ျမန္မာ့သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္း

 ၀ါ႐ွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ Freedom House အဖြဲ႔က ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြက္ ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဆုိးဖက္ကို (၃)မွတ္တိုးၿပီး သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္းသြားတယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လက္႐ွိအေျခအေန ေတြကို ထပ္ဟပ္ေစတယ္ လို႔ ျပည္တြင္း သတင္းမီဒီယာအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေျပာဆိုပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းက ကုိဉာဏ္၀င္းေအာင္ တင္ျပပါမယ္ ။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါ႐ွင္တန္ဒီစီၿမဳိ႕အေျခစိုက္ Freedom House အဖြဲ႔က ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ Freedom of the Press 2015 ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၄ အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ျပန္က် သြားတယ္လို႔ ေထာက္ျပ ထားပါတယ္။ ကမာၻ႔ႏုိင္ငံနဲ႔ ေဒသေပါင္း ၁၉၉ ခုရဲ႕ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ ကို ေလ့လာၿပီး အဆိုးဆုံးႏုိင္ငံကို အမွတ္ ၁၀၀ ထိ သတ္မွတ္ေပးရာ မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ အမွတ္ ၇၀ ရခဲ့ရာက ၂၀၁၄ အေျခအေနေတြအတြက္ အဆိုးဖက္ကုိ ၃ မွတ္တုိးၿပီး ၇၃ မွတ္ ရရွိခဲ့တာေၾကာင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္းသြားတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

Freedom House အစီရင္ခံစာထဲမွာ သတင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီး တရားစြဲၿပီး ေထာင္ခ်တာ ၊ အခ်ဳိ႕ေသာ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာ တားျမစ္ထားတာမ်ဳိးေတြ ႐ွိေနတယ္လို႔ ေဖၚျပထားတာပါ။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာ ဟာ လက္ေတြ႔အေျခအေနကို ထင္ဟပ္ေစတယ္လို႔ ျမန္မာဂ်ာနယ္လစ္ကြန္ယက္ MJN ရဲ႕ အတြင္းေရးမႉး ဦးျမင့္ေက်ာ္က ေထာက္ျပပါတယ္။

" ၿပီးခဲ့တဲ့တႏွစ္အတြင္းမွာေပါ့ေနာ္ ေထာင္ခ်ခံရတဲ့ အမႈအႀကီးႏွစ္ခုရွိတယ္။ ယူနတီနဲ႔ မြန္းတည့္ေန။ တခုကဆိုရင္ ေထာင္ဒဏ္ ဆယ္ႏွစ္ ဆိုေတာ့ ေတာ့္ေတာ့္ ကို ျပင္းထန္တဲ့ ေထာင္ဒဏ္။ ဒါ့အျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ဆန္းမွာကတည္းကိုက DVB သတင္းေထာက္လည္း ေထာင္ခ်ခံရတယ္။ ေနာက္ ဒီဘက္ႏွစ္ကူးလာေတာ့ အခုလပိုင္းေတြမွာ ဆက္တုိက္ဆိုသလိုပဲ သတင္းသမားေတြ အ႐ိုက္ခံရတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ ေထာင္ႏွစ္လ အခ်ခံရတာရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ကုန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္အတြင္းမွာကို အခုျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြက သတင္းေရးသား မႈေတြ ေဖာ္ျပမႈေတြ ေနာက္တခုက သတင္းရယူတဲ့အခါေတြမွာလည္း သတင္းသမားေတြ အေပၚမွာ တရားစြဲခံရႏုိင္တယ္။ ေရးသားေဖာ္ျပမႈေၾကာင့္လည္း တစံုတရာေသာ အေရးယူမႈေတြရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြလည္း ရွိတယ္။ လက္ေတြ႔မွာလည္း အေရးယူမႈေတြရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဒီဟာက သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကို သြားၿပီးေတာ့ တိုက္႐ိုက္ျခိမ္းေျခာက္မႈ ရွိတယ္ဆုိတာေတာ့ ထင္ရွားပါတယ္။ "

ျမန္မာ သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ႀကဳံေနရတယ္လို႔ Freedom House အစီရင္ခံစာရဲ႕ ေျပာဆိုမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ အတြင္းေရးမႉး ဦးေက်ာ္မင္းေဆြက ခုလို သုံးသပ္ပါတယ္။

" သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္တို႔ ၿခိိမ္းေျခာက္မႈတို႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ႏွစ္ပိုင္းရွိ တာေပါ့ေနာ္။ တပိုင္းက အစိုးရဘက္မွာ တာဝန္ရွိတယ္။ အစိုးရဆုိေပမဲ့ အစိုးရတခုတည္း ေျပာလို႔မရေတာ့ဘူး။ အခုက တရားေရးမ႑ိဳင္ရယ္၊ လႊတ္ေတာ္ရယ္၊ ေနာက္တခါ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရယ္ေပါ့ေနာ္။ တပ္မေတာ္လည္း ပါေကာင္းပါမယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အျမင္ေတြ တေျဖးေျဖး ေျပာင္းဖို႔ လိုတာေပါ့။ အဲ့တာက သူတို႔က မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ လက္ေတြ႔ လုပ္ရပ္ေတြက ေပၚလာမွာပဲ။ ဒါက ရွင္းတယ္ေပါ့ေနာ္။

တဖက္ကလည္း က်ေနာ္တို႔ သတင္းမီဒီယာသမားေတြဘက္မွာ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားေျပာဆိုခြင့္တို႔ ေျပာလို႔ရွိရင္ တခ်ိဳ႕ဟာေတြ မထိရဲ မတို႔ရဲ မေရးရဲတဲ့ အပိုင္းေတြ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အပိုင္းေတြလည္း ရွိေသးတယ္ဗ်။ အဲ့ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေရွ႕မွာကေတာ့ က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ သြားေနလို႔ရွိရင္ေတာ့ ျပႆနာ နည္းႏုိင္တယ္ေပါ့ေနာ္။ သို႔ေသာ္ မျဖစ္ဘူးလို႔ ေျပာလုိ႔မရဘူး။ ျပႆနာကေတာ့ လာဦးမွာပဲ။ တရားစြဲတာေတြက လာဦးမွာပဲ။"

 ၿပီးခဲ့တဲ့သံုးႏွစ္အတြင္း ဆက္တုိက္ ရခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တိုးတက္မႈ ေနာက္ျပန္ ဆုတ္ သြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ MJN ရဲ႕ အတြင္းေရးမႉး ဦးျမင့္ေက်ာ္ေျပာတာက

"၂၀၁၃မွာ ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြ ထုတ္ခြင့္ရတယ္။ အမႈကိစၥႀကီးႀကီးမားမားမရွိခဲ့ဘူး။ ၂၀၁၃ကေတာ့ အေကာင္းဘက္ကုိ ဦးတည္ၿပီး ေျပာလို႔ရတယ္။  သို႔ေပမဲ့ေနာက္ပိုင္း သတင္းသမားေတြကလည္း ပိုၿပီးေတာ့ အလုပ္လုပ္လာတဲ့အခါမွာ အဖမ္းခံရတဲ့ ကိစၥေတြ ဆက္တုိက္ဆိုသလိုျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္ မၾကာခဏလည္း အခြင့္ၾကံဳတဲ့အခါမွာ သတင္းသမားေတြ အရိုက္ခံရတာတို႔၊ အၿငိဳးခံရတာတို႔ အဲ့တာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိလာတယ္ေပါ့ေနာ္။ တရားစြဲမယ္။ ဒီ့ထက္ႀကီးရင္ ဖမ္းမယ္ ဆိုတဲ့ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ အဲ့ဒီ့အရိပ္အေယာင္ေတြ ပိုမ်ားလာတယ္ ဆိုေတာ့ ဒီဘက္က အက်ဘက္လို႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့ေနာ္။

Freedom House အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာထား သိ႐ွိႏုိင္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန တာ၀န္႐ွိသူကုိ ေမးျမန္းဖို႔ ဗီြအိုေအက အႀကိမ္ႀကိမ္ ဆက္သြယ္ခဲ့ေပမယ္ မရခဲ့ပါဘူး ။

ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com