ျမန္မာေတြ အေတြးအေခၚေျပာင္းဖို႔ ယန္ဟီးလီ ေထာက္ျပ

Ms Yanghee Lee ရဲ႕ ၁၂ ရက္ၾကာ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္အျပီး က်င္းပတဲ႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ။

ျမန္မာ့အစိုုးရသစ္ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔ စစ္အစိုုးရလက္ထက္မွာ အဆက္ဆက္ တည္ေဆာက္ခဲ႔တဲ႔ ဗ်ဴရိုုကေရစီ ယႏၱယားၾကား အားျပိဳင္မႈေတြရွိေနတာေၾကာင့္ အေတြးအေခၚေျပာင္းလဲမႈေတြပါ အခ်ိန္ယူျပီး ေျပာင္းလဲဖိုု႔ လိုုအပ္ေနတယ္ လိုု႔ ျမန္မာႏုုိင္ငံဆိုုင္ရာ ကုုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုုယ္စားလွယ္ Ms Yanghee Lee က ေျပာဆိုုလိုုက္ပါတယ္။ ရခိုုင္ျပည္နယ္ မွာျဖစ္ပြားေန တဲ႔ ႏိုုင္ငံသား စိစစ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လိုု႔ အစိုုးရ အေနနဲ႔ ေဒသခံေတြ နဲ႔ ေသခ်ာေဆြးေႏြး သင့္ေၾကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆိုုလိုုက္ပါတယ္။ Ms Yanghee Lee ရဲ႕ ၁၂ ရက္ၾကာ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္အျပီး က်င္းပတဲ႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲကိုု ကိုုယ္တုုိင္ သြားေရာက္ သတင္းယူခဲ႔တဲ႔ VOA သတင္းေထာက္ မသိဂၤ ီလင္း က ေျပာျပေပးပါ့မယ္။

ျမန္မာႏိုုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ ကိုု ေလ့လာဖိုု႔ ေရာက္ရွိေန တဲ႔ ျမန္မာႏုုိင္ငံဆိုုင္ရာ ကုုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုုယ္စားလွယ္ Ms Yanghee Lee ရဲ႕ ခရီးစဥ္ဟာ ဒီေန႔မွာပဲ ျပီးဆံုုးျပီျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္း ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကိုု သြားေရာက္ေလ့လာတဲ႔အခါ ျမန္မာ့အစိုုးရသစ္ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔ စစ္အစိုုးရ လက္ထက္ အဆက္ဆက္တည္ေဆာက္ခဲ႔တဲ႔ ဗ်ဴရိုုကေရစီ ယႏၱယား ၾကား အားျပိဳင္မႈေတြ ကိုု ေတ႔ြရွိခဲ႔တာေၾကာင့္ အေတြးအေခၚပိုုင္း ဆိုုင္ရာေျပာင္းလဲမႈေတြ လိုုအပ္ေနတယ္လိုု႔ Ms Yanghee lee က အခုုလိုု ေျပာဆိုုလိုုက္ပါတယ္။

"အရပ္သားအစိုုးရ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔ စစ္အစိုုးရလက္ထက္ အရိုုးစြဲလာတဲ႔ ဗ်ဴရိုုကေရစီယႏၱယားၾကား ျပင္းထန္တဲ႔ အားျပိဳင္မႈေတြရဲ႕ ရလဒ္အျဖစ္ မူဝါဒနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္နည္းေတြ ဒြန္တြဲေနတာကိုု ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီမိုုကေရစီစနစ္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကိုု ဟန္႔တားထားတဲ႔ မူေဘာင္ထဲမွာ ဒီမိုုကေရစီနည္းက်က် အုုပ္ခ်ဳပ္ႏုုိင္ဖိုု႔ စိန္ေခၚမႈေတြရွိေနတာကိုုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီ စိန္ေခၚမႈေတြကိုု ေက်ာ္လႊားႏုုိင္ဖိုု႔အတြက္ကေတာ့ အျပဳအမူနဲ႔ အေတြးအေခၚပိုုင္း ဆိုုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လိုုအပ္ပါတယ္။ ဒီေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အခ်ိန္ယူရမယ္ဆိုုေပမယ့္ ဦးစားေပးဖိုု႔ အေရးၾကီးပါတယ္။"

Ms Yanghee Lee ဟာ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑နဲ႔ ပတ္သက္လိုု႔ ဝန္ၾကီးဌာနေတြရဲ႕ ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္ေတြကိုုလည္း သြားေရာက္ေလ့လာခဲ႔တာပါ။ အလုုပ္သမား၊ လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူအင္အားဝန္ၾကီးဌာနရဲ႕ ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္ျဖစ္တဲ႔ ရခိုုင္ျပည္နယ္တြင္း ႏုုိင္ငံသားစိစစ္ေရးလုုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လိုု႔ ၾကိဳတင္အေၾကာင္းၾကားမႈမရွိတာကိုု ေဒသခံေတြဆီကေန ျပန္ၾကားရတာေၾကာင့္ အစိုုးရအေနနဲ႔ လုုပ္ငန္းစဥ္ မစတင္မီ ေဒသခံေတြနဲ႔ ေသခ်ာေဆြးေႏြးသင့္တယ္လိုု႔ Ms Yanghee Lee က အခုုုုလိုု ေထာက္ျပေျပာဆိုုလိုုက္ပါတယ္။

"က်မ ရခိုုင္ျပည္နယ္ကိုု သြားတဲ႔အခါမွာ ႏုုိင္ငံသားစိစစ္ေရးလုုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ ၾကိဳတင္အေၾကာင္းၾကားမႈမရွိဘူးလိုု႔ တင္ျပၾကပါတယ္။ ရခိုုင္ျပည္နယ္တစ္ခုုလံုုးမွာ ဒီလုုပ္ငန္းစဥ္လုုပ္မယ္ဆိုုရင္ စိစစ္ခံရမယ့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ နဲ႔ ေသခ်ာေဆြးေႏြးထားဖိုု႔ လိုုအပ္ပါတယ္။ စိစစ္ခံရမယ့္သူေတြအေနနဲ႔ ဘယ္ေတာ့ စိစစ္ခံရမယ္၊ ဘယ္ေတာ့ ရလဒ္ကိုု ျပန္သိရမယ္ စသျဖင့္ တိက်တဲ႔အခ်ိန္သတ္ မွတ္ခ်က္ထားရွိဖိုု႔ လိုုအပ္ပါတယ္။"

တဆက္တည္းမွာပဲ ျမန္မာအစိုုးရဘက္က ရခိုုင္ျပည္နယ္အတြင္း လူ႔အသိုုင္းအဝုုိင္း ၂ ခုုၾကား ျပသနာေတြ ပိုုျပီး မရွဳပ္ေထြးလာေအာင္ “ရခိုုင္ျပည္နယ္က မူဆလင္ အသိုုင္းအဝိုုင္း”လိုု႔ ေျပာင္းလဲ ေခၚေဝၚဖိုု႔ ကုုလသမဂကိုု တိုုက္တြန္းထားေပမယ့္ Ms Yanghee Lee ကေတာ့ ႏုုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္သူတစ္ေယာက္အေနနရဲ႕ သူ႔ရဲ႕သေဘာထားနဲ႔ အေခၚအေဝၚကိုု ေျပာင္းလဲမွာမဟုုတ္ဘူးလိုု႔လည္း ေျပာပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အစိုုးရ တာဝန္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ အမုုန္းစကားျပန္႔ပြားေရးနဲ႔ ဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္တဲ႔ ပဋိပကေတြကိုု ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူဖိုု႔ လိုုအပ္ေနတယ္လိုု႔လည္း Ms Yanghee Lee က ေျပာပါတယ္။ လတ္တေလာျဖစ္ပြားခဲ႔တဲ႔ သူရဲသမိန္ေက်းရြာက ပဋိပကၡနဲ႔ပတ္သက္လိုု႔ အစိုုးရရဲ႕ လုုပ္ေဆာင္ခ်က္ဟာ မွားယြင္းတယ္လိုု႔ အခုုလိုု ေျပာပါတယ္။

"အစိုုးရအေနနဲ႔ ျဖစ္ရပ္ကိုု ေသခ်ာစံုုစမ္းစစ္ေဆးျပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူကိုု အျမန္အေရးယူဖိုု႔ အေရးၾကီးပါတယ္။ အစိုုးရအေနနဲ႔ ဗုဒဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြၾကား အေျခအေနပိုုဆိုးလာမွာ စိုုးရိမ္လိုု႔ အေရးမယူတာဟာ မွားယြင္းတဲ႔လုုပ္ေဆာင္ခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုုးရအေနနဲ႔ အျပစ္က်ဴးလြန္တဲ႔ မည္သူကိုုမဆိုု တရားဥပေဒနဲ႔ အညီအေရးယျခင္းအားျဖင့္ လူနည္းစုု လူမ်ိဳးနဲ႔ဘာသာဝင္ေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရပါမယ္။"

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ တိုုက္ပြဲေတြ ဆက္တိုုက္ျဖစ္ပြားေနတဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုုင္းက စစ္ေဘးေရွာင္ဒုုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေနဟာ တိုုးတက္မႈမရွိလာသလိုု၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ လက္နက္ကိုုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြဟာလည္း ရွိျမဲပဲျဖစ္တယ္လိုု႔ Ms Yanghee Lee က ေျပာပါတယ္။ စစ္ေဘးေရွာင္ဒုုကၡသည္စခန္းေတြမွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အပါအဝင္ လိုုအပ္ခ်က္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနေသး တာေၾကာင့္ တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြ အားလံုုးပါဝင္တဲ႔ ၂၁ ရာစုုပင္လံုုညီလာခံ က်င္းပတဲ႔အခါ ႏုုိင္ငံေရးအရတင္မကဘဲ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြလည္း ရွိဖိုု႔လိုုအပ္တယ္လိုု႔ သူက ေျပာပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ႏုုိင္ငံဖြံ႔ျဖိဳးတိုုးတက္ဖိုု႔အတြက္ စီမံကိန္းၾကီးေတြေဆာင္ရြက္ရာ မွာလည္း ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ႕ အသံကိုု နားေထာင္ဖိုု႔လည္း Ms Yanghee Lee က အၾကံျပဳပါတယ္။

Ms Yanghee Lee ရဲ႕ခရီးစဥ္ဟာ ေလးၾကိမ္ေျမာက္ ျမန္မာႏုုိင္ငံခရီးျဖစ္ျပီး NLD အစိုုးရသစ္လက္ထက္မွာ ပထမဦးဆံုုးအၾကိမ္ေရာက္လာတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီခရီးစဥ္မွာ ေတြ႔ရွိခဲ႔တဲ႔ ျမန္မာႏုုိင္ငံရဲ႕လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကိုု စက္တင္ဘာလမွာ က်င္းပမယ့္ ကုုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

 သိဂႌလင္း / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com