ေႏြဦးကာလ ေက်ာင္းပိတ္ေသာအခါ ‘ကေလးမ်ား’ ဝမ္းစာရွာေနၾကေလသည္

႐ံုးပိတ္ရက္ျဖစ္၍ ေနျပည္ေတာ္ ေအာက္ေပါင္းေလာင္းဆည္ႏွင့္ မနီးမေဝး ေခါမျမစ္ဆိပ္စားေသာက္ဆိုင္တန္းမ်ားတြင္ လူစည္ကားေနၿပီ။  ျမစ္ဆိပ္ သည္ ေနျပည္ေတာ္ တစ္ခြင္ရွိ အစိုးရ ဝန္ထမ္းမ်ား၊ ကုမၸဏီဝန္ထမ္းမိသားစုမ်ားအတြက္ အနားယူအပန္းေျဖရာ အိုေအစစ္အျဖစ္ တည္ရွိေနသည္။ လာေရာက္သူမ်ား အ တြက္ အရက္၊ ဘီယာ မွစ၍အေၾကာ္အေလွာ္ႏွင့္ စားစရာမ်ိဳးစံုရႏိုင္ေသာ ဆိုင္မ်ားကလည္း အပန္းေျဖသူမ်ားႏွင့္အၿပိဳင္ အလုပ္မ်ားေနၿပီ ျဖစ္သည္။

ျမစ္ဆိပ္ႏွင့္အနီးကပ္ဆံုးတြင္တည္ရွိေသာ စားေသာက္ဆိုင္တန္းမ်ားတြင္ စားေသာက္ကာ ေရဆင္းကူးေနၾကသူမ်ား၊ ျမစ္ဆိပ္တြင္ လြတ္လပ္ ေပါ့ပါးစြာေဆာ့ က စားေနၾကေသာ ကေလးငယ္မ်ားကို ျမင္ေတြ႕ရသည္။ ထို႔အတူ လာေရာက္စားသံုးသူမ်ားအား ေဖာ္ေရြစြာ ႀကိဳဆိုေနရာေပးေနေသာ ေက်ာင္း သားစားပြဲထိုးေလးမ်ား သည္ လည္း တက္ၾကြစြာ လႈပ္ရွားေနၾကသည္။ယခုကဲ့သို႔ ပိတ္ရက္မ်ားတြင္ အသက္ ၁၁ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အတြင္းရွိေသာ ေက်ာင္းသားစားပြဲထိုးေလးမ်ားကို အေရအတြက္မ်ား မ်ားျမင္ေတြ႕ ႏိုင္သည္။ ေက်ာင္းတက္ရင္း စားပြဲထိုးလုပ္ေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားစားပြဲထိုးဟု သံုးႏႈန္းရျခင္းျဖစ္သည္။ ပိုတိက်ေအာင္ဆိုရ လွ်င္ ေက်ာင္းတက္ ရန္စရိတ္ကို အလုပ္လုပ္ရင္းရွာေဖြရသည့္ ကေလးမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္။

”သားတို႔ မိဘေတြက အဆင္မေျပဘူးေလ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔ေတြမွာဆို ေက်ာင္းစရိတ္ရေအာင္ ဒီလိုပဲရွာရတယ္”ဟု ေျပာေသာ စားပြဲထိုးေလးသည္ အသက္ဆယ့္ တစ္ႏွစ္ အရြယ္သာရွိေသးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဝန္ေဆာင္မႈျဖင့္ ေငြရွာေနရေသာ ၎သည္အသက္အရြယ္ႏွင့္ မလုိက္ေအာင္ေဖာ္ေရြသည္။ ဆိုင္ရွင္ထံမွ လုပ္အား ခ ေငြေၾကး မရရွိေသာ္လည္း ထမင္းေကြၽးသည့္အတြက္ မိဘမ်ား စားစရိတ္သက္သာသည္။ ဆိုင္သို႔လာေရာက္စားေသာက္ၾကသူမ်ားက ေပးသြားေသာ မုန္႔ဖိုးေလးမ်ားသည္ လာမည့္ပညာသင္ႏွစ္အတြက္ ေက်ာင္းစရိတ္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပိတ္ရက္မ်ားတြင္ လာေရာက္အလုပ္လုပ္ၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း စြပ္က်ယ္အျဖဴ ကို ေဘာင္းဘီ တိုေလးျဖင့္ တြဲဝတ္ထားေသာ အထက္ပါကေလးကေျပာသည္။

ေအာက္ေပါင္းေလာင္းဆည္အနီး အျခားေက်းရြာမ်ားမွ ေက်ာင္းသားေလးမ်ားလာေရာက္ အလုပ္လုပ္ၾကေသာ္လည္း ကေလးအမ်ားစုမွာ က်ည္ေတာင္ေခါ မေက်း ရြာမွ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါရြာတြင္ အေျခခံပညာ အလယ္တန္းေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းရွိရာ ေက်ာင္းသားသံုးရာဝန္းက်င္ရွိသည္။ ၎တုိ႔အနက္ ေက်ာင္း သားႏွစ္ဆယ္ ခန္႔ သည္ စားေသာက္ဆုိင္မ်ားတြင္ လာေရာက္အလုပ္လုပ္ၾကေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားထံမွသိရသည္။

”အေဖအေမတို႔က အဆင္မေျပေတာ့ ဒီလိုမွ မလုပ္ရင္ေက်ာင္းတက္ဖို႔ ခက္တယ္ေလ”ဟု အဆိုပါကေလးကေျပာရင္း ဆိုင္အျပင္ျမစ္ဆိပ္တြင္ ကစားေနေသာ ရြယ္တူ ကေလးမ်ားကို ေငးၾကည့္လိုက္ေလသည္။သကၠရာဇ္ ၂ဝဝဝျပည့္ႏွစ္မတုိင္မီက ကမၻာေပၚတြင္ ကေလးလုပ္သားေပါင္း ၂၄၆ သန္းရွိရာမွ ၂ဝဝဝ ျပည့္ ႏွစ္တြင္ ကေလး လုပ္သားဦးေရ သံုးပံုတစ္ပံုခန္႔က်ဆင္းခဲ့သည္။ ကေလးလုပ္သား ေပါင္း ၁၆၈ သန္းရွိေၾကာင္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႕ (ILO) က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ အာရွ ပစိဖိတ္ေဒသတြင္ ကေလးလုပ္သားေပါင္း ၇၈ သန္းခန္႔အထိ ရွိေနေသးၿပီး အာဖရိကၿပီးလွ်င္ အေရွ႕ေတာင္အာရွသည္ ကေလးလုပ္သားအမ်ားဆံုးရွိေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ ခ်က္မ်ားအရ သိရ သည္။ ILO မွ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းႏွင့္ အာဖရိကေျမာက္ပိုင္းတြင္ ကေလးလုပ္သား ၉ ဒသမ ၂ သန္းခန္႔ ရွိၿပီး ေတာင္အေမရိကႏွင့္ ကာရစ္ဘီယံ ကမ္းေျခေဒသမ်ားတြင္ ၁၂ သန္းခန္႔ရွိေၾကာင္းသိရသည္။ ကေလးလုပ္သား အမ်ားစုကို လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား တြင္ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳေနၾကၿပီး ကေလးလုပ္ သား စုစုေပါင္း၏ ၅၉ ရာခုိင္ႏႈန္းသည္ စိုက္ပ်ိဳး ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကေၾကာင္း သိရသည္။ ကမၻာ့ဘဏ္မွေနာက္ဆံုးထုတ္ျပန္ခ်က္ မ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အလုပ္သမားစုစုေပါင္း၏ ၂ဝရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၃ဝရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အသက္ ငါးႏွစ္မွ ဆယ့္ေလးႏွစ္ရွိ ကေလးလုပ္သားမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။

ပြင့္လင္းစျပဳလာေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ သည္လည္း ျခြင္းခ်က္ႏိုင္ငံတစ္ခု ဘယ္ေသာအ ခါမွ်မဟုတ္ခဲ့ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးအေျခ အေနေၾကာင့္ ကေလးလုပ္ သား အျဖစ္အခ်ိန္ျပည့္လုပ္ေနရသူ၊ အခ်ိန္ပိုင္းလုပ္ေနရသူမ်ားျပားလာေၾကာင္း အလုပ္သမားအေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူ မ်ားကဆိုသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အသက္ ၇ ႏွစ္မွ ၆ႏွစ္အ တြင္း ကေလးသံုးပံုတစ္ပံုသည္ အလုပ္လုပ္ေနၾကရေၾကာင္း ကုလသမဂၢက ခန္႔မွန္းထားသည္။ ကေလးမ်ားသည္လက္ဖက္ရည္ဆုိင္၊ စားေသာက္ဆုိင္၊ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံု၊ စိုက္ခင္းမ်ားတြင္အလုပ္လုပ္ေနၾကရေၾကာင္း Equality Myanmar  မွ အမႈေဆာင္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ေျပာသည္။

”ကေလးဆိုရင္ ကာကြယ္ရမယ္ဆိုတဲ့ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ကတျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေျပာင္းလဲလာေနၿပီ။ ဘယ္လုိျဖစ္ေနလဲဆိုေတာ့ကေလးဆိုရင္ ခိုင္းေကာင္းတယ္ဆုိ တာေ လာ က္ပဲသိတယ္။ စက္႐ံုထဲမွာ အခ်ိန္အမ်ားႀကီးကို ေစ်းေပါေပါနဲ႔ခိုင္းလို႔ ရတယ္ဆိုတဲ့ အသိေတြပဲရွိေတာ့တယ္”ဟု ၎က ေျပာသည္။ တုိင္းျပည္၏ ပညာေရး စနစ္ေၾကာင့္ စာအုပ္ ဖိုးႏွင့္မုန္႔ဖိုးမ်ားအတြက္ ကေလးမ်ားသည္ ပိတ္ရက္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ၾကရသည္။ ကိုယ္ တုိင္အလုပ္လုပ္ေသာေၾကာင့္ အလုပ္မလုပ္သည့္ ကေလးႏွင့္ ႏိႈင္း ယွဥ္ပါက ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးတတ္သည့္ အားသာခ်က္မ်ိဳး ရရွိႏုိင္ေသာ္လည္း ကေလးမ်ား၏႐ုပ္ပိုင္းႏွင့္စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာကို ကာကြယ္မေပးႏုိင္သည့္ အလုပ္မ်ိဳးျဖစ္ ပါက ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာမ်ား ရင္ဆုိင္ရႏိုင္သည္ဟု ၎က ေျပာသည္။

”စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ကေလးေတြဟာ အရက္ေသစာေသာက္စားထားတဲ့ သူေတြနဲ႔ အၿမဲေတြ႕ေနရတယ္။ သူတုိ႔အတြက္ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အႏၲ ရာယ္ျဖစ္ေစႏုိင္တယ္။ ဒါ မ်ိဳး ေငြရွာရင္ရပါလားဆိုတဲ့ စိတ္မ်ိဳးဝင္သြားရင္ သူတို႔အတြက္ အရမ္းအႏၲရာယ္ရွိတယ္” ဟု ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ဆိုသည္။

အသက္အႏၲရာယ္ထိခိုက္ေစႏုိင္ေသာ ျမင့္ လြန္းသည့္ေနရာမ်ား၊ သတၱဳမိုင္းမ်ား၊ ေလွ၊ တြင္း ထြက္ပစၥည္းထုတ္သည့္ေနရာမ်ားစသည့္ လုပ္ငန္း လံုၿခံဳမႈမရွိ သည့္ေန ရာမ်ားတြင္ ကေလးမ်ားအလုပ္ လုပ္ေနရေၾကာင္း၊လုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္ ကေလးလုပ္ သားမ်ားကိုတိက်စြာကာကြယ္ေပးထားသည့္ ဥပေဒ မရွိ ျခင္းကလည္း ကေလး လုပ္ သားမ်ားအေပၚလုပ္ငန္းရွင္မ်ားက အျမတ္ထုတ္ရန္ တြန္းအားေပးေန သည့္အေျခအေနျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။

၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ဆုိင္မ်ားႏွင့္ အလုပ္ဌာနမ်ား ဥပေဒအရ အသက္ဆယ့္သံုး ႏွစ္ျပည့္ၿပီးသူမ်ား အလုပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ရရွိၿပီး ဆရာဝန္၏ ေဆးစာျဖင့္ တစ္ေန႔လွ်င္ ၄နာရီ အလုပ္ လုပ္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားသည္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႕တြင္မူ ကေလးလုပ္သားမ်ားသည္ နံ နက္ ၅ နာရီမွ ည ၁၁ နာရီေလာက္အထိ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကရ ေၾကာင္း ခံုသမာဓိေကာင္စီ (အလုပ္သမား ကိုယ္ စားလွယ္)မွ ဦးရဲႏိုင္ဝင္းက ေျပာသည္။

”လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ တစ္ဆုိင္ကိုပဲ ၾကည့္လုိက္ပါ။ အနည္းဆံုး ကေလးႏွစ္ဦးကေနသံုးဦး အထိ ရွိတယ္”ဟု ဦးရဲႏုိင္ဝင္းက ဆုိသည္။အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရးေကာ္မတီက လြန္ခဲ့သည့္ သံုးႏွစ္ခန္႔က ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီးရွိ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ႏွင့္ စားေသာက္ဆုိင္မ်ားတြင္အလုပ္လုပ္ေသာ ကေလးလုပ္သားကို စစ္ တမ္းေကာက္ခဲ့ရာ ကေလးလုပ္ သားငါးေသာင္းရွိသည္ကိုေတြ႕ခဲ့ရေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။

”အဲဒီတုန္းကေတာင္ ငါးေသာင္းဆုိရင္ အခုဆို ဒီထက္ပိုတိုးလာဖို႔ပဲရွိတယ္”ဟု ၎ကေျပာသည္။ILO  မွ ယမန္ႏွစ္ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ကမၻာေပၚတြင္ေက်ာင္းေနရမည့္ ကေလးစုစုေပါင္း ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္စာသင္ခန္းတြင္မရွိၾကဘဲ အလုပ္ လုပ္ေနရေၾကာင္းသိရသည္။ ကေလးလုပ္သားအသံုးျပဳမႈႏွင့္ အဓမၼေစခိုင္းမႈတို႔တြင္ နာ မည္ႀကီးေ သာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌လည္း ေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ကာ ဝင္ေငြရွာေဖြရေသာ ကေလးလုပ္သားဦးေရသည္ ေလ်ာ့မသြားဘဲတိုးလာလ်က္ရွိသည္ဟု အလုပ္ သမားအေရးေဆာင္ရြက္သူတို႔က ေထာက္ျပၾကသည္။ကေလးမ်ားအတြက္ ကာကြယ္ေပးထားသည့္ ဥပေဒမရွိျခင္း၊ ရွိၿပီးသားဥပေဒမ်ားကလည္း ေခတ္ႏွင့္မေလ်ာ္ ညီေတာ့ျခင္း၊ ဥပေဒကိုအေကာင္ အထည္ေဖာ္မႈအားနည္းျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကေလး လုပ္သားမ်ားသည္ ၎တုိ႔၏ အခြင့္အေရးမ်ား မရရွိၾကဘဲ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ၎တို႔က ဆိုသည္။

”ကေလးေတြက ဘာေတြျဖစ္လာလဲဆိုေတာ့ ကေလးနဲ႔ မဆုိင္တဲ့ဖိအားေတြရွိလာတယ္။ စားဖို႔ မေလာက္မွာပူရတာ၊ လုပ္ငန္းခြင္အရ ထိခုိက္မႈ၊ က်န္းမာေရး၊ စာရိတၱအရ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိလာတဲ့အခါ စာသင္ခန္းထဲ ျပန္ေရာက္တဲ့အခါစာကို စိတ္မဝင္စားေတာ့ဘူး”ဟု  Equality Myanmar မွ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ေျပာသည္။လုပ္ငန္းခြင္တြင္ အ႐ိုက္ႏွက္ခံရျခင္းကလည္း ကေလးမ်ားကို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အနာတရျဖစ္ေစၿပီး အလုပ္မလုပ္ရေသာ သာမန္ကေလးႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကြာျခားမႈမ်ား ရွိ လာႏုိင္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။ ”ငါေနာက္ထပ္ဘယ္လိုမ်ိဳးေတြ ႀကံဳေတြ႕ရ ဦးမလဲဆိုတာ အၿမဲေတြးၿပီး ပူပန္ေနလိမ့္မယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။

ေခါမျမစ္ဆိပ္ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားမွက ေလးလုပ္သားမ်ားကမူ စားစရိတ္လည္းၿငိမ္းသည့္အျပင္ စားသံုးသူမ်ားေပးသြားေသာ မုန္႔ဖိုးက တစ္ေန႔လွ်င္ ၅ဝဝဝ အထိရရွိ တတ္၍ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အသက္ ၁၄ ႏွစ္ရွိ ရွစ္တန္းေက်ာင္းသားတစ္ဦးက ေျပာသည္။

”ပြဲေတာ္ရက္ေတြဆို ႏွစ္ဆရတယ္” ဟု အဆိုပါကေလးက တက္ၾကြစြာေျပာသည္။ သူ၏ ဟန္ပန္မွာ မိမိဝင္ေငြျဖင့္ ေက်ာင္းစရိတ္ရွာေဖြႏုိင္သည္ကို ဂုဏ္ယူေနပံုရသည္။ ကေလးမ်ားသည္ ေငြရသည့္နည္းလမ္းကို ျမင္လာေသာအခါ အက်င့္စာရိတၱပ်က္ျပားၿပီး ေက်ာင္းစာသင္ခန္းႏွင့္ေဝးသြားသည့္အေနအထား မ်ားလည္း ျဖစ္လာႏုိင္ သည္ ဟု ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ေျပာသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ကေလးလုပ္သားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍အထူးဥပေဒျပ႒ာန္းရန္လိုအပ္ၿပီး ထိုဥပေဒကို လူထုနားလည္ရန္အတြက္ အသိပညာေပးမႈ မ်ားေဆာင္ရြက္သင့္သည္ဟု ၎ကအႀကံျပဳသည္။ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ရွိေသာ ကေလးလုပ္သား ဦးေရကို အလုပ္႐ံုႏွင့္အလုပ္သမား ဥပေဒစစ္ ေဆးေရးဦးစီးဌာနတြင္ေတာင္းခံခဲ့ရာ ရန္ကုန္ တုိင္း ေဒ သႀကီးႏွင့္ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီးတြင္သာ ေကာက္ယူထားေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ စစ္တမ္းမ်ားမွာ ကြဲလြဲ မႈရွိႏုိင္၍ စစ္တမ္းထပ္မံေကာက္ ယူသြားရန္ ရွိ ေၾကာင္း ၫႊန္ၾကားေ ရးမွဴး ခ်ဳပ္ ဦးဝင္းရွိန္က ေျပာ ၾကားခဲ့သည္။ ထုိ႔အျပင္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္က ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာဆိုင္မ်ားႏွင့္ အလုပ္ဌာနမ်ား ဥပေဒသည္ ေခတ္စနစ္ႏွင့္ မညီေ တာ့ေ သာေၾကာင့္ ျပန္ လည္ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ၎က ေျပာသည္။ ထုိသို႔ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရာတြင္ ဥပေဒပါအ ေၾကာင္း အရာမ်ားကို အစား ထိုးျခင္း၊ ျဖည့္စြက္ျခင္း ႏွင့္ ပယ္ဖ်က္ျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ကာအသစ္ျပန္လည္ ေရးဆြဲေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ကေလးလုပ္သားအသံုးျပဳမႈႏွင့္ အဓမၼေစ ခိုင္းမႈတုိ႔တြင္ နာမည္ဆိုးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္းက ၂ဝ၁၅ တြင္ အတင္းအဓမၼ လုပ္ အားေစခုိင္းျခင္း လံုးဝပေပ်ာက္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ကို ILO  ႏွင့္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၿပီး တပ္မေတာ္ကာကြယ္ ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္ ကိုယ္တိုင္ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိ႔ အျပင္ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အဆိုးရြားဆံုးပံုစံျဖင့္ ခိုင္းေစျခင္းပေပ်ာက္ေရးဆုိင္ရာ ILO  ျပ႒ာန္း ခ်က္ အမွတ္ ၁၈၂ အား ယမန္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာတြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ယင္းျပ႒ာန္း ခ်က္သည္ ကေလးသူငယ္မ်ားအား ကြၽန္ကဲ့သို႔ ခိုင္းေစျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါး ေမွာင္ခို လုပ္ငန္းမ်ား တြင္ ခိုင္းေစျခင္း၊ ကေလးငယ္မ်ား၏ က်န္းမာ ေရးႏွင့္ အက်င့္စာရိတၱထိခိုက္ေစသည့္ လုပ္ငန္း မ်ားကို လုပ္ကိုင္ေစျခင္းတုိ႔အား တားဆီးတိုက္ဖ်က္ ရန္ ျပ႒ာန္း ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ျပ႒ာန္းခ်က္ကို လက္မွတ္ထိုးထားေသာ္လည္း အဆိုပါ ျပ႒ာန္း ခ်က္ကို လူတုိင္းနားလည္ေအာင္ အသိပညာေပး မႈမ်ား ေဆာင္ ရြက္ရန္ လည္း အေရးႀကီး သည္ဟု ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ဆုိသည္။

”ဒီျပ႒ာန္းခ်က္ကို လက္မွတ္ထုိး လိုက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာက လက္ခုပ္လက္ဝါးတီးႀကိဳဆိုတာ ေလာက္နဲ႔ ရပ္ေနလို႔ မရဘူး။ ဒီျပ႒ာန္းခ်က္ကို စက္႐ံုအလုပ္႐ံုေတြ၊ ဆုိင္ေတြ တုိင္းမွာ လုိက္လံ အသိပညာေပးဖို႔ လုိတယ္။ က်ဴးလြန္မယ့္သူေတြ ေရာ၊ အက်ဴးလြန္ခံရမယ့္ သူေတြေရာ ဒါကို သိဖို႔ လိုတယ္။ က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြရွိလာရင္လည္း ဥပေဒ အတိုင္း ျပတ္ျပတ္သားသား အေရးယူဖို႔ လိုမယ္” ဟု ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ဆိုသည္။

ျမန္မာ့ပညာေရး ကြၽမ္းက်င္သူတစ္ဦးျဖစ္ သည့္ ဦးေအာင္ႏိုင္ကလည္း အဆိုပါအခ်က္ကို ေထာက္ခံလိုက္ၿပီး ျပ႒ာန္းထားသည့္ ဥပေဒမ်ား ကို ျပည္သူမ်ား က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔သိရွိရန္ လုပ္ ေဆာင္သင့္ေၾကာင္းအႀကံျပဳေျပာၾကားသည္။ ျမန္ မာႏုိင္ငံသည္ ကုလသမဂၢကေလးသူငယ္အခြင့္အ ေရးမ်ားဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္က လက္မွတ္ေရးထုိးထားေၾကာင္း၊ ထုိသို႔ လက္မွတ္ေရးထုိးထားသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ား ကို ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား သိေအာင္ ပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။

”ဒီကေလးေတြကို ဥပေဒနဲ႔ မညီေစခိုင္းရင္ ဥပေဒအတုိင္း အျပစ္ေပးသင့္သလို ျပည္သူေတြ ထဲကလည္း ဒီလိုလူသားမဆန္တဲ့ က်င့္ဝတ္ခ်ိဳး ေဖာက္တဲ့ လုပ္ငန္း ရွင္ေတြ ေတြ႕ရင္ သက္ဆုိင္ရာ ကို ေဖာ္ထုတ္တုိင္ၾကားသင့္တယ္”ဟု ၎က ေျပာသည္။က်န္းမာေရးထိခိုက္ၿပီး လံုၿခံဳမႈမရွိသည့္ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ လုပ္ကိုင္ေန ရေသာ ကေလးလုပ္သားဦးေရသည္ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္မတိုင္မီက ၁၇၁ သန္းရွိခဲ့ေသာ္လည္း ၂ဝဝဝျပည့္ႏွစ္ေရာက္ေသာ အခါ ၈၅သန္းအထိ ေလ်ာ့က် လာခဲ့ေၾကာင္း ILO  ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။ အဆိုပါအဖြဲ႕က ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ေရာက္လွ်င္ အသက္အႏၲရာယ္မ်ား ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကေလးလုပ္သားမ်ား လံုးဝမရွိေစေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းလ်က္ရွိသည္။ ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံ၌ ကေလးဦးေရ၏ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္က ကေလးလုပ္သားမ်ားအျဖစ္ ရွိခဲ့ေသာ္ လည္း လက္ရွိတြင္ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိေတာ့ ေၾကာင္းသိရသည္။

ဆင္းရဲမြဲေတမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးသည္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၏ ကေလးလုပ္သား ေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ အဓိကအခ်က္ျဖစ္ၿပီး အတတ္ပညာ မသင္ယူႏုိင္ ေသာ ကေလးလုပ္ သားမ်ား အတြက္ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္း သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ႏိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ဟု ခံုသမာဓိေကာင္စီ (အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္)မွ ဦးရဲႏုိင္ ဝင္းက ေျပာ သည္။

အလုပ္မ်ိဳးစံု ပံုစံမ်ိဳးစံုျဖင့္ ေစခိုင္းခံေနရ ေသာ ကေလးလုပ္သားမ်ားကို တစ္ေန႔ ၄ နာရီသာ ခိုင္းေစရမည္ဆိုေသာ္လည္း ၄နာရီ ထက္မက ခိုင္းေနေသာေၾကာင့္ ဥပေဒအ တုိင္းအေရးယူမည္ဆိုပါက ကေလး လုပ္သားမ်ား အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္မည္ ဟု ၎က ေျပာသည္။ ေခါမျမစ္ဆိပ္မွ ကေလးမ်ား သည္လည္း ဆိုင္ဖြင့္ခ်ိန္ မနက္ ၇ နာရီမွ ညေန ၆ နာရီေလာက္ အ ထိ အလုပ္လုပ္ ၾကရသည္။ ၄ နာရီ အလုပ္ခ်ိန္သတ္မွတ္ထားေသာ္ လည္းထိုအ လုပ္ခ်ိန္အတိုင္းဆိုပါက သူတို႔၏ေက်ာင္း စရိတ္ရွာေဖြေရး ခက္ခဲသြားႏုိင္သည္။

”ကေလးအလုပ္သမားေတြကို တရားဝင္ မွတ္ပံုတင္မယ္။ စစ္တမ္းေကာက္မယ္။ အဲဒီစစ္ တမ္းေပၚမွာၾကည့္ၿပီး သူတုိ႔အနာဂတ္ကို ဘယ္လို ဖန္းတီးမလဲဆုိတာ ကြၽမ္းက်င္ ပညာရွင္ေတြ၊ ဝန္ႀကီးဌာနတာဝန္ရွိသူေတြ၊ ကေလးေတြကို ခိုင္းေနတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအားလံုး ပါဝင္ေဆြး ေႏြးသင့္တယ္” ဟု ဦးရဲႏိုင္ဝင္းက ေျပာသည္။အလုပ္သမား၊ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ လူမႈဖူလံု ေရးဝန္ႀကီးဌာနက လုပ္သားအင္အား ဆန္းစစ္ ေလ့လာခ်က္လုပ္ငန္းအတြက္ ILO  ႏွင့္ နားလည္မႈ စာခြၽန္လႊာကို ယမန္ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလက လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၿပီး တစ္ႏုိင္ငံလံုးရွိ လုပ္သား အင္အားစစ္တမ္းကို ယခုႏွစ္အတြင္း ေကာက္ယူ မည္ျဖစ္သည္။ နားလည္မႈစာခြၽန္လႊာအရအလုပ္ ဌာနဆိုင္ရာ စစ္တမ္း မ်ား၊ အခေၾကးေငြဆုိင္ရာ စစ္တမ္းမ်ား၊ ပံုမွန္သတ္မွတ္ထားျခင္း မရွိေသာ လုပ္ငန္းက႑ဆိုင္ရာ စစ္တမ္းမ်ား၊ ကေလးလုပ္ သား စစ္တမ္းမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းအၿပီး လုပ္ငန္း ခြင္ ဝင္ေရာက္မႈအကူးအေျပာင္း စစ္တမ္းမ်ားကို ေကာက္ယူမည္ဟု သိရသည္။

”စစ္တမ္းကရလာတဲ့ ပကတိ အေျခအေန ကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ ေဆြးေႏြး ၾကရမယ္။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ ကေလးလုပ္ သားကို ခုိင္းမွ ျဖစ္မယ္ ဆို ရင္လည္း ကေလးကိုအ ခ်ိန္ပိုင္းနဲ႔ခိုင္းၿပီး သူ႔အတြက္အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ပညာေလးကိုသင္ေပးႏုိင္မလား၊ ဒီအတြက္ အစိုးရ ကလည္း ဆုိင္ပိုင္ရွင္ေတြဆီကယူတဲ့ အခြန္ေတြ ကို ေလွ်ာ့ယူမလားဆိုတာမ်ဳိးေလးေတြလည္း စဥ္းစားဖို႔လုိတယ္”ဟု ဦးရဲႏုိင္ဝင္းက အႀကံျပဳသည္။

ေခါမျမစ္ဆိပ္ကမ္းရွိ စားေသာက္ဆိုင္တစ္ဆုိင္တြင္ အလုပ္လုပ္ေသာ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ရွိ ကေလးတစ္ဦးက ၎တို႔မိသားစုတြင္ ေမာင္ႏွမဦးေရ မ်ားသည့္ အတြက္ ေႏြ ရာသီေရာက္တုိင္း ယခုလိုအလုပ္လုပ္ကာ ေက်ာင္းစရိတ္ ရွာရသည္မွာ ထံုးစံျဖစ္ေနၿပီဟု ညိႇဳးငယ္စြာ ဆိုသည္။ တစ္ေနကုန္အလုပ္လုပ္ထားၿပီး ဆိုင္လည္း ပိတ္ၿပီ။ အပန္းေျဖသူမ်ားလည္ အိမ္ျပန္ၾကၿပီျဖစ္ ၍ က်ည္ေတာင္ေခါမေက်းရြာမွ ေက်ာင္းသား စားပြဲထိုးေလးမ်ားသည္လည္း ရြာသို႔ျပန္ရန္ ျပင္ဆင္ေနၾကၿပီ။

ေနာက္ေန႔အလုပ္လုပ္ရန္အတြက္ သူတို႔ ယေန႔အနားယူရမည္။ အလုပ္လုပ္ႏိုင္မွ သာ လာမည့္စာသင္ႏွစ္တြင္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္ စာသင္ခန္းတြင္ ျပန္ဆံုႏိုင္ မည္ျဖစ္ သည္။နည္းပညာတိုးတက္ၿပီး အတတ္ပညာႏွင့္ ပတ္သက္၍ အၿပိဳင္အဆုိင္မ်ားေသာ ေခတ္တြင္ကေလးသူငယ္မ်ား၏ အနာဂတ္သည္ တုိင္းျပည္အတြက္ လြန္စြာ အေရးႀကီးလွသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကေလးလုပ္သားမ်ား၏ ပကတိအေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဦးရဲႏိုင္ဝင္းက ယခုလိုသံုးသပ္သည္။

”ေနာင္တစ္ခ်ိန္ လူႀကီးျဖစ္မယ့္ ကေလးေတြက မမွ်တတဲ့ ဝန္ေတြထမ္းေနရတာ တုိင္းျပည္အတြက္ ဘယ္လို မွ မေကာင္းႏုိင္ဘူး”ဟု ၎က ဆိုသည္။

ေမဇင္ဝင္း၊ စိုင္းလမင္း၊ ထူးထူး

Popular Myanmar News Journal