ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵျပခြင့္ ဥပေဒ ေရွ႕ေနာက္မညီ

ျမန္မာႏုိင္္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာ စီတန္း လွည့္လည္ခြင့္ ဥပေဒကို  ၂၀၀၈ ဖဲြစည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒကေန ျပဌာန္း အတည္ျပဳ ေပးထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု အခ်ိန္မွာေတာ့ ခြင့္ျပဳမိန္႔ မရဘဲ စီတန္းလွည့္လည္လို႔ ဆုိၿပီးေတာ့ ဖမ္းဆီးမႈ၊ တရားစြဲ ဆိုမႈေတြလည္း တိုးပြားလာ ေနတာေၾကာင့္ အစိုးရသစ္က ျပဌာန္းထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒေတြဟာ တခုနဲ႔တခု ဆန္႔က်င္ရာ က်ေနတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ထိုင္းအေျခစိုက္ ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ မေအးေအးမာက ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိ္င္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာ စီတန္းလမ္းေလ်ာက္မူ ဥပေဒကို ျပဌာန္းၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ခြင့္ျပဳမိိ္န္႔မရဘဲ စီတန္းလွည့္လည္မူေတြ လုပ္လာတာေႀကာင့္ဆိုၿပီး ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ တရားစဲြဆိုမူေတြ မ်ားလာေႀကာင္း ဒီဥပေဒျပဌာန္းမူဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ဆန္္႔က်င္ေနတဲ့ အေႀကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္က ေရွေန ကိုသိန္းသန္းဦးကေျပာပါတယ္။

“ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရင္ေတာ့ လြတ္လပ္စြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုတာက ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ ၃၅၄မွာ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးေတြ ေပးထားတာရွိတယ္ေလ။ လြတ္လပ္စြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္တို႔၊ စုေဝးခြင့္တို႔ ရွိတယ္ေလ။ အဲ့တာေတြေပးေၾကာင္း ႏုိင္ငံတကာသိေအာင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ေနာက္တခါ ဒီဘက္က ခုနက၂၀၁၁ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒအမွတ္ ၁၅ေပါ့ေနာ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးခြင့္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ဆႏၵျပမႈ ဥပေဒနဲ႔ ျပန္ကန္႔သတ္ထားတာခင္ဗ်။ အဲ့တာကို က်ေနာ္တုိ႔ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္က အဲ့ဒီ့ကိစၥကို တင္ေနတာေတြရွိပါတယ္။ ဒီေန႔ဆိုလည္း ကိုမင္းကိုႏုိင္တို႔နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ အဲ့ဒီ့ကိစၥကို ေဆြးေႏြးတယ္။ ဒီကိစၥကို ဘယ္လိုတင္ၾကမလဲေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔တုန္းဆိုေတာ့ ပုဒ္မ ၁၈က ေတာ္ေတာ္ကို ဒုကၡေပးေနၿပီ။ ႐ုတ္တ႐က္ၾကည့္လို႔ရွိရင္ေတာ့ စည္းကမ္းတက် လုပ္ပိုင္ခြင့္ရေအာင္ ျပဌာန္းထားတယ္လို႔ ထင္သေယာင္ရွိေပမဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္ေတြကို ဆန္႔က်င္ေနရာက်တယ္။”

ခြင့္ျပဳမိန္႔မရဘဲ စီတန္းလွည့္လည္မူ ပုဒ္မ ၁၈၊ ဆူပူေအာင္လံႈ႕ေဆာ္မူ ပုဒ္မ ၅၀၅ (ခ) တို႔နဲ႔ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အမ်ိဳးသမီးကြန္ယက္က မေနာ္အုန္းလွ အပါအဝင္ အမ်ိဳးသမီး ၅ဦးဟာ ရန္ကုန္တိုင္းၿမိဳ႕နယ္ ၁၀ၿမိဳ႕နယ္က အာဏာပုိင္ေတြရဲ့ တရားစဲြဆုိမႈကို ခံခဲ့ရတာေၾကာင့္ ႐ံုးတင္စစ္ေဆးခံေနရပါတယ္။ မေနာ္အုန္းလွေျပာျပတာက -

“အားလံုးေပါင္းရင္ေတာ့ က်မတုိ႔ အမ်ိဳးသမီးကြန္ယက္က ပုဒ္မ ၁၈နဲ႔ ၅၀၅ (ခ) နဲ႔ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအမ်ိဳးသမီးကြန္ယက္ ၅ေယာက္ပါတယ္။ ၅ေယာက္မွာ ၂၃မႈ၊ က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီးကြန္ယက္ကေလ၊ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ့ အေပၚမွာ က်မတို႔က စာမတင္လို႔ေပါ့ေနာ္။ စာမတင္တဲ့အတြက္ အေၾကာင္းမၾကားလို႔ အေရးယူတယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံေပါ့။ က်မတို႔ကေတာ့ ဒီနည္းဥပေဒအရလည္း က်မတို႔က တင္စရာမလိုဘူး။ သူက ကန္႔သတ္ခ်က္ရွိတယ္။ လူဘယ္ႏွစ္ေယာက္၊ ဘယ္ေနရာ၊ ဘယ္အခ်ိန္၊ ဒါေတြပါတယ္အခါက်ေတာ့ ကန္႔သတ္ဖို႔ေနာ္။ က်မတို႔ က ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္လာတယ္။ တစ္ေယာက္စီ လာၾကတယ္။ ကိုယ္ဆႏၵနဲ႔ကိုယ္ ဒီေရာက္မွ လုပ္ၾကတဲ့အခါက်ေတာ့ တင္လို႔လည္း မရဘူး။ က်မတို႔ ေျဖရွင္းခ်က္ေပါ့ေလ။ က်မတို႔လည္း ရဲစခန္းမွာ အဲ့သလို ေျဖရွင္းခဲ့ပါတယ္။ က်မတုိ႔က အစိုးရက က်မတို႔ရဲ့ ဒီမုိကေရစီကို ပိတ္ပင္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။”

မေနာ္အုန္းလွတုိ႔ဟာ တဦးတည္းဆႏၵသေဘာအရ စီတန္းလမ္းေလ်ာက္မူေတြကို ျပဳလုပ္ခဲ့တာျဖစ္လုိ႔ ခြင့္ျပဳမိန္႔ေတာင္းစရာမလိုဘူးလိုဆိုပါတယ္ ဥပေဒေႀကာင္းအရေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒကိုက ျပႆနာျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေရွ႕ေနကိုသိန္းသန္းဦးက ဆုိပါတယ္။

“ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒကိုက ျပႆနာျဖစ္တယ္။ ဥပမာ အေမရိကန္မွာဆိုလို႔ရွိရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ပထမျပင္ဆင္ခ်က္မွာ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ့ အေျခခံအခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဥပေဒျပဌာန္းထားၿပီးေတာ့ မကန္႔သတ္ရဘူးလို႔ ေျဗာင္ေျပာထားတယ္။ တိတိက်က် ေျပာထားတယ္။ အခုက က်ေနာ္တို႔က ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပါ ပုဒ္မ ၃၅၄မွာ လက္နက္မပါဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးခြင့္၊ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္တို႔၊ လြတ္လပ္စြာ ေဟာေျပာခြင့္၊ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္တို႔ ဒါေတြေပးထားတယ္ဗ်ာ။ ဒီ၂၀၁၁ “ ၿငိမ္း စု စီ” ဥပေဒေပၚလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ပုဒ္မ (၄) အရ ေလ်ာ့လိုက္ၿပီးေတာ့ ပုဒ္မ ၅ အရ ၿမိဳ႕နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႔မႉးက ျငင္းပယ္ခြင့္ေပးထားတယ္ဗ်ာ။ ဒါ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ၃၈၁အရ ျပဌာန္းထားတာ ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ့ အခြင့္အေရးကို နံပတ္တစ္က က်ဴးေက်ာ္စစ္ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ နံပတ္ႏွစ္က ျပည္တြင္းစစ္ အရွိန္ျမႇင့္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ တတိယအခ်က္က အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာထားတဲ့အခ်ိန္က လြဲၿပီးေတာ့ မ႐ုပ္သိမ္းရဘူးဆိုေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ခုနက ၂၀၁၁ ဥပေဒနဲ႔ ၿငိေနတယ္ဗ်။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒက ပင္မဥပေဒျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲ့ဒီ့အခြင့္အေရးကို ႏုိင္ငံသားေတြက က်င့္သံုးခြင့္ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆတာက။ အဲ့ေတာ့ ဥပေဒ အာနိသင္အရ ေျပာရင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ၁၉၈ (က) အရ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ကိုက္ညီမႈမရွိတဲ့အတြက္ ပ်က္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔  ယူဆရမွာပါ။ ဒါဥပေဒျပႆနာပါ။"

လြတ္လပ္စြာ စီတန္းလွည့္လည္မူဥပေဒ ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိ္င္ငံမွာ တကိုယ္ေတာ္ဆႏၵျပမူေတြနဲ႔ ခြင့္ျပဳမိန္႔မေတာင္းဘဲ မိမိတဦးခ်င္းသေဘာနဲ႔ ဆႏၵျပတယ္ဆိုၿပီး အစုအေ၀းနဲ႔ ဆႏၵျပမူေတြလည္း ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အာဏာပုိင္ေတြကေတာ့ ဒီဆႏၵျပမူေတြကုိ ဦးေဆာင္သူလုိ႔ ယူဆရသူေတြကို လုိက္လံဖမ္းဆီးၿပီး ပုဒ္မ ၁၈နဲ႔ အေရးယူတာာေတြကို လုပ္ခဲ့တာေႀကာင့္ အခုဆိုရင္ ပုဒ္မ၁၈နဲ႔ တရားစဲြဆိုခံရမူေတြ အမ်ားအျပားျဖစ္လာတယ္လုိ႔ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္ကေျပာဆုိပါတယ္။


ျဗိတိန္နဲ့ ေျသာ္စေျတးလ် အစိုးရ တို့ပူးေပါင္းျပီး ဖဲြ့စည္းလိုက္တဲ့ ဒီပညာေရး အဖဲြ့အစည္းဟာ ျမန္မာ နိုင္ငံမွာ မူလတန္းျကို ကေလး ငါးေသာင္းခဲြနဲ့ မူလတန္းအရြယ္ကေလး တသိန္းေျခာက္ေသာင္းကို ပညာ သင္ေပးဖို့အျပင္ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမ ေလးေထာင့္ငါးရာကို ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးဖို့ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္ လို့ဆိုပါတယ္။

အဓိကအားျဖင့္ ဘုန္းေတာ္ျကီးသင္ ေက်ာင္းေတြနဲ့ ဆင္းရဲတဲ့ ေဒသေတြ၊ အကူအညီ အလိုအပ္ဆံုးသူေတြ အတြက္ ေဆာင္ရြက္ ေပးသြားမွာ ျဖစ္တယ္လို့ ေျသာ္စေျတးလ် နိုင္ငံတကာ အကူညီေပးေရးအဖဲြ့ AusAid ညွြန္ျကားေရးမႉးခု်ပ္ Peter Baxter ကေျပာပါတယ္။ အခုအခါ ေနျပည္ေတာ္မွာ ျဗိတိန္နဲ့ ေျသာ္စေျတးလ်တို့ ပူးေပါင္းျပီး ဖံြ့ျဖိုးေရး ကူညီမႈ ဆိုင္ရာ ဆက္သြယ္ေရးရံုး ကိုလည္း ဖြင့္နိုင္ခဲ့ ျပီလို့ သူကေျပာပါတယ္။

အဂၤါေန့တုန္းက ေနျပည္ေတာ္မွာ DFID - AusAid ျဗိတိန္နဲ့ ေျသာ္စေျတးလ် ဖံြ့ျဖိုးေရး အဖဲြ့ေတြရဲ့ ပူးတဲြရံုးကို ဖြင့္လွစ္နိုင္ခဲ့ျပီး ဒါဟာ ေနျပည္ေတာ္မွာ အေနာက္နိုင္ငံ ကအလႉရွင္ ေတြရဲ့ ပထမဆံုး ရံုးဖြင့္နိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျသာ္စေျတးလ် အစိုးရဟာ ျမန္မာအစိုးရနဲ့ ဖံြ့ျဖိုးေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ဖို့ နားလည္မႈ စာခြ်န္လွြာ တရပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။

ျဗိတိန္နိုင္ငံက နိုင္ငံတကာ ဖံြ့ျဖိုးေရးဌာန DFID အျမဲတမ္း အတြင္းဝန္ Mark Lowcock နဲ့ ေျသာ္စေျတးလ်ရဲ့ နိုင္ငံတကာ ဖံြျဖိုးေရးဌာန ညွြန္ျကားေရးမႉးခု်ပ္ Peter Baxter တို့ ဇန္နဝါရီ ၂၉ ရက္ကေန ျမန္မာနိုင္ငံမွာ သံုးရက္ခရီး လွည့္လည္ခဲ့ျပီး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ့လည္း ေတြ့ဆံုခဲ့ပါတယ္။ Mark Lowcock က ျမန္မာနိုင္ငံ ရဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မႈ လုပ္ငန္းစဉ္မွာလည္း သူတို့အေနနဲ့ ကူညီေပးဖို့ ဆႏၵရိွေျကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ တည္ျငိမ္မႈ ရေအာင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ကို ျကိုဆိုေျကာင္းနဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာအပစ္အခတ္ ရပ္စဲျပီးျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ နည္းနဲ့ ျပသနာေျဖရွင္းနိုင္ေအာင္ျကိုးစားျကဖို့လည္း သူက တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

ျဗိတိန္နိုင္ငံက ျမန္မာနိုင္ငံကို ၂ဝ၁၅ ခုနွစ္အထိ ေလးနွစ္ကာလ အကူအညီ အေမရိကန္ ေဒၚလာသန္း ၃ဝဝ ကူညီခဲ့ျပီး ေျသာ္စေျတးလ်နိုင္ငံ ကလည္း၂ဝ၁၆ ခုနွစ္အထိ ေျသာ္စေျတးလ် ေဒၚလာသန္း ၁ဝဝ ကူညီေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။


အစိုးရနဲ့ သံုးျကိမ္ ေတြ့ျပီးျပီ၊ အပစ္ရပ္ေရး ပီျပင္ေအာင္ နွစ္ဘက္ လက္နက္ကိုင္ေတြ လိုက္နာရမယ့္ စည္းကမ္းေတြ ေရးဆဲြေနတယ္လို့ ဗိုလ္ခု်ပ္ျကီး ေစာမူတူးေစဖိုးက ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေအာက္ေျခမွာေတာ့ နွစ္ဘက္တပ္ေတြျကား နားလည္မႈလဲြလို့ ထိေတြ့မႈေတြ ရိွတုန္းပဲလို့ သူက ေျပာပါတယ္။

ေကအင္န္ယူ စစ္ဦးစီးခု်ပ္ ဗိုလ္ခု်ပ္ ေစာေဂ်ာ္နီကေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ေတြ ရိွေနရင္ တိုင္းျပည္ မတိုးတက္ဘူး၊ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ့အတူ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္လို့ မရနိုင္ဘူး၊ ဒါေျကာင့္ တိုင္းရင္းသား နယ္ေျမေတြမွာ ထိုးစစ္ေတြ အားလံုးရပ္ျပီး နိုင္ငံေရးကို နိုင္ငံေရးနည္းနဲ့သာ ေျဖရွင္းရမယ္လို့ သံုးသပ္ပါတယ္။

ကရင္ေခါင္းေဆာင္ေတြက အခုလို မ်က္ေမွာက္ နိုင္ငံေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ့စပ္ျပီး သံုးသပ္ ေျပာဆိုမႈေတြ ရိွေနေပမယ့္ ကရင္လူထုတခို့်ကေတာ့ လက္ရိွ အေျပာင္းအလဲနဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြအေပၚ သံသယ ရိွေနျကပါတယ္။

အပစ္ရပ္တယ္ဆိုတာ ဗမာေတြက လိမ္တာပဲ၊ တကယ္ရပ္တယ္ဆို ကခ်င္ျပည္မွာ ဘာေျကာင့္ ဆက္တိုက္ေနသလဲလို့ ကရင္လူငယ္တဦးက ေမးခြန္း ထုတ္ပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ တိုင္းရင္းသားေတြကို ေက်ာသား ရင္သား မခဲြျခားဘဲ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ့ တန္းတူညီမွ်ေရးကို အစိုးရအေနနဲ့ ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို့ သူတို့က ေထာက္ျပပါတယ္။

လက္ရိွ အစိုးရနဲ့ ကရင္ေခါင္းေဆာင္ေတြျကား ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေျပာဆို ေဆြးေနြးေနျကတာေတြကို ဝမ္းသာ ဂုဏ္ယူတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အစစ္အမွန္ ျဖစ္ဖို့ေတာ့ လိုတယ္။ လူ့အခြင့္အေရး အျပည့္ရျပီး လူေနမႈ အဆင့္အတန္းေတြ ျမင့္မားေရးအတြက္ပါ အာမခံနိုင္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္ဖို့ လိုမယ္လို့လည္း အျခား ကရင္တဦးကလည္း ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

၁၉၄၉ ဇန္နဝါရီ ၃၁ မွာ ေကအင္န္ဒီအို ဌာနခု်ပ္ကို အစိုးရတပ္က ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ သိမ္းယူလိုက္တဲ့ ေန့ကို ကရင့္ေတာ္လွန္ေရးေန့အျဖစ္ သတ္မွတ္ျပီး နွစ္စဉ္ က်င္းပေနတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

 မေအးေအးမာ (ဗီြအုိေအ)