၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာေရးခြင့္ျပဳမႈ Carter Center ႀကိဳဆို

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာဖုိ႔ အတြက္ ျမန္မာ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ဖိတ္ၾကားခ်က္ကို အေမရိကန္အေျခစိုက္ Carter Center က ႀကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အရပ္သားအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကို ကူညီသြားမယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

Carter Center ဒီမိုကေရစီေရးရာဌာနရဲ႕ တြဲဘက္အတြင္းေရးမွဴး Jonathan Stonestreet ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာက အဲ့ဒီကိစၥအတြက္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာ အခုလို ဖိတ္ၾကားတာဟာ အျပဳသေဘာေဆာင္တယ္လို႔ မစၥတာ Stonestreet က အခုလို စေျဖခဲ့ပါတယ္။

ေျဖ။              ။ “ဒီသတင္းၾကားရတာ သိပ္၀မ္းသာပါတယ္။ တရား၀င္ဖိတ္စာကိုေတာ့ လက္၀ယ္ရရွိဖို႔ ေစာင့္ေနဆဲပါ။ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ Carter Center ဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကတည္းက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႐ံုးတ႐ံုးဖြင့္လွစ္ဖုိ႔ ဖိတ္ၾကားခံခဲ့ရတာပါ။ ၂၀၁၄ ခု ဒီဇင္ဘာကစၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ အဖြဲ႔တဖြဲ႔ဟာ ျမန္မာျပည္ေဒသတခ်ိဳ႕၊ ျပည္နယ္တခ်ိဳ႕ကို သြားေရာက္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အခုအခါမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ရဖို႔အတြက္ ဖိတ္ၾကားခံရတာကို အထူး၀မ္းသာေနပါတယ္။”

ေမး။             ။ Carter Center ကို ႏုိင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔အျဖစ္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဖိတ္လိုက္တဲ့အတြက္ ဒီ ၂၀၁၅ ျမန္မာ့ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္မယ္လို႔ အခုိင္အမာ ေျပာႏုိင္မယ္ ထင္ပါသလားခင္ဗ်။

ေျဖ။              ။ “ႏုိင္ငံတကာေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ အရည္အေသြးကို အာမမခံႏုိင္ပါဘူး။ ဒီကိစၥဟာ ႏိုင္ငံအာဏာပိုင္ေတြ၊ အရပ္သားအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ၊ မဲဆႏၵရွင္ေတြအေပၚမွာသာ မူတည္ပါတယ္။ ေစာင့္ၾကည့္မႈအဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ အစီရင္ခံစာေတြကိုၾကည့္မယ္။ ျပည္တြင္းဥပေဒေတြ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြကိုၾကည့္မယ္။ ျဖစ္ေနတာေတြကို ထုတ္ျပန္မယ္။ တိုးတက္ေကာင္းမြန္ဖို႔အတြက္ ေထာက္ခံတင္ျပသင့္တာကို တင္ျပမယ္။ Carter Center အေနနဲ႔ မၾကာခင္မွာပဲ အခုခ်ိန္ထိ ေလ့လာေတြ႔ရွိေနတာကို အစီရင္ခံစာတေစာင္ ထုတ္ျပန္ဖုိ႔ရွိပါတယ္။”

ေမး။             ။ Carter Center အပါအ၀င္ ဥေရာပသမဂၢတုိ႔၊ အာဆီယံတို႔ကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အစိုးရက ဖိတ္ေခၚတဲ့ကိစၥကို ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြကေတာ့ကာ ႏုိင္ငံတကာမွာ မ်က္ႏွာပန္းလွေအာင္လုပ္မွာ ေသခ်ာပါတယ္ ဒီကိစၥကို အသံုးျပဳၿပီးေတာ့။ က်ဳပ္တုိ႔က ႏုိင္ငံတကာေရွ႕မွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္တယ္၊ ေဟာဒီမွာလာၾကည့္ ဆိုတဲ့သေဘာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက ဒါကိုေျပာမွာပဲ။ ဒါေပမဲ့ တကယ္တမ္း ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိတယ္လို႔ ခင္ဗ်ားတို႔ အာမခံၿပီး ေျပာႏုိင္မလား။ ဆိုလိုတဲ့သေဘာက ဒီအစိုးရရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ခင္ဗ်ားတို႔က ပံ့ပိုးေပးရာမ်ား ေရာက္ေနမလား။ တကယ္တမ္း ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္။

ေျဖ။              ။ “ဒါဟာ အေပၚယံ မ်က္ႏွာပန္းလွ႐ံုေလာက္ပဲ လုပ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအၾကာမွာ ဒီလို ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ ဖိတ္ၾကားလာတယ္ဆိုတာ ခင္ဗ်ားတုိ႔ သိတဲ့အတုိင္းပါပဲ။ Carter Center တို႔၊ EU တို႔မွာ ခိုင္မာတဲ့နည္းစနစ္ေတြ ရွိပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ေလာက္သာမက၊ ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳကာလက စၿပီးေတာ့ ေရရွည္ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ကို ေစာင့္ၾကည့္မႈအဖြဲ႔ေတြ၊ လုိက္နာရမယ့္ က်င့္ထံုးက်င့္၀တ္ေတြ မၾကာခင္က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ဒီကိစၥအတြက္ ျမန္မာအရပ္သား အဖြဲ႔အစည္းေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြးေနပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးက အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အခ်က္ေတြပါ။ ဆုိေတာ့ အရည္အခ်င္းျပည့္၀တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲရယ္လို႔ အျပည့္အ၀ အာမ မခံႏုိင္ေပမဲ့ အေကာင္းဘက္ကိုေတာ့ ျပေနပါတယ္။”

ေမး။             ။ အဲ့ဒီလို လုိက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြထဲမွာ တခုဘာပါသလဲဆုိေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြဟာ political bias ႏုိင္ငံေရးအရ တဘက္ဘက္ကို တိမ္းညြတ္မႈမရွိေစရဘူးလို႔ ဆိုထားတာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ စစ္တပ္တပိုင္း ႀကီးစိုးထားတဲ့ အာဏာျပအစိုးရနဲ႔ လူထုကို အမွန္တကယ္ ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြၾကားမွာ ႏုိင္ငံေရးတိမ္းညြတ္မႈ မရွိေစရဘူးဆိုတဲ့ စည္းမ်ဥ္း ဒါကို ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ ဒါဟာ ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္ထားတဲ့ ကိစၥတရပ္လိုမ်ား ျဖစ္မေနဘူးလားခင္ဗ်။

ေျဖ။              ။ “ဒါဟာ ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္မႈတရပ္လုိ႔ က်ေနာ္ကေတာ့ မထင္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ Carter Center အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲတရပ္ကို ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြကို ၾကည့္ရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြ၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ဒီစံေတြနဲ႔ ကိုက္ မကိုက္ ၾကည့္ပါတယ္။ ဘယ္ပါတီ အမတ္ေနရာ အမ်ားစုရတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔အတြက္ အေရးမႀကီးပါဘူး။ အရည္အေသြးကို ၾကည့္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဘယ္ေလာက္ အရည္အေသြးေကာင္းသလဲဆုိတာကို ျဖစ္စဥ္နဲ႔တကြ ၾကည့္ပါတယ္။ ျပႆနာေတြ ရွိလာမယ္ဆုိတာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အေရးႀကီးတာက အစိုးရဟာ ဒီျပႆနာေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမလဲဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္စဥ္ဟာ ရွည္လ်ားတဲ့ျဖစ္စဥ္ပါ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆုိတာကလည္း ရွည္လ်ားတဲ့ျဖစ္စဥ္ပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္က ဒီျဖစ္စဥ္ေတြ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကို ကူညီဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။”

ဦးေက်ာ္ဇံသာ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com