ဥစၥာဓန မွ်မွ်တတ ခြဲေဝေရး

ျမန္မာ့စီးပြားေရးမွာ စစ္တပ္ပိုင္းလုပ္ငန္း အမ်ားအျပား ပါဝင္ေပမယ့္ ဘယ္ေလာက္ အခ်ဳိးအစား ရွိတာကို ခန္႔မွန္းတာမ်ဳိး မရွိေသးပါဘူး။ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြဟာ သဘာဝသယံဇာတ ထြက္ေပမယ့္ အက်ဳိးမခံစားၾကရတာ မ်ားပါတယ္။ ၂၀၁၄ အစိုးရအသံုးစရိတ္မွာ စစ္တပ္အတြက္ (၂၃) ရာခိုင္ႏႈန္း သတ္မွတ္တာမို႔ တိုင္းျပည္အသားတင္ ထုတ္လုပ္မႈရဲ ႔ (၅) ရာခိုင္ႏႈန္းကို စစ္တပ္အတြက္ သံုးတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အစိုးရ ကာကြယ္ေရး အသံုးစရိတ္ကိုသာ သိႏိုင္ၿပီး စစ္တပ္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရဲ ႔ အတိုင္းအဆကိုေတာ့ မသိႏိုင္ဘဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။ စစ္တပ္လုပ္ငန္းေတြ ႀကီးစိုးတာကိုသာ ေယဘုယ် သိၾကပါတယ္။

သဘာဝသယံဇာတရတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ကို ဖယ္ဒရယ္သေဘာတရားနဲ႔အညီ မွ်မွ်တတ ခြဲေဝေပးႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ NLD အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ ႔ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကညာစာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျပဳျပင္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအစီအစဥ္မွာ သဘာဝသယံဇာတ မွ်မွ်တတ ခြဲေဝေရးဟာ အဓိကက်တယ္လို႔ ျပည္နယ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းအခ်ဳိ ႔က ျမင္ပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္း လန္ဒန္၊ နယူေရာ့ခ္ နဲ႔ ဝါရွင္တန္ဒီစီ အေျခစိုက္ Natural Resource Governance Institute က လြန္ခဲ့တဲ့ ေဖေဖၚဝါရီလက Sharing the Wealth ‘ဥစၥာဓန ခြဲေဝၾက’ ဆိုတဲ့ စာတမ္းထုတ္ေဝပါတယ္။

ျမန္မာ့သယံဇာတကို မွ်မွ်တတ ခြဲေဝႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကို ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။ ရခိုင္၊ ကခ်င္ နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတြက သယံဇာတ ခြဲေဝေပးဖို႔ အတိအလင္း ေတာင္းဆိုေနခ်ိန္မွာ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ထုတ္ေဝလိုက္တဲ့ စာတမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဖယ္ဒရယ္ကို ေဆြးေႏြးရင္ သဘာဝသယံဇာတ ခြဲေဝေရးကိုပါ မလႊဲမေသြ ေဆြးေႏြးရပါလိမ့္မယ္။ ေက်ာက္မ်က္ေဒၚလာသန္း (၁၂၃၀၀) ဖိုး ျမန္မာက တရုတ္ကို တင္ပို႔တယ္လို႔ ကုလသမဂၢစာရင္းအရ သိရေပမယ့္ Global Witness အဖြဲ႔ကေတာ့ အဲဒီႏွစ္မွာ ေက်ာက္စိမ္း ေဒၚလာသန္း (၃၁၀၀၀) ဖိုး ထြက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေမွာင္ခိုလုပ္ငန္း အၿမဲရွိေနတာမို႔ သယံဇာတ ေရာင္းရေငြဟာ အစိုးရေၾကညာတာထက္ ဆယ္ဆေက်ာ္ ပိုမ်ားမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္။ သယံဇာတဝင္ေငြ ခြဲေဝေရးကို စဥ္းစားရင္ လုပ္ငန္းဝင္ေငြသိဖို႔ လိုအပ္ေပမယ့္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက မေၾကညာပါဘူး။

ျပည္သူ႔ပါတီ NLD ဦးစီးတဲ့ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရ ေပၚထြက္လာတာေၾကာင့္ အခြန္ဘ႑ာခြဲေဝေရး နဲ႔ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုသံဟာ အရင္ကထက္ပိုၿပီး က်ယ္ေလာင္လာပါတယ္။ သဘာဝသယံဇာတကရတဲ့ ဝင္ေငြကို ဖယ္ဒရယ္သေဘာတရားနဲ႔အညီ မွ်မွ်တတ ခြဲေဝႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ NLD က ေၾကညာထားတဲ့အတြက္ သယံဇာတ အက်ဳိးအျမတ္ကို တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ကို ခြဲေဝေပးေရးဟာ အေလးအနက္ ေဆြးေႏြးရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္လာပါတယ္။ Arakan Oil Watch အဖြဲ႔ကလည္း ဒီအေၾကာင္းကို ေဖေဖၚဝါရီလက အစီရင္ခံစာ ထုတ္ထားပါတယ္။ ဒီစာတမ္းအေၾကာင္း ေနာင္အခါ တင္ျပပါမယ္။ သယံဇာတခြဲေဝမႈေၾကာင့္ Peru ႏိုင္ငံမွာ ပဋိပကၡေတြ ပိုမိုျပင္းထန္လာတာကို ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ဒီကိစၥကို အေသအခ်ာ သင္ခန္းစာယူႏိုင္ဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။

တိုင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက ပါဝင္တဲ့ သယံဇာတဝင္ေငြ ခြဲေဝေရးကို အဆင့္ (၈) ဆင့္နဲ႔ ခ်ည္းကပ္ဖို႔ အႀကံေပးထားပါတယ္။ ပထမအဆင့္က ခြဲေဝေရး လုပ္ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို သက္ဆိုင္သူအားလံုး သေဘာတူဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယအဆင့္မွာ ဗဟို နဲ႔ ျပည္နယ္ေတြအၾကား ဘယ္လို ပံုစံနဲ႔ ေဝခြဲမယ္ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။ ဘယ္သယံဇာတကို ခြဲေဝမယ္ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္တာက တတိယအဆင့္ပါ။ စတုတၳကေတာ့ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္းနဲ႔ ျဖန္႔ေဝမယ္ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ခံရယူမယ့္ အဖြဲ႔အစည္း သတ္မွတ္တာက ဆဌမအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ သိသာျမင္သာမႈ နဲ႔ ႀကီးၾကပ္မႈက သတၱမအဆင့္ျဖစ္ၿပီး၊ စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္တာက အဌမအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

သဘာဝသယံဇာတကရတဲ့ ဝင္ေငြကို ခြဲေဝရာမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္း ျဖစ္မလာတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈေၾကာင့္ နစ္နာသြားတဲ့ ေဒသခံလူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ေလွ်ာ္ေၾကးေပးရာမွာ ရည္ရြယ္တဲ့အတုိ္င္း ျဖစ္မလာဘဲ ပိုၿပီးဆင္းရဲသြားတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာရင္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးအတြက္ အႏၱရာယ္ႀကီးလာပါတယ္။ ေမွာင္ခိုစီးပြားေရး အားေကာင္းမႈ၊ အခြန္ေတာ္စနစ္ အားနည္းမႈ၊ စစ္တပ္ပိုင္လုပ္ငန္း ႀကီးစိုးမႈ စတာေတြေၾကာင့္ သယံဇာတဝင္ေငြဟာ ျမန္မာ့အစိုးရဘတ္ဂ်က္မွာ အလြန္နည္းေနပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးမွာ သယံဇာတ ခြဲေဝေရးလုပ္တာဟာ ျပႆနာ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

သယံဇာတဝင္ေငြ တိုးပြားလာေအာင္ အေလးအနက္ မႀကံေဆာင္ဘဲ လက္ရွိအတိုင္း ခြဲေဝမယ္ဆိုရင္ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြဟာ အနည္းအက်ဥ္းသာ အက်ဳိးခံစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ ႔ သေဘာတူညီမႈ ရယူၿပီး ေရးဆြဲတဲ့ ခြဲေဝေရးဆိုင္ရာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သယံဇာတဝင္ေငြ မွ်မွ်တတ ခြဲေဝေရး စီမံကိန္းေအာင္ျမင္ေအာင္ NLD အစိုးရအေနနဲ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္တာေတြကို Natural Resource Governance Institute ရဲ ႔ Sharing the Wealth စာတမ္းမွာ အႀကံေပးတင္ျပထားပါတယ္။

ဦးေအာင္ခင္, ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com