ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ဆုိးရြား လာေနေၾကာင္း AI ေျပာ

 ယူနတီဂ်ာနယ္က အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္နဲ႔ သတင္းေထာက္ ၄ ေယာက္တုိ႔ကုိ အခုလုိ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္စီ ခ်မွတ္လုိက္တဲ့ အတြက္ Amnesty International ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ႀကီး အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ အေပၚ အထူး စုိးရိမ္ ပူပန္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒါဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ အတြက္ အေမွာင္ဖုန္း တဲ့ ေန႔တေန႔ ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆုိလုိက္ ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ Amnesty ရဲ႕ အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး T Kumar ကုိ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။

Amnesty International ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔က ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ဟာ ယူနတီဂ်ာနယ္က အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ ဦးတင့္ဆန္းနဲ႔ သတင္းေထာက္ ၄ ေယာက္ ေပါင္း ၅ ေယာက္တုိ႔ကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ ေပါက္ၾကားမႈနဲ႔ ပခုကၠဴခရုိင္ တရားရုံးက မေန႔ ဇူလုိင္လ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ စီ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္လုိက္တဲ့အေပၚ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြက တုန္႔ျပန္ ေျပာဆုိမႈေတြ ထြက္ေပၚလာေနတဲ့အထဲက ေနာက္ဆုံး ထြက္ေပၚလာျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ယူနတီဂ်ာနယ္ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ အမႈေဆာင္အရာရွိတုိ႔ကုိ အလုပ္ၾကမ္းနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္စီ ခ်မွတ္လုိက္တာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ ေျပာဆုိခြင့္အတြက္ အေမွာင္လြမ္းတဲ့ ေန႔တေန႔ျဖစ္ေၾကာင္း Amnesty က ဇူလုိင္လ ၁၀ ရက္ေန႔ ရက္စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ တျဖည္းျဖည္း ဆုိးရြားလာေနတဲ့အေပၚ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ႀကီးအေနနဲ႔ အထူး စုိးရိမ္ပူပန္မိေၾကာင္း Amensty အေမရိကန္ရုံးခြဲရဲ႕ အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး T Kumar က ေျပာပါတယ္။

  “ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ တျဖည္းျဖည္း ဆုိးရြားလာေနတဲ့ အေပၚ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔ႀကီးအေနနဲ႔ အထူးပဲ စုိးရိမ္ ပူပန္မိပါတယ္။ အခုေနာက္ဆုံး ျဖစ္ရပ္ကေတာ့ သတင္းမီဒီယာ ဌာနေတြကုိ ႏႈတ္ပိတ္တဲ့အေနနဲ႔ အခုေနာက္ဆုံး သတင္းေထာက္ ၅ ေယာက္ကုိ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္စီ ေထာင္ဒဏ္ အျပစ္ေပးလုိက္တဲ့ ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”

ဇန္န၀ါရီလက မေကြးတုိင္းေပါက္ၿမိဳ႕နယ္မွာရိွတဲ့ ကာကြယ္ေရးပစၥည္းစက္ရံုတခုကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ဓာတု လက္နက္စက္ရံုဆိုၿပီး သတင္းေဖာ္ျပမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဂ်ာနယ္ရဲ႕အမႈေဆာင္ အရာရိွခ်ဳပ္  ဦးတင့္ဆန္းနဲ႔ သတင္းေထာက္ေတြ ကို ျမန္မာႏုိင္ငံ လွ်ိဳ႕ဝွက္အက္ ဥပေဒပုဒ္မနဲ႔ ေဖေဖာ္၀ါရီလက ဖမ္းဆီးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

နယူးေယာက္အေျခစုိက္ သတင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ - CPJ ကလည္း ၾကာသပေတးေန႔က ယူနတီဂ်ာနယ္ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္စီ ျပစ္ဒဏ္စီရင္လုိက္တဲ့အေပၚ ကန္႔ကြက္တဲ့အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အကူအညီေပးေနတဲ့ ႏုိင္ငံတကာက အလႈရွင္ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာအစုိးရအေပၚ အကူအညီေပးေနတာေတြကုိ ျပန္လည္ သုံးသပ္ၿပီး သံတမန္ေရးနည္းလမ္းအရ ဖိအားေပး လုပ္ေဆာင္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းေၾကာင္း ဇူလုိင္လ ၁၀ ရက္ေန႔ ရက္စြဲနဲ႔ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။

ယူနတီဂ်ာနယ္က သတင္းေထာက္ေတြကုိ အခုလုိ ျပင္းထန္တဲ့ စီရင္ခ်က္ခ်လုိက္တဲ့ အေပၚ ျမန္မာဂ်ာနယ္လစ္ ကြန္ယက္အဖြဲ႔က ျပင္းထန္စြာ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပလုိက္ၿပီး အခုလုိ စီရင္ခ်က္ ခ်လုိက္တဲ့အေပၚ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္းနဲ႔ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ အေနနဲ႔ အကာကြယ္မဲ့မႈခံစားရေၾကာင္း တျခား ျပည္တြင္း သတင္းမီဒီယာအဖြဲ႔အစည္းေတြက တာ၀န္ရွိသူေတြကလည္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆုိၾကပါတယ္။

ယူနတီဂ်ာနယ္ သတင္းေထာက္ေတြအမႈကုိ မွ်မွ်တတ စဥ္းစားေပးဖုိ႔ ျပည္တြင္း သတင္းမီဒီယာအဖြဲ႔အစည္းေတြက လႊတ္ေတာ္အပါအ၀င္ သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူအသီးသီးကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ စာေရးအေၾကာင္းၾကားခဲ့တဲ့ၾကားကပဲ အခုလုိ ျပင္းထန္တဲ့ စီရင္ခ်က္ ခ်လုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ အစုိးရတုိင္းက သူတုိ႔ဖက္က ခ်ဳိးေဖာက္မႈကုိ ခုခံကာကြယ္ဖုိ႔ အေၾကာင္းျပခ်က္ အသီးသီးရွိၾကတာေၾကာင့္ ျမန္မာအစုိးရဟာလည္း တျခား လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ တုိင္းျပည္ေတြလုိ အေၾကာင္းျပခ်က္ ရွိေနမွာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း Amnesty International အဖြဲ႔က အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး T Kumar က ေျပာပါတယ္။

 “ ဒီေနရာမွာ စုိးရိမ္စရာေကာင္းတာက အစုိးရက သူတုိ႔ဟာ တုိင္းျပည္ကုိ ဖြင့္ေပးလုိက္ၿပီး ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ေနပါၿပီ လုိ႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုျဖစ္ေနတာက ဆန္႔က်င္ဘက္လုံးလုံးျဖစ္ေနတယ္။ တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့ တရားစီရင္မႈေတြလုပ္ေဆာင္ၿပီး သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ တျခားလူေတြကုိ လုိက္လံ ဖမ္းဆီး အျပစ္ေပးေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာတာက - ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ မွန္ကန္တဲ့ဖက္ကုိ ဦးတည္ေလွ်ာက္လွမ္းေနသလား . . . . . . မသြားပါဘူး၊ မွန္ကန္တဲ့ဘက္ကုိ ဦးတည္သြားမေနပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးရႈေဒါင့္ကၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အေျခအေနက ပုိဆုိးလာေနပါတယ္။ အဲဒါကုိ တုိးတက္ေကာင္းမြန္လာေအာင္ အစုိးရအေနနဲ႔ ခ်က္ျခင္း လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီလုိမွမဟုတ္ရင္ ဖမ္းခံထားရတဲ့သူေတြကိစၥ၊ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္တဲ့ကိစၥ စတာေတြအတြက္ အစုိးရအေနနဲ႔ ေျဖရွင္းခ်က္ေပးဖုိ႔ လုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။”

ဒီသတင္းေထာက္ေတြဟာ အမ်ားျပည္သူ သိသင့္ သိထုိက္တယ္လုိ႔ ယူဆတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ ေရးသား ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတုိ႔ ၅ ဦးစလုံးဟာ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ်ခံရသူေတြအျဖစ္ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔ႀကီး အေနနဲ႔ ယုံၾကည္ေၾကာင္းနဲ႔ သူတုိ႔ကုိ ခ်က္ျခင္း လြတ္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိေၾကာင္းလည္း Amnesty International က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီလူေတြ ဖမ္းဆီး အျပစ္ေပးခံရတဲ့အမႈကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အစုိးရအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေတြ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ပါမယ္လုိ႔ ေျပာဆုိေနတာေတြ အခ်ည္းအႏွီးျဖစ္သြားေစေၾကာင္း နဲ႔ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

သတင္းမီဒီယာသမားေတြကုိ ဖမ္းဆီး အေရးယူမႈေတြ ရပ္တန္႔မယ့္အေၾကာင္း အစုိးရက ေျပာဆုိေနတဲ့ၾကားကပဲ အခုႏွစ္ဆန္းပုိင္းကစၿပီး သတင္းမီဒီယာသမားေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြဟာလည္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ေပၚလာေနတယ္လုိ႔ Amnesty International ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ကိုေဇာ္ဝင္းလႈိင္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com/content/amnesty-international-rex-on-unity-journalists-sentencing/1955187.html