ဓာတုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္ ခံ၀န္ခ်က္ လက္မွတ္ထိုးရန္ ျပင္ဆင္

ျမန္မာႏိုုင္ငံက ဓာတုုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္ကိုု လိုက္နာပါမယ္ဆိုတဲ့ ခံ၀န္ခ်က္ လက္မွတ္ထိုးဖို႔ ျပင္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတေျပာခြင့္ရ ဦးရဲထြဋ္က ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံက ဓာတုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္မွာ ႏွစ္ပိုင္းရွိတဲ့အနက္ ၁၉၉၃ ခုုႏွစ္မွာ သိရွိေၾကာင္းအပိုင္းကို လက္မွတ္ထိုးထားၿပီး မျဖစ္မေန လိုုက္နာမယ္ဆိုုတဲ့ ကတိခံ၀န္ခ်က္ကိုေတာ့ ခုထက္ထိ လက္မွတ္မထုိးေသးပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ လက္မွတ္ထိုးဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိ မရွိ ေမးျမန္းရာမွာ သမၼတ ေျပာခြင့္ရ ဦးရဲထြဋ္က ခုလို ေျပာလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။

“က်ေနာ္သိသေလာက္ ကြန္ဗန္းရွင္းမွာ ထိုးထားၿပီးသား၊ ျပည္တြင္းမွာ ratify (သေဘာတူညီခ်က္ကို အတည္ျပဳလက္မွတ္ေရးထိုးသည္) လုပ္တာ က်န္ေနတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ Convention ေတြရဲ႕ သေဘာတရားအရ သက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒျပဳ အဖဲြ႔အစည္းက ratify မလုပ္ေသးရင္ေတာင္မွ လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အဲဒီ convention ရဲ႕ အႏွစ္သာရကို လုိက္နာရတယ္။ ratify လုပ္ၿပီးတယ္ဆိုရင္ အဲဒီဟာနဲ႔အညီ ျပည္တြင္းဥပေဒကို လိုက္ျပင္ရတာေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔က အဲဒီအဆင့္တခုပဲ က်န္တယ္လို႔ အၾကမ္းမ်ဥ္း နားလည္ထားတယ္။ ratify လုပ္ၿပီးရင္ ထပ္ၿပီး ျဖည့္ဆည္းရမွာအတြက္ကို က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အဖဲြ႔အစည္းေတြ ဖဲြ႔တာ၊ ဥပေဒ ျပဳတာေတြအတြက္ကို သင္ၾကားေလ့က်င့္ေပးတဲ့ သူေတြ ရွိတယ္။ ဓာတုေကာ ဇီ၀လက္နက္ေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ratify လုပ္ၿပီးရင္ ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္ရမယ့္ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အတက္ပညာ၊ နည္းပညာဆိုင္ရာ အကူအညီေပးဖို႔ေတြ ေဆြးေႏြးေနတယ္။ ဥပမာ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္မွာ အတည္မျပဳရေသးဘူးဗ်ာ။ မျပဳရေသးဘူး ဆိုရင္ေတာင္မွာ သူ႔ရဲ႕အႏွစ္သာရကို လိုက္နာေနရၿပီ။ အတည္ျပဳၿပီးရင္ေတာ့ လိုအပ္တဲ့ ဥပေဒတို႔ စစ္ေဆးေရးအဖဲြ႔တို႔ ဒါမ်ဳိးေတြ သူ႔အဆင့္ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြကို ဆက္ၿပီးေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ္။ အခုအစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ လုပ္ေနရတာက အဲဒါေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဘာေတြလုပ္ရမလဲ။ က်ေနာ္တို႔မွာ ဘာေတြ ေလ့က်င့္ခန္းေတြ လုပ္ဖို႔လိုလဲ ဆိုတဲ့ အဲဒါေတြကို ဟိုဘက္က အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ သင္တန္းေပးဖို႔ေတြ ေနာက္ ဥပေဒဆဲြမယ္ဆိုရင္ ဥပေဒ ဆဲြတာကို အကူအညီေပးဖို႔ေတြ လုပ္ေနတယ္။”

ဓာတုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးအဖြဲ႔ (OPCW) ရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ Michael Luhan က ျမန္မာႏိုင္ငံက ဓာတုေဗဒ လက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္ကို လိုက္နာပါမယ္ဆိုတဲ့ ခံ၀န္ခ်က္လက္မွတ္ အျမန္ဆုိးထိုးဖုိ႔ ျမန္မာအစိုးရကို မၾကာခဏ ေတာင္းဆိုထားတယ္လို႔ ဒီဗီြဘီကို အီးေမးလ္နဲ႔ ေျဖၾကားပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ဟာ ဓာတုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးအဖြဲ႔ (OPCW) ရဲ႕ ႏွစ္ပတ္လည္ညီလာခံကို ႏွစ္စဥ္လုိ တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းကလည္း OPCW ရဲ႕ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႔ကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ခံေတြ႔ဆုံၿပီး ဓာတုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္ ခံ၀န္ခ်က္ လက္မွတ္ထိုးမယ္ဆုိရင္ လုိက္နာရမယ့္ တာ၀န္ေတြနဲ႔ အခြင့္အေရးေတြအေၾကာင္း ေလ့လာခဲ့တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဓာတုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္ကို လုိက္နာပါမယ္ဆုိတဲ့ ခံ၀န္ခ်က္ လက္မွတ္မထိုးေသးတာေၾကာင့္ OPCW အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဓာတုေဗဒလက္နက္ ရွိ မရွိ စုံစမ္းဖုိ႔ အခြင့္အေရးမရွိပါဘူး။ ဓာတုလက္နက္စက္ရံု သတင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုုိ႔လည္း ေကာက္ခ်က္ေပးလုိ႔ မရပါဘူးလို႔လည္း အီးေမးလ္က ေျပာထားပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ေတြတုန္းက ယူနတီဂ်ာနယ္က ေရးသားခဲ့တဲ့ မေကြးတိုင္း ေပါက္ၿမိဳ႕နယ္မွာ ဓာတုလက္နက္စက္ရုံသတင္းေၾကာင့္ သတင္းေထာက္ေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ အက္ဥပေဒနဲ႔ တရားစြဲဆုိထားပါတယ္။

ဒီစက္ရုံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီဗြီဘီက ျပန္ၾကားေရးဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ကုိ ေမးျမန္းစဥ္မွာ ဒီစက္ရုံဟာ ကာကြယ္ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္တဲ့စက္ရုံသာျဖစ္ၿပီး ဓာတုလက္နက္စက္ရုံ မဟုတ္ေၾကာင္းျငင္းဆိုထားၿပီး ဓာတုလက္နက္တားဆီးေရး ကြန္ဗင္းရွင္းကို လက္မွတ္ေရးထိိုးထားတယ္လို႔ ေျဖဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဓာတုလက္နက္တားဆီးေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို မျဖစ္မေနလိုက္နာပါမယ္လို႔ ကတိျပဳတဲ့ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးရျခင္း မရွိေသးတာေၾကာင့္ ၀င္ေရာက္စစ္ေဆးခြင့္ေတာင္းခံလာရင္ ျငင္းပယ္ခြင့္ရွိေနပါတယ္။

ဓာတုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္ကို လုိက္နာပါမယ္ဆိုတဲ့ ခံ၀န္ခ်က္ လက္မွတ္ထိုး လုိက္တဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းဟာ ကိုုယ္ႏိုင္ငံမွာ ဓာတုုေဗဒ လက္နက္ရွိေနမယ္ဆုိရင္ လက္မွတ္ထိုးၿပီး ရက္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ကနဦး တရား၀င္ တင္ျပရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီထဲမွာပါတာကေတာ့ ဓာတုေဗဒလက္နက္နဲ႔ ထုတ္လုပ္တဲ့ စက္ရုုံတည္ေနရာ၊ ဓာတုုေဗဒ လက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဓာတုေဗဒပစၥည္း ၄၃ မ်ဳိး ထုတ္လုပ္တဲ့ စက္ရုံတည္ေနရာ၊ ဓာတုေဗဒလက္နက္အျဖစ္ အလြယ္တကူ အသြင္ကူးေျပာင္းႏိုင္တဲ့ တျခား ဓာတုေဗဒပစၥည္း ထုတ္လုပ္ရာ စက္ရုံတည္ေနရာေတြကို ေဖာ္ျပရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဓာတုေဗဒလက္နက္ တားဆီးေရးစာခ်ဳပ္ကို မျဖစ္မေနလိုက္နာပါမယ္ဆိုတဲ့ စာခ်ဳပ္ကို ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၀ နီးပါးက လက္မွတ္ထိုးထားၾကၿပီး လက္မွတ္မထိုးရေသးတာ ျမန္မာ၊ အစၥေရးနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားအပါအ၀င္ ေျခာက္ႏိုင္ငံ ရွိပါတယ္။

By ေရႊေအာင္ (ဒီဗီြဘီ)