ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး အေမရိကန္ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္

  အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး John Kerry နဲ႔အတူ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေရာက္ရွိေနခဲ့တဲ့ အေမရိကန္အဆင့္ျမင့္ သံတမန္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဒီကေန႔လည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ သက္ဆုိင္သူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Tom Malinowski နဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကတဲ့ ဥပေဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းရဲ႕ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္မႈေတြေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးမွာ ႀကံဳေနရတဲ့ အေျခအေနေတြကုိ ရွင္းျပခဲ့ၾကတာပါ။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ မဆုမြန္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း တရားေရးစီရင္မႈေတြမွာ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က  အာဏာလႊမ္းမိုးေနဆဲ အေျခအေနေတြကုိ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးTom Malinowski နဲ႔ ေတြ႔ဆုံရာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္က ေျပာဆိုလုိက္တာပါ။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ သတင္းသမားေတြရဲ႕အမႈေတြမွာ တရား႐ုံးေတြရဲ႕ ကုိင္တြယ္မႈေတြဟာ အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ သေဘာထားအေပၚ မူတည္ေနတာကုိ ေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္း အေမရိကန္ သံတမန္ကုိ ရွင္းျပခဲ့တယ္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္က ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္က ေျပာပါတယ္။

“အဓိက-ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ၿငိမ္းစုစီ ဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္တာရယ္၊ သတင္းမီဒီယာသမားေတြအေပၚ အမႈစြဲဆိုေနတဲ့ အေျခအေန၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အျမင္၊ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ေရွ႕ေနေတြရဲ႕ အခက္အခဲေပါ့။ ဘယ္လိုေခၚမလဲဆိုေတာ့ တရားစြဲတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ိဳ႕ဘက္က ဘယ္ေရွ႕ေနေတာ့ငွား၊ ဘယ္ေရွ႕ေနေတာ့ မငွားနဲ႔ဆိုၿပီးေတာ့ ေနာက္ကြယ္ကေနၿပီး အမႈသည္ေတြကိုေျပာဆိုမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္တာေတြ စြက္ဖက္မႈေတြကို က်ေနာ္တို႔က မရွိေစခ်င္ဘူး။ ဥပေဒနဲ႔အညီ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ဖို႔ တရားခံေတြဘက္ကလည္း ခုခံေခ်ပႏုိင္ခြင့္ရွိဖို႔အတြက္ ဒီအခ်ိန္မွာ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္က ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း က်ေနာ္တို႔ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။”

အာဆီယံေဒသဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြအတြက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ကုန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေရာက္လာတဲ့ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး John Kerry ကလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့အေပၚ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ေပမဲ့ တုိးတက္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနတာေတြကုိလည္း ေထာက္ျပေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ခရီးစဥ္ အဆုံးမသတ္မီ တနဂၤေႏြေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေတြ႔ဆုံရာမွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္ဖုိ႔၊ ေရွ႕ႏွစ္မွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြ မတုိင္မီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အရွိန္ျမႇင့္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနတာေတြကုိ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ NLDပါတီက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးဝင္းထိန္ ကေတာ့ အေျခခံဥပေဒမွာ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ေတြကုိ မျပင္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ တရားမွ်တမႈ ရွိမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“အေျခခံဥပေဒကေတာ့ အန္ကယ္လ္တို႔ NLD အေနနဲ႔ ျပင္ဖို႔ႀကိဳးစားတာလည္းရွိတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ဖြဲ႔ထားတဲ့ ေကာ္မတီက ျပင္ဖို႔ လုပ္ေနတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒါေတြက ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ကိစၥေတြပါ။ သို႔ေသာ္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ လာမယ့္ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတို႔  ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ဆိုတာကေတာ့ ၂၀၁၀ တုန္းကျဖစ္ခဲ့တဲ့ မသမာမႈေတြ မရွိေအာင္ေတာ့ သက္ဆုိင္ရာ ပါတီက လူေတြကေရာ၊ တာဝန္ရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က လူေတြမွာလည္း တာဝန္ရွိတယ္။ သူတို႔ျပင္မွာ က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ေတြကလည္းပဲ ဖ်တ္ဖ်တ္လတ္လတ္ ႏုိးႏိုးၾကားၾကားနဲ႔ လုပ္မွ ျဖစ္လာမွာပါ။ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ဖို႔က ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ေရာ၊ ဗဟိုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ေရာ၊ မွ်မွ် တတျဖစ္ရမယ္။ ပါတီနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘက္မလိုက္ရဘူး။ မဲအေရအတြက္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စည္းကမ္းသတ္မွတ္မႈ မွ်တမႈရွိရမယ္။ အဲ့တာမ်ိဳးေတြစံုမွ လြတ္လပ္ၿပီးေတာ့ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္မွာပါ။”

လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Malinowski နဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ကေတာ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး၊ အေျခခံ အခြင့္အေရးေတြကို မထိခိုက္ေစဖုိ႔ ဥပေဒေတြကုိ ျပင္ဆင္ႏုိင္ဖုိ႔ ကိစၥေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေရွ႕ေနဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္ ကေျပာပါတယ္။

“သူကိုယ္ကိုယ္တုိင္ကလည္း ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးဟာ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေနအထားမွာ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ ထူေထာင္ေနတာဆိုေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းနဲ႔  ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ က သူတို႔ကို ရွင္းျပတာပါ ဒီလိုဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ ထူေထာင္ေနတဲ့ သမၼတႀကီးဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ တရားေရးအဖြဲ႔အစည္းက ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က ၾသဇာေပးမႈရွိတယ္လို႔ ျပန္သိရတဲ့အခ်က္အလက္ေတြက ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္း   က်ေနာ္တို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ဖက္စလံုး အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေဆြးေႏြးမႈပါ။ တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးတာပါ။"

တနလၤာေန႔ မြန္းလဲြပုိင္းက အေမရိကန္သံရံုးမွာ ေတြ႔ဆုံရာမွာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Malinowski က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးနဲ႔ တရားေရးမ႑ိဳင္ ခိုင္မာေရး အေမရိကန္က တတ္ႏုိင္သမွ် ကူညီပံ့ပိုးေပးသြားဖုိ႔ ကတိျပဳခဲ့တယ္လုိ႔လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္က ေျပာပါတယ္။

မဆုမြန္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com/content/american-keep-watching-on-myanmar-human-right-/2409607.html

အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး John Kerry (ဗဟို) ၊ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Tom Malinowski (တတိယေျမာက္-ဝဲ)