔ တျခား တာ၀န္ရွိသူေတြ လုိက္ပါ သြားၾကမယ္လုိ႔ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ညြန္ၾကားေရးမွဴး ဦးသက္ေဆြက ဗီြအုိေအကုိ တနလၤာေန႔က ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

Brad Adams ဟာ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး ျဖစ္ပါတယ္။ သူက အခု ရခုိင္ျပည္ကုိ သြားၾကမယ့္ ႏုိင္ငံတကာ သံတမန္ေတြအေနနဲ႔ ဟုိေရာက္တဲ့အခါ ေဒသခံေတြနဲ႔ သီးျခား ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္း သင့္တယ္လုိ႔ အႀကံျပဳပါတယ္။

“ပထမဆုံးအဆင့္ သူတုိ႔လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့အခ်က္ကေတာ့ ေဒသခံေတြနဲ႔ ယုံၾကည္စိတ္ခ်စြာ စကားေျပာႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္က အရာရွိေတြ ထံကေန သီးျခား ခြဲထြက္ေနသင့္ပါတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေဒသခံေတြကုိ အစုိးရ အရာရွိေတြေရွ႕မွာ ေတြ႔ဆုံမယ္ဆုိင္ရင္ ေဒသခံေတြက စကားေျပာဖုိ႔ အတြက္ ေၾကာက္ရြံ႕ေနၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ ဘယ္ႏုိင္ငံမွာမဆုိ အဲဒီလုိ ျဖစ္ေလ့ ရွိတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဆုိရင္လည္း အဲဒီလုိ ျဖစ္မွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒုတိယအဆင့္အေနနဲ႔ကေတာ့ HRW ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားသလုိ ရခုိင္ျပည္ ေျမာက္ပုိင္းက မီးရႈိ႕ခံရတယ္ဆုိတဲ့ ရြာေတြ ရွိတဲ့ေနရာ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတယ္ ဆုိတဲ့ ေဒသေတြကုိ သြားေရာက္ ေလ့လာသင့္ပါတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေအာက္တုိဘလာ ၉ ရက္ေန႔က ဒီျပႆနာ စျဖစ္တဲ့ ေနရာကုိလည္း သြားေလ့လာသင့္ပါတယ္။ ျပႆနာ စျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေနရာေတြကုိ သြားယုံနဲ႔တင္ မျပည့္စုံပါဘူး။”

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ - ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ေလ့လာသူေတြ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း သြားေရာက္ ေလ့လာခြင့္ ျပဳသင့္ေၾကာင္း HRW လူ႔အခြင့္ေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔က ေအာက္တုိဘာလ ၃၁ ရက္ေန႔မွာ ေတာင္းဆုိခဲ့သလုိ - အဲဒီ ေတာင္းဆုိခ်က္ ထဲမွာပဲ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ၾကက္ရုိးျပင္၊ ေျပာင္ပစ္၊ ၀ါးပိတ္ စတဲ့ ရြာ ၃ ရြာမွာ ေအာက္တုိဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔က မီးေလာင္ေနတဲ့ ၿဂိဳလ္တုပုံေတြနဲ႔ တကြ ကုိးကားၿပီး ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီခရီးစဥ္အတြင္း ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ အကူအညီေတြ ဘယ္ေလာက္အထိ အေရးတႀကီး လုိအပ္ေနတယ္ ဆုိတာကုိလည္း ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္း၀ုိင္းက သိရွိခြင့္ရႏုိင္မယ္လုိ႔ Brad Adams က ေထာက္ျပပါတယ္။

“ဒီခရီးစဥ္ကေန သိရွိႏုိင္မယ့္ အေရးႀကီးဆုံး ကိစၥတခုကေတာ့ - ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ လူသားခ်င္း စာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ ဘယ္ေလာက္အထိ လုိအပ္ေနသလဲ ဆုိတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကေန ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ သူေတြဟာ လယ္ကြင္းေတြထဲမွာ အိပ္ေနၾကရတယ္၊ ေဆး၀ါး၊ အစားအစာနဲ႔ တျခား အကူအညီေတြ အေရးတႀကီး လုိအပ္ေနတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြ က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားေနရပါတယ္။ သူတုိ႔လုိေနတဲ့ အကူအညီေတြကုိ မဆုိင္းမတြ အျမန္ဆုံး ပုိ႔ေပးဖုိ႔ အင္မတန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ တရက္ေနာက္က်သြားတဲ့ အတြက္ လူေတြ အသက္ဆုံးရႈံးရတဲ့ အေျခအေနအထိ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။”

အခုခ်ိန္ထိေတာ့ ေမာင္ေတာေဒသ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခုိက္မႈေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီး ဖမ္းဆီးထားသူ ၆၀ ေက်ာ္ ရွိသြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဖမ္းဆီးထား သူေတြကို ေဒသ တြင္းက ရဲစခန္းေတြမွာ ထိန္းသိမ္းထားၿပီး ျပစ္မႈဆိုင္ရာ စြဲခ်က္ေတြနဲ႔အညီ အေရးယူ သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ရခုိင္အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူက ႏုိ၀င္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔က ဗီြအုိေအကုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ မၾကာေသးခင္က သတင္းေတြ ထြက္ေပၚခဲ့တဲ့အေပၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိေၾကာင္း၊ ဒီကိစၥကုိ ကုိင္တြယ္တဲ့ေနရာမွာ အစုိးရအေနနဲ႔ ထင္သာ ျမင္သာရွိၿပီး တရားဥပေဒနဲ႔အညီ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ John Kirby က တနလၤာေန႔မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ပုံမွန္ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ေျပာၾကားခ့ဲ့ပါတယ္။

 ကိုုေဇာ္၀င္းလႈိင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com