လက္ပံေတာင္း အၾကမ္းဖက္မႈ အေရးယူ ေျဖရွင္းဖုိ႔ AI ေတာင္းဆို

ဒီကေန႔ဟာဆုိရင္ စစ္ကိုင္းတုိင္း မံုရြာခ႐ိုင္ ဆားလင္းႀကီးၿမိဳ႕နယ္တြင္းက လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းေရး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပေတာင္းဆိုေနၾကတဲ့ သံဃာေတာ္ေတြနဲ႔ ေဒသခံေတြကို အာဏာပိုင္ေတြက အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းခဲ့တာ ၂ ႏွစ္တင္းတင္း ျပည့္တဲ့ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ၂ ႏွစ္တင္းတင္းသာ ျပည့္သြားေပမဲ့လို႔ - အဲ့ဒီအၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းမႈမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြကို အစိုးရဘက္က တစံုတရာ အေရးယူမႈ မရွိေသးတဲ့အေပၚမွာနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆက္ၿပီးရွိေနတဲ့အေပၚ အေတာ္ေလး စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း Amnesty International လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴးတဦးျဖစ္သူ မစ္ မက္ဂနာ အီဘရာဟမ္ (Meghna Abraham) က ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။

သူဟာဆုိရင္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းေရး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပ ေတာင္းဆိုသူ သံဃာေတာ္ေတြနဲ႔ ေဒသခံေတြအေပၚ အာဏာပိုင္ေတြက မီးေလာင္ဗံုးသံုး အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့အေပၚ စံုစမ္းဖို႔ ကိုယ္တုိင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့သူပါ။

“လတ္တေလာမွာေတာ့ က်မတုိ႔ရဲ႕ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကုိ အၿပီးသတ္ေနပါၿပီ။ အတင္းအက်ပ္ ေရႊ႕ေျပာင္းခုိင္းတာ၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အတြက္ စုိးရိမ္စရာေတြ၊ ၂၀၁၂ ႏုိ၀င္ဘာလတုန္းက White Phosphorous ဗုံးေတြသုံးၿပီး ဆႏၵျပသူေတြကုိ ႏွိမ္နင္းခဲ့တာ အပါအ၀င္ စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာေတြကုိ စုံစမ္းထားပါတယ္။”

အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ အဲ့ဒီအၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းမႈအတြင္း အနည္းဆံုး သံဃာေတာ္ ၉၉ ပါးနဲ႔ ဆႏၵျပသူ ၉ ေယာက္ မီးေလာင္ဒဏ္ရာ ေတြ ရရွိခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏို၀င္ဘာလ ၂၇ ရက္ ၾကာသပေတးေန႔ကလည္း AI ကေန ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ဒီေၾကညာခ်က္ထဲမွာ -အဓိက မီးေမာင္းထုိးျပထားတာက -

ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ေဒသခံေတြအၾကား ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြကို ၿပီးေအာင္ မေျဖရွင္းေသးဘဲ ေၾကးနီစီမံကိန္းကို ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမယ့္ အႏၱရာယ္ေတြ ဆက္ၿပီး ျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္းကို ေထာက္ျပထားတာပါ။

ဒါေၾကာင့္ ျပႆနာေတြ ေျဖရွင္းၿပီးတဲ့အတြက္ စီမံကိန္းကို ရပ္ဆုိင္းထားဖို႔ကိုလည္း မစ္ မက္ဂနာ အီဘရာဟမ္ (Meghna Abraham) က ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

“စီမံကိန္းေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ထိခုိက္ေနတာေတြကုိ က်မတုိ႔က အာ႐ုံစုိက္ထားပါတယ္။ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကုမၸဏီကုိ တင္ျပသြားမွာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ လတ္တေလာ အေသးစိတ္ေတြကုိ မေျပာႏုိင္ေသးေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အႀကီးအက်ယ္ စုိးရိမ္တယ္ ဆုိတာကေတာ့ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ စီမံကိန္းအတြက္ ေျပာင္းေရႊ႕ခုိင္းတဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေတြလုိ ဒီအထဲက တခ်ဳိ႕ကုိလည္း လက္ပံေတာင္း စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္က ေထာက္ျပထားၿပီး သားပါ။ ဒါေတြက လက္ရွိ လက္ပံေတာင္း စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လူေတြ စုိးရိမ္ေနၾကတဲ့ ကိစၥပါ။ လက္ရွိ စီမံကိန္းနဲ႔ လက္ပံေတာင္း စီမံကိန္းသစ္ေတြကုိ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ခင္ ျပႆနာေတြကုိ အရင္ေျဖရွင္းဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ေျဖရွင္းရမယ့္ ကိစၥေတြကုိ အရင္မလုပ္ဘဲ စီမံကိန္းကုိ စခဲ့လုိ႔သာ ျပႆနာေတြ ေပၚရတာလုိ႔ က်မတုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ျပႆနာေတြ အားလုံးကုိ ေျဖရွင္းမၿပီးမခ်င္း စီမံကိန္းကုိ ရပ္ထားဖုိ႔အတြက္ က်မတုိ႔ ေၾကညာခ်က္ထဲက ေတာင္းဆုိခ်က္မွာလည္း ေတြ႔မွာပါ။”

ဒါ့အျပင္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူဖုိ႔နဲ႔ ေနာက္ထပ္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ထပ္မျဖစ္ေအာင္ ျမန္မာအစိုးရကို AI အဖြဲ႔ႀကီး အေနနဲ႔ တုိက္တြန္းသြားမယ္လို႔လည္း သူက ဆုိပါတယ္။

“ပထမဆုံးကေတာ့ အစုိးရနဲ႔ တုိက္႐ုိက္ထိေတြ႔ စည္း႐ုံးသြားမွာပါ၊ စုိးရိမ္စရာ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အစုိးရက တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မယ္လုိ႔လည္း က်မတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒီလုိမွ မဟုတ္ဘူးဆုိရင္ေတာ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး လုပ္ငန္းစဥ္မွာ ထည့္သြင္းႏုိင္ဖုိ႔ အပါအ၀င္ ဒီကိစၥေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာက အာ႐ုံစုိက္လာေအာင္ ႀကိဳးပမ္းသြားမွာပါ။”

AI အဖြဲ႔ရဲ႕ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး တဦးျဖစ္သူ မစ္ မက္ဂနာ အီဘရာဟမ္ (Meghna Abraham) ေျပာသြားတာပါ။ သူ အပါအ၀င္ AI ကိုယ္စားလွယ္တခ်ိဳ႕ဟာ ဒီ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ဆန္းပိုင္းမွာပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီးေတာ့ ထိခိုက္နစ္နာခံရသူ ကာယကံရွင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့ၿပီး မၾကာခင္ ေရွ႕ႏွစ္ဆန္းပိုင္းေလာက္မွာပဲ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံမထြက္ခင္မွာ ကုမၸဏီကိုလည္း တင္ျပၿပီး - ကုမၸဏီဘက္က တံု႔ျပန္မႈေတြ တခုခုရေအာင္ လုပ္သြားမယ္လို႔လည္း ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကေတာ့ - လက္ပံေတာင္းေတာင္ေၾကးနီစီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းေရး ေတာင္းဆုိသူေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းမႈကိုစံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ကို တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့တာပါ။

ဒီေကာ္မရွင္ကေန စစ္ေဆးေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို သမၼတထံ တင္ျပၿပီး ေကာ္မရွင္က တင္ျပတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေကာ္မတီတရပ္ကိုလည္း ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီေကာ္မတီက အျပည့္အ၀ တာ၀န္ယူ လုပ္ေဆာင္ျခင္းမရွိဘူးဆုိၿပီး ေ၀ဖန္မႈေတြ ထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။

နႏၵာခ်မ္း / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com/content/lapadaung-update/2538867.html

လက္ပံေတာင္းေတာင္ သပိတ္စခန္းၿဖိဳခြဲမႈအတြင္း မီးေလာင္ဒဏ္ရာရ သံဃာေတာ္တစ္ပါး။