ျမန္မာအစိုးရ ေနာက္ျပန္လွည့္မႈ ဝန္ႀကီး Kerry သတိေပးဖို႔ HRW တိုက္တြန္း

 ARF အာဆီယံ ေဒသတြင္း အစည္းအေ၀း တက္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ဖို႔ ရိွတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီကို ျမန္မာ အစိုးရကို ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အတြက္ ဖိအားေပး ေျပာဆိုမႈ လုပ္ဖို႔ဆိုၿပီး တိုက္တြန္းမႈေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွေနပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ HRW နယူးေယာက္အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖဲြ႔လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲဟာ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ထြန္းမႈမွာ ေအာင္ျမင္မႈ ရလဒ္သာဓက သေဘာ အေမရိကန္ အစိုးရဖက္က ေျပာေျပာေနတဲ့ အေပၚ ကန္႔ကြက္ေ၀ဖန္ၿပီး ျမန္မာအေပၚ အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔ ဖိအားေတြ ဆက္ေပးသြားဖို႔ လိုမယ္လို႔ HRW က ေျပာပါတယ္။ စံုစမ္းေမးျမန္းထားတဲ့ ကိုသားညြန္႔ဦး အေၾကာင္းစံုတင္ဆက္ေပးမွာပါ။

ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကယ္ရီအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံေရး ေနာက္လွည့္လာတဲ့ အေျခအေန အေပၚမွာ ျမန္မာအစိုးရကို ဖိအားေပးဖို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈအဖဲြ႔အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ေတြ ဘာသာေရးအဖဲြ႔ေတြ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက မစၥတာကယ္ရီ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံမသြားခင္မွာ တြန္းအားေပးေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဟာ ေနာက္ျပန္လွည့္ေနၿပီလို႔ HRW အာရွဌာန အမႈေဆာင္ညြန္ၾကားေရးမႈး Brad Adams က ဗီြအိုေအ ျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါတယ္။

“ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြဟာ ထပ္ျဖစ္မလာေတာ့ပဲ ရပ္တန္႔သြားပါၿပီ။ အေျခအေန အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပိုဆိုးလာပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုေရာ အျခားအလႈရွင္ေတြပါ ဒီကိစၥကို အေတာ္ေလး ႏႈတ္ဆိတ္ေနၾကပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေႏွးေကြးသြားတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ပဲ ဟန္ေဆာင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ သမတဦးသိန္းစိန္ တက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ အထိ အေျပာင္းအလဲေတြ ရိွခဲ့ေပမယ့္လည္း၊ ေနာက္တႀကိမ္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြလုပ္ဖို႔ တႏွစ္တာလိုေတာ့တဲ့ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ရပ္တန္႔သလိုျဖစ္လာတယ္ လို႔ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူအခ်ိဳ႕က သံုးသပ္သလိုပဲ HRW က ဒီလို ရႈျမင္ပါတယ္။ အရင္ ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း တပိုင္းတစနဲ႔ မေအာင္မျမင္ရိွေနတယ္လို႔ HRW က Brad Adams က ေျပာပါတယ္။

“ႏိုင္ငံေရးမ်က္ႏွာစာမွာၾကည္ပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမတျဖစ္လာႏိုင္ဖို႔ ဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးကို စစ္တပ္က ျငင္းဆန္ေနတယ္။ အေရးအႀကီးဆံုးက လက္ရိွ ဖဲြ႔စည္းပံု အရ လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ စစ္တပ္က ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းထိန္းခ်ဳပ္ထားသလို၊ အစိုးရလုပ္ရပ္ေတြမွာ စစ္တပ္ကမႀကိဳက္ရင္ ဗီတိုသံုးပယ္ခ်ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနရိွေနတာပါ။

ဒါဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္မဟုတ္ပါဘူး၊ စစ္တပ္တပိုင္းအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္ပါ။ ဆႏၵျပႏိုင္ခြင့္အတြက္ ဥပေဒအရ ေျဖေလွ်ာ့လိုက္ေပမယ့္၊ ေျမယာသိမ္းတဲ့အေပၚ ကန္႔ကြက္သူေတြ အဂတိလိုက္စားမႈကို ကန္႔ကြက္သူေတြ စတဲ့ ဆႏၵျပသူေတြကို အျခားရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ ဖမ္းတာဆီးတာေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားရိွပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြအေပၚ ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြကလည္း မရပ္ေသးပါဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့နွစ္တုန္းက မီးေလာင္တိုက္သြင္းခံရတဲ့ ေက်းရြာသားေတြဟာ၊ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးအေျခအေနရိွတဲ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေနေနရတုန္းပါ။ လူသားခ်င္းစာနာကူညီမႈအဖဲြ႔ေတြကေတာ့ သူတို႔ႀကံဳသမွ်ေတြထဲ အဆိုး၀ါးဆံုး ဒုကၡသည္စခန္းေတြလို ေျပာၾကပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဟာလည္း တကယ့္ကို ေနာက္ဆံုးရလဒ္ထြက္မလာေသးပါဘူး။ စစ္တပ္ဖက္က ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အေပၚမွာ ပိုင္းျဖတ္မႈမရိွတာေၾကာင့္ပါ။”

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ သမတအိုဘားမား တက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ Asia Pivot မူ၀ါဒ အာရွကို အေလးေပးတဲ့ ႏို္င္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ ေျပာင္းလဲ က်င့္သံုးခဲ့ၿပီး ဒီ မူ၀ါဒ ရလဒ္ အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အစိုးရတာ၀န္ရိွသူ အခ်ိဳ႕က ေထာက္ျပေလ့ ရိွပါတယ္။ HRW ကေတာ့ ဒါကို လက္မခံပါဘူး။

တကယ္တမ္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေအာင္ျမင္ဖို႔ဆိုရင္ အရင္တုန္းကရိွခဲ့တဲ့ ဖိအားမ်ိဳးေတြ ဆက္က်င့္သံုးဖို႔ Brad Adams က တိုက္တြန္းပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တကယ့္ကို ရလဒ္ေကာင္းတရပ္လိုမ်ိဳး ဥပမာျပဖို႔ မစၥတာကယ္ရီအေနနဲ႔ မႀကိဳးစားသင့္ပါဘူး။ အိုဘားမားအစိုးရထဲက အေတာ္မ်ားမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အစိုးရမူ၀ါဒရဲ႕ ရလဒ္ေကာင္းတခုလိုမ်ိဳး  ဟန္ေဆာင္ျပသဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ တကယ့္က မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ ဇာတ္လမ္းပါ။

တကယ့္ကို ေအာင္ျမင္မႈရလဒ္ေကာင္းျဖစ္လာဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးက ျမန္မာ အစိုးရအေနနဲ႔ သူတို႔ကတိအတုိင္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဆက္လုပ္သြားဖို႔ ဖိအားေပးရမွာပါ။ အခုအခ်ိန္အထိ ျမန္မာအစိုးရဖက္က သူတို႔ကတိအတိုင္း ၿပီးျပတ္ေအာင္ မလုပ္ေသးပါဘူး။”

ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကို ျပန္လည္သံုးသပ္ၿပီးေတာ့ လက္ရိွ ရိွထားတဲ့ ဖိအားေပးစနစ္နဲ႔ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကို က်င့္သံုး ေဆာင္ရြက္ ဖိ္ု႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ၇၀ ေက်ာ္ကလည္း မစၥတာကယ္ရီထံကို ၿပီးခဲ့တဲ့သီတင္းပတ္က စာေရးသားခဲ့ၾက ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္း လဲေရးမွာ အဟန္႔အတားရိွသူေတြကို ပစ္မွတ္ထား အေရးယူဖို႔ပါ။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန အေရွ႕အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေရးရာ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Daniel Russles ကလည္း အခုလာမယ့္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ကယ္ရီခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲေတြ အထူးသျဖင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ အလားအလာအေျခအေနေတြကို စူးစမ္းသံုးသပ္သြားဖို႔ ရိွတယ္လို႔ အခု လဆန္းပိုင္းက ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ျမန္္မာႏိုင္ငံဟာ လက္ရိွ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူထားတာမို႔ အာဆီယံေဒသအစည္းအေ၀းေတြကို လက္ခံ က်င္းပေနရတာေၾကာင့္ အေရွ႕အာရွေဒသဆိုင္ရာ ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပဲြကိုလည္း လာမယ့္ႏို၀င္ဘာမွာ လက္ခံက်င္းပဖို႔ရိွပါတယ္။ အဲဒီအစည္းအေ၀းကိုေတာ့ သမၼတ အိုဘားမားလည္း တက္ေရာက္ဖို႔ ရိွေနတာပါ။

ကိုသားညြန္႔ဦး / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com/content/john-kerry-to-myanmar-arf-/1971650.html