ျမန္မာ့သတင္းလြတ္လပ္မႈ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေန

 ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း သတင္းသမားေတြအေပၚ အစိုးရဘက္က ပစ္မွတ္ထား အေရးယူ လာတာေတြ ေတြ႔ေနရၿပီး ဒါဟာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ျပန္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆုတ္လာတာကို ျပသရာေရာက္တယ္လို႔ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ သတင္းသမားေတြက ေဝဖန္ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြအေပၚ သတင္းျဖန္႔ေဝမႈ အားနည္းေနသလုိ သတင္းသမားေတြဘက္ကလည္း စံမီတဲ့ သတင္းသမားက်င့္ဝတ္ လုိက္နာမႈရွိဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္တယ္လို႔ ေထာက္ျပေျပာဆိုၾကပါတယ္။ သတင္းသမားေတြကို ဆက္သြယ္စံုစမ္းထားတဲ့ မဆုမြန္က အျပည့္အစံုတင္ျပေပးထားပါတယ္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္ ျမန္မာ့သတင္းမီဒီယာေတြမွာ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ျပခြင့္ အနည္းငယ္ရလာေပမယ့္ လတ္တေလာမွာ အစိုးရဘက္က သတင္းသမားေတြကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး ျပစ္ဒဏ္ခ်တာ၊ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းတာေတြ လုပ္ေဆာင္လာတာမို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတယ္လို႔  ျမန္မာသတင္းသမားမ်ားကြန္ရက္က အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ဦးျမင့္ေက်ာ္က ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။

“ဒီဇင္ဘာကေနစၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီလဆန္းရယ္၊ ဧပရယ္လဆန္းရယ္ေပါ့ေနာ္- ျပစ္ဒဏ္ခ်တဲ့ကိစၥေတြ၊ ဒီဟာေတြကိုၾကည့္လိုက္ရင္ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကေရာ၊ ေနာက္ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရအဖဲြ႔ကေရာ- ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ႐ံုး၊ မီဒီယာသမားေတြကို ပစ္မွတ္ထားတဲ့ထဲမွာ ပါဝင္ေနတာ ထင္ရွားေနတာေပါ့ေနာ္။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ ယူနတီကိစၥကိုၾကည့္လို႔ရွိရင္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ႐ံုးက ဒါကို တရားစဲြဖို႔ စာပို႔တယ္ဆိုတဲ့ဟာႀကီးက ထင္ထင္ရွားရွား သက္ေသသာဓကႀကီး ျဖစ္ေနတယ္ေလ- ထြက္ဆိုခ်က္မွာ။ ေနာက္တစ္ခု လိြဳင္ေကာ္ကိစၥဆိုရင္လည္း မတန္တဆ ျပစ္ဒဏ္ေပးထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ကိုေဇာ္ေဖ ကိစၥမွာလည္း အဲဒီသေဘာပဲ။ ေျပာခ်င္တာက သတင္းသမားေတြကို ပစ္မွတ္ထားတာ ထင္ရွားတယ္။ အဲဒီျပစ္မွတ္ထားတဲ့ကိစၥေတြမွာလည္း တရားစီရင္ေရးစနစ္နဲ႔ အစိုးရအဖဲြ႔ေတြက ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ပါဝင္ေနတယ္။ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့သေဘာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ဒီဟာက သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိပါးေစတဲ့ဟာ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ျပန္ၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ဟာလို႔ပဲ ေျပာရမယ္။”

သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အခုလိုၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရတာဟာ မီဒီယာပြင့္လင္း၊ တိုးတက္မႈကို ေနာက္ျပန္ဆုတ္ သြားေစတဲ့ အေနအထားျဖစ္တယ္လို႔  အရင္ဒီဗီြဘီအယ္ဒီတာေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေနာ္ေဝႏုိင္ငံက ျမန္မာ့မီဒီယာအေရးသံုးသပ္သူ ဦးထက္ေအာင္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။

“၂၀၁၂မွာ ေရွ႕ကိုတက္ေပမဲ့ အခု ၂၀၁၃ ေႏွာင္းပိုင္း၊ ၂၀၁၄ မွာေတာ့ မီဒီယာအေျခအေနက ေနာက္ျပန္ဆုတ္သြားတယ္လို႔ ဒီလုိမ်ိဳး ျမင္ပါတယ္ခင္ဗ်။ ဒီေန႔ပြဲမွာ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္ေျပာသြားတဲ့အတုိင္းဆိုရင္ မီဒီယာနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ဥပေဒေတြ အားနည္းလို႔လို႔ ေျပာသြားတာၾကားရပါတယ္ခင္ဗ်။ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ဥပေဒဆိုတာထက္ မီဒီယာသမားေတြကို အာမခံခ်က္ေပးတဲ့ ဥပေဒပဲ ေျပာရမလား။ ဒီသတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သတင္းသမားေတြ ဘယ္လိုလုပ္လို႔ရတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ သတင္းသမားေတြကို အခုတည္ဆဲဥပေဒဆိုတဲ့ ဥပေဒေတြနဲ႔ဖမ္းတာ ျပဳျပင္ဖို႔လိုေနတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္ခင္ဗ်။”

အခုလို ျပဳျပင္ဖို႔ ျပည္တြင္းသတင္းသမားေတြဘက္က ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္ေနပါသလဲ။

“က်ေနာ္တို႔က ဥပေဒအခန္းကိစၥေတြဆိုရင္ ဥပေဒခန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ကိစၥေတြကို ဘယ္သူေတြ ျပင္ႏုိင္လဲ၊ အဲဒီ ျပင္ေပးႏုိင္တဲ့သူေတြကို သူတို႔ေတြ သိနားလည္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔က ေျပာဆိုစည္း႐ံုးတဲ့ advocacy လိုဟာမ်ဳိးေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ မၾကာခင္လုပ္မယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ဒီရက္ပိုင္းအတြင္းလုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ဟာကေတာ့ ကိုေဇာ္ေဖ ေထာင္ခ်ခံရတာ တစ္လျပည့္တဲ့ ၇ ရက္ေန႔မွာ သတင္းစာေတြေရာ၊ ဂ်ာနယ္ေတြေရာ၊ ဝဘ္ဆိုဒ္ေတြမွာပါ ဒီကိစၥကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္တဲ့အထိမ္းအမွတ္နဲ႔ အမည္းေရာင္ဟာမ်ဳိး တၿပိဳင္တည္းလုပ္ဖို႔ မနက္ျဖန္မွာ ေဆြးေႏြးဖို႔ ေခၚထားတယ္ေပါ့ေနာ္။”

အခုလိုဆႏၵျပေတာင္းဆိုမႈေတြေၾကာင့္ အစိုးရဘက္က ျပန္သံုးသပ္ၿပီး ျပင္ဆင္ေပးတာမ်ိဳးရွိခဲ့ေပမဲ့ ျပည္တြင္းသမားေတြဘက္က လိုအပ္ခ်က္ေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ ဦးထက္ေအာင္ေက်ာ္က ေထာက္ျပပါတယ္။

“သတင္းသမားေတြဘက္က က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို ေလ့လာၿပီးေတာ့ စံခ်ိန္မွီေအာင္ လုပ္ဖို႔ေပါ့ေလ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္းမွာမွ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္က ရွိလာတဲ့အခါက်ေတာ့ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ လြတ္လပ္တဲ့သတင္းေထာက္ေတြက အခုမွ ေပၚလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ မီဒီယာသမားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မွီေအာင္  ဘယ္လိုလုပ္မယ္ဆိုတာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြက်ေတာ့ က်င့္ၾကံမႈပိုင္းမွာ အားနည္းေနတယ္လို႔ျမင္ရတယ္ခင္ဗ်။ အခုဆိုရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ အဆင့္မွီေက်ာင္းေတြဘာေတြ ဖြင့္ၿပီးေတာ့ သင္တန္းေတြဘာေတြ ေပးမယ္လို႔ေတာ့ ၾကားရပါတယ္။ ဒါေကာင္းတဲ့အလားအလာပါ။ ဒါမီဒီယာသမားေတြဘက္က လုပ္ရမယ့္ အပိုင္းေပါ့ေလ။”

အစိုးရဘက္ကလည္း သတင္းမီဒီယာေတြအေပၚ အခ်က္အလက္မွန္ေပးဖို႔ တာဝန္ရွိတယ္ဆုိတာကို သေဘာမေပါက္ၾကဘူးလို႔လည္း ေဝဖန္ပါတယ္။

“ဆိုေတာ့ အစိုးရနဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြဘက္ကက်ေတာ့ ေမးရင္လည္း မေျဖၾကဘူးေလ။ အစိုးရမွာဆုိ ဦးရဲထြဋ္တစ္ေယာက္ပဲ ေမးလို႔ရတယ္။ က်န္တဲ့ဝန္ႀကီးဌာနေတြ အလုိက္၊ စက္ရံုေတြအလိုက္ ဌာနေတြအလိုက္ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ေတြလည္း မရွိဘူး။ ေနာက္ ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္ေတြကလည္း တျခားႏုိင္ငံေတြမွာလုိ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ေတြက မီဒီယာ Section ေတြ အားလံုးက သတင္းသင္တန္းဆင္းၿပီးသား မီဒီယာသမားေတြပဲေလ။ ျမန္မာျပည္မွာ က်ေတာ့ အစိုးရဌာနေတြမွာ အဲ့လိုမ်ိဳး Professional ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္မရွိတာကလည္း အားနည္းခ်က္ တစ္ခုလို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။”

ဒါကေတာ့ ျမန္မာ့မီဒီယာေလာက ေနာက္ျပန္ဆုတ္မသြားေစဖို႔အတြက္ အစိုးရဘက္မွာလည္း တာဝန္ရွိသလို  ျပည္တြင္း သတင္းသမားေတြ ဘက္မွာလည္း တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတာကို ျမန္မာ့မီဒီယာအေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ထားတာပါ။

မဆုမြန္ (ဗီြအုိေအျမန္မာဌာန)