ေျမကမာၻေန႔မွာ ေဂဟစနစ္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ တုိက္တြန္း

အစိုးရသစ္ လက္ထက္မွာ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေန သလို ေဂဟစနစ္ မွ်တဖို႔လည္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ဒီေန႔က်ေရာက္တဲ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေျမကမာၻေန႔မွာ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ဖို႔ အတြက္ ျပည္သူလူထု ရဲ႕ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈနဲ႔အတူ ညီညီ ညႊတ္ညႊတ္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔လည္း လႊတ္ေတာ္တြင္းကေန ၾကိဳးစားသြားမယ္ လို႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ သယံဇာတနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဆိုင္ရာေကာ္မတီကလည္းေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေျမကမာၻေန႔ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကိုထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြကို VOA သတင္းေထာက္ မသိဂၤ ီလင္းကတင္ျပေပးပါမယ္။

ျမန္မာႏိုင္္ငံမွာ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ေနတာနဲ႔ တစ္ျပိဳင္နက္ ပတ္ဝန္းက်င္ ေဂဟစနစ္ကိုထိန္းသိမ္းဖို႔နဲ႔ လူမႈေရးအပိုင္းမွာလည္းညီညီညႊတ္ညႊတ္နဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္လာဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ႔ စိမ္းလန္းအမိေျမအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ဦးဝင္းမ်ိဳးသူကဒီေန႔က်ေရာက္တဲ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေျမကမာၻေန႔မွာ အခုလိုတိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

" စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္တခုတည္းေအာက္ထဲမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ ေဂဟစနစ္ေတြက ေပ်ာက္ဆံုးသြားမွာ ေၾကာက္ရတယ္။ ၿမိဳ႕ျပဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးမွာပါတဲ့ သံုးနားညီၾတိဂံကို တည္ေဆာက္ပါလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ တခုက ဖံြ႔ၿဖိဳးေရး ေနာက္တခုက ပတ္ဝန္းက်င္ ေဂဟစနစ္ မ်ွ်တေရးေပါ့ဗ်ာ။ သံုးကေတာ့ လူမႈေရးေပါ့ဗ်ာ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အတိတ္ကာလေတြက တစ္နားညီပဲျဖစ္တယ္။ စီးပြားေရးပဲျဖစ္ေနၿပီေတာ့ က်န္တဲ့ ႏွစ္နားက လိုတိုးပိုေလွ်ာ့ျဖစ္တယ္။ လိုရင္ လိုသလို မလိုရင္ မလိုသလို ဒီႏွစ္နားကို ကစားတာေပါ့ေနာ္။ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့သူ အစိုးရေတြက။"

သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး အတြက္ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြေရာ၊ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြေရာ ျပည္သူေတြပါ အတူပါဝင္ ေဆာင္ရြက္မွသာေအာင္ျမင္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အားလံုးပိုျပီးထိေတြ႔ဆက္ဆံႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားသြားမယ္ လို႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ သယံဇာတနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဆိုင္ရာေကာ္မတီဥကၠဌ ဦးစိုးသူရထြန္းက အခုလိုေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

" လႊတ္ေတာ္မွာေတာ့ က်ေ်နာ္တို႔က လႊတ္ေတာ္ေကာ္မတီအေနနဲ႔ျဖစ္ေတာ့ ဒီအပိုင္းက က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ပထမ အေရးႀကီးဆံုးလုပ္ငန္းေပါ့။ အဲ့ဒီ့ေတာ့ ျပည္သူလူထု ပါဝင္မႈနဲ႔ အစိုးရနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ interactive ျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ကာလမွာ ဥပေဒေတြလည္း ရွိတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း ရွိတယ္ေပါ့ ဒါေပမဲ့ တဖက္နဲ႔တဖက္ အျပန္အလွန္ ညီညီညြတ္ညြတ္ မွ်မွ်တတ လုပ္ႏုိင္ဖို႔က လိုပါတယ္။ အခုအခ်ိန္အထိ ၿပီးခဲ့တဲ့အစိုးရအခ်ိန္အထိမွာ သူတို႔ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ခဲ့ေပမဲ့လည္း ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ မွ်ေျချခင္းကို မေရာက္ဘူးေပါ့ေလ။ ေရွ႕ေလ်ာက္ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ျဖစ္လာႏုိင္မယ္လို ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ အဲ့ဒီ့အတြက္လည္း က်ေနာ္တို႔လည္း ႀကိဳးစားေနပါတယ္။

ဒီႏွစ္ ေျမကမာၻေန႔ရဲ႕ အဓိကေဆာင္ပုဒ္ကေတာ့ "Trees for the Earth" လို႔ နာမည္ေပးထားျပီးဒီႏွစ္ကစလို႔ ၅ ႏွစ္အတြင္းကမာၻအႏွံ႔မွာသစ္ပင္ေပါင္း ၇.၈ဘီလီယံ စိုက္ပ်ိဳးၾကဖို႔ ရည္မွန္းထားတာပါ။

ေျမကမာၻေပၚကသယံဇာတေတြ၊ ရင္းျမစ္ေတြကို ထုတ္ယူ သံုးစြဲျပီး ျပန္လည္ ျဖည့္တင္းေပးဖို႔၊ စနစ္တက်နဲ႔ ေရရွည္တည္တံ႔ေအာင္ ၾကိဳးစားၾကဖို႔အ တြက္ တစ္ကမာၻလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားေနၾကပါတယ္။ ရင္းျမစ္ေတြကိုအလြန္အကြ်ံသံုးစြဲတာေတြ၊ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြ အလြန္အကၽြံ စြန္႔ထုတ္တာေတြ စတဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ယိုယြင္းပ်က္စီးမႈေတြရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးကို အနာဂတ္မွာအသက္ရွင္ေနထိုင္ၾကမယ့္ လူငယ္ေတြ ခံစားၾကရမွာျဖစ္တာေၾကာင့္ လူငယ္ေတြပူးေပါင္းပါဝင္လာၾကေအာင္ အသိပညာေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ အေမရိကန္စင္တာရဲ႕ iNature သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ဝင္ မျဖိဳးစုေအးကအခုလိုေျပာပါတယ္။

" လူငယ္ေတြက ပိုၿပီးေတာ့ ဆန္းသစ္တဲ့ အေတြးအေခၚေတြနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ ထိေရာက္ေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္ေပါ့။ ဥပမာအားျဖင့္ ပထမဦးဆံုး မိမိရပ္ကြက္၊ ရပ္ကြက္ကေနတဆင့္ ၿမိဳ႕နယ္ ၿမိဳ႕နယ္ကေန တဆင့္ ႏုိင္ငံအတိုင္းအတာအထိ အားလံုးရဲ႕ လုပ္ႏုိင္စြမ္းရည္ကိုေပါင္းၿပီး ပညာေပးမႈကို ျမႇင့္တင္ဖို႔ လိုတယ္ေပါ့။ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး လႈပ္ရွားမႈအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အဓိကကေတာ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ စိုးရိမ္စရာေတြ အေျခအေနေတြအတြက္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ပညာေပးမႈေတြ လိုအပ္တယ္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္ေရး ပညာေပးမႈေတြမွာ ေက်ာင္းေတြမွာ ကလည္း လိုအပ္တယ္။ ေက်ာင္းေတြမွာကလည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ပညာသင္ယူစရာမရွိဘူး။ အဲ့လိုရွိေစေရးအတြက္ စိမ္းလန္းစိုေျပေရးေန႔လိုမ်ိဳးေတြ လုပ္ေပးရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ "

ေျမကမာၻေန႔ကို ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ကတည္းကစတင္ျပီး ကမာၻေျမၾကီးနဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဂုဏ္ျပဳတဲ႔အေနနဲ႔ က်င္းပၾကတာပါ။ ျပီးခဲ႔တဲ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ဒီဇင္ဘာလတုန္းက ကမာၻၾကီး ပူေႏြးလာမႈကိုေလွ်ာ့ခ်ဖို႔နဲ႔ ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႔ ထုတ္လႊတ္မႈေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ အတြက္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢမူေဘာင္သေဘာတူညီခ်က္ UNFCCC အဖြဲ႔ဝင္ေတြက ပဲရစ္သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ လက္ခံထားၾကတာပါ။ ဒီေန႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေျမကမာၻေန႔မွာေတာ့ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆၀ ေက်ာ္က ပဲရစ္သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကုလသမဂၢရံုးခ်ဳပ္မွာ စတင္ လက္မွတ္ေရးထိုးၾကမွာျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီေန႔ဟာ အေရးၾကီးတဲ႔ေန႔တစ္ေန႔လို႔လည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သူေတြက သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။

သိဂႌလင္း / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com