Burma နဲ ့ Myanmar ျပႆနာ အေမရိကန္သံအမတ္ ရွင္းျပီ

ဘီဘီစီရဲ့ အေမးေတြကို ေျဖျကားေနတဲ့ အေမရိကန္ သံအမတ္ျကီး Derek Mitchell

အေမရိကန္သံအမတ္နဲ့ ဘီဘီစီ ေတြ့ဆံုေမးျမန္းခန္း

ျမန္မာ နိုင္ငံကို ပထမဆံုး လာေရာက္ ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ သမၼတ တစ္ေယာက္ရဲ့ ခရီးစဉ္ အတြင္း သမၼတ အိုဘားမားက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ့ ေတြ့ဆံုခဲ့ရာမွာ အဓိက ဘာေတြ ေဆြးေနြးခဲ့ျက သလဲ၊ ဒါေတြက ဘယ္ကို ဦးတည္ ေနသလဲ ဆိုတာ သိရေအာင္ ျမန္မာ နိုင္ငံ ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ျကီး Derek Mitchell ကို ရန္ကုန္ ျမို့ ေရာက္ ဘီဘီစီ ျမန္မာ ဌာနရဲ့ အျကီးတန္း အယ္ဒီတာ ဦးမင္းထက္က ေတြ့ဆံု ေမးျမန္း ထားပါတယ္။

ေမး - သမၼတ အိုဘားမား ျမန္မာနိုင္ငံကို ပထမဆံုးေသာ အေမရိကန္ သမၼတ အေနနဲ့ လာေရာက္ ခဲ့တာကို တခို့်က သိပ္ကို ေစာလြန္းတယ္လို့ ေျပာေနျက ပါတယ္။ အခုလို လာေရာက္ ခဲ့တာကို ဘယ္လို စဉ္းစားျပီး လုပ္ခဲ့တာ ပါလဲ။ သိပ္မ်ားေစာေနပါသလား။

ေျဖ - က်ေနာ္တို့ကေတာ့ အခိ်န္ ေစာတယ္လို့ မယူဆပါဘူး။ သမၼတ အိုဘားမားရဲ့ ခရီးစဉ္ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံ ဦးတည္ေနတဲ့ လမ္းေျကာင္းနဲ့ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ အေပၚ အားေပးတယ္ဆိုတာကို ထင္ထင္ရွားရွား ျပသနိုင္ခဲ့ တယ္လို့ ယူဆပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုခိ်န္ဟာ ေအာင္ပဲြခံရမယ့္ အခိ်န္ မေရာက္ ေသးဘူး။ အခက္အခဲ အတားအဆီးေတြကို ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လွြားနိုင္ဖို့ ေနာက္ထပ္ လုပ္စရာေတြ ရိွေနေသးတယ္ ဆိုတာကို သမၼတ အိုဘားမားကိုယ္တိုင္ ျမန္မာ လူထုကို အတိအလင္း ေျပာသြား ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီခရီးစဉ္ဟာ ဘက္မွ်တဲ့ ခရီးစဉ္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ျပနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္သူေတြ အင္အားေကာင္းလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို့ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ သံဓိဌာန္အတိုင္း ရည္ရြယ္ လုပ္ခဲ့တာပါ။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ လမ္းေျကာင္းမွန္ေပၚ သြားေနသမွ်ေတာ့ အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ့ ျမန္မာအစိုးရနဲ့ ပူးတဲြ ေဆာင္ရြက္ သြားမွာပါ။

ေမး - ပိတ္ဆို့မႈေတြ တျဖည္းျဖည္း ေလွ်ာ့ခ်ေပး လာတာ ေတြ့ရပါတယ္။ တခို့်က ဒီပိတ္ဆို့မႈေတြ အကုန္လံုးသာ မရိွေတာ့ရင္ အေမရိကန္ရဲ့ ဩဇာ မရိွေတာ့မွာကို စိုးရိမ္တာေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ျမန္မာ နိုင္ငံက ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ေတြကို ဆက္ျပီး မသြားေတာ့ဘူး ဆိုရင္ ဒီပိတ္ဆို့မႈေတြကို ျပန္ျပီး ခ်ဖို့ေရာ အစီအစဉ္ ရိွပါသလား။

ေျဖ - ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို့မႈေတြကို အေမရိကန္သမၼတရဲ့ အမိန့္နဲ့ ေလွ်ာ့ေပါ့ ေပးတာမို်းေတြ လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ အေမရိကန္ အေျခခံဥပေဒအရေတာ့ ဒီဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို့မႈေတြက ဆက္ရိွေနဆဲပါ။ တကယ္လို့ အျကီးအက်ယ္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရိွလာမယ္ ဆိုရင္ ေပၚလစီေတြကို ျပန္သံုးသပ္ဖို့ ရိွပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံ ေလွ်ာက္လွမ္းေနတဲ့ ခရီးစဉ္မွာ အခက္အခဲေတြ ရိွေနတယ္ ဆိုတာကို နားလည္ထားပါတယ္။ စိတ္ရွည္ရွည္နဲ့ က်ေနာ္တို့ ေစာင့္ျကည့္ေနမွာပါ။ တိုင္းရင္းသား လူမို်းေပါင္းစံု၊ ဘက္ေပါင္းစံုရဲ့ အသံေတြကို အထိေရာက္နိုင္ဆံုး နားစြင့္သြားမွာပါ။


ေမး - သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ့ သမၼတ အိုဘားမားတို့ ေတြ့ဆံု ခဲ့စဉ္မွာ ဒီျပုျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လမ္းစဉ္နဲ့ ပတ္သက္လို့ ေတာ္ေတာ္ ေျပာျဖစ္ခဲ့ျကတယ္လို့ သိရပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဆီကေရာ တိက်တဲ့ အာမခံ ခ်က္မို်းေတြ ရခဲ့ ပါသလား။

ေျဖ - သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အပါအဝင္ ျမန္မာ အစိုးရ ဆီက တင္ျပ ေျပာဆိုခ်က္ ေတြကို က်ေနာ္တို့ အျမဲ ျကားရပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က သမၼတ အိုဘားမားနဲ့ ေတြ့တုန္းက ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ေနာက္ေျကာင္း ျပန္မလွည့္နိုင္တဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေျကာင္းေပၚ ေရာက္ေနျပီ ဆိုတဲ့အေျကာင္းနဲ့ သမၼတ အိုဘားမားရဲ့ ေရွ့သို့ ခီ်တက္ျကစို့ ဆိုတဲ့ မဲဆြယ္ စည္းရံုးေရး ေဆာင္ပုဒ္အတိုင္း ေရွ့တိုး ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္လို့ ေျပာသြားေတာ့ သမၼတ အိုဘားမား အေတာ္ေလး ဘဝင္ခိုက္သြားခဲ့ရပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို က်ေနာ္တို့ မျပတ္ေစာင့္ျကည့္ အကဲခတ္ေနရာမွာ ဒီမိုကေရစီလမ္းေျကာင္းေပၚကို အကုန္လံုး မဟုတ္ေတာင္ တဆင့္ခ်င္း ေလွ်ာက္လွမ္းေနတာကို ေတြ့ရပါတယ္။ ဒီအတိုင္း ဆက္လုပ္သြားလိမ့္မယ္လို့လည္း က်ေနာ္တို့ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။


ေမး - အရင္က စစ္အစိုးရကို သေဘာမေတြ့တဲ့ အေျကာင္းကို ေျပာတဲ့ အေနနဲ့ Burma လို့သံုးခဲ့တယ္လို့ သိရပါတယ္။ အခု ျမန္မာ နိုင္ငံနဲ့ ဆက္ဆံမႈေတြ တိုးျပီး လုပ္လာတဲ့ အခါမွာ အေမရိကန္ရဲ့ မူဝါဒ အေနနဲ့ Burma လို့ ဆက္ေခၚေနတာ ဘယ္လို သေဘာရိွပါသလဲ။

ေျဖ - တကယ္တမ္းမွာ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ့ အေျခခံ ေပၚလစီက နဂိုအတိုင္း ဆက္ရိွေနမွာပါ။ နိုင္ငံ တိုင္းျပည္ တခုရဲ့ အမည္ကို ဘယ္လို ေခၚေဝၚ သံုးစဲြရမယ္ ဆိုတာ ျပည္သူ လူထု ကသာ ဒီမိုကေရစီနည္းအရ ဆံုးျဖတ္ျကမွာပါ။ Myanmar လို့ ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္တုန္းက ဒီမိုကေရစီနည္းအရ ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္ခဲ့တာမို်း မေတြ့ရတာမို့ အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ့ ေပၚလစီေဟာင္းအရ Burma လို့ ေခၚေဝၚ သံုးစဲြခဲ့တာပါ။မေန့တုန္းက သမၼတ အိုဘားမားက Myanmar ေခၚေဝၚ သံုးစဲြခဲ့တာဟာ သံတမန္ေရးအရ ေလးစားသမႈ ျပုတဲ့အေနနဲ့ ေခၚေဝၚ သံုးစဲြခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ့ သီးသန့္ ေတြ့ခဲ့တုန္းကလည္း Myanmar လို့ သံုးခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္နဲ့ ေတြ့တုန္းကေတာ့ Burma လို့ သံုးခဲ့ပါတယ္။ ဒီ Burma, Myanmar ကိစၥဟာ ခုခိ်န္ထိ အေျခအတင္ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ေနဆဲပါ။ ဒီကိစၥကို ပြင့္လင္း ျမင္သာတဲ့ ဒီမိုကေရစီနည္းနဲ့ အေျခအတင္ ေဆြးေနြး ဆံုးျဖတ္ရမွာပါ။ ဒီေတာ့ ျမန္မာ ျပည္သူ လူထုေတြရဲ့ သေဘာဆႏၵအတိုင္း က်ေနာ္တို့ လိုက္နာသံုးစဲြသြားမွာပါ။


ေမး - ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ အေျပာင္းအလဲကို ေျပာရင္ စစ္တပ္က မပါလို့ မရဘူးလို့ ေျပာျကပါတယ္။ စစ္တပ္ကို တိုက္ရိုက္ ထိေတြ့ ဆက္ဆံမႈေတြ လုပ္ရမယ္လို့ ေျပာတာလည္း ရိွပါတယ္။ အေမရိကန္ဘက္က စစ္တပ္ အခ်င္းခ်င္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အေမရိကန္ အစိုးရ အေနနဲ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာ စစ္တပ္ကို တိုက္ရိုက္ ထိေတြ့ ဆက္ဆံဖို့ ရိွပါသလား။

ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့ ။ ထိေတြ့ ဆက္ဆံတယ္ ဆိုရာမွာ အစိုးရ တြင္းမွာပါတဲ့ အုပ္စု အဖဲြ့ေတြအားလံုးနဲ့ေရာ၊ လူမႈ အဖဲြ့အစည္းထဲက အုပ္စု အဖဲြ့ေတြ အားလံုးနဲ့ပါ ထိေတြ့ ဆက္ဆံမွသာ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ေတြကို နွစ္နိုင္ငံ ပူးတဲြ ေဆာင္ရြက္နိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္ဟာ အေရးပါတဲ့ အုပ္စု ျဖစ္တယ္ ဆိုတာ အထင္အရွားပါ။ ျမန္မာနိုင္ငံကို ကာလ အေတာ္ျကာ အုပ္ခု်ပ္ခဲ့တဲ့ စစ္တပ္ အေနနဲ့ အခု ဖဲြ့စည္းအုပ္ခု်ပ္ပံု စနစ္ထဲမွာလည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ အထူးအာဏာေတြ ရထားတာ ေတြ့ရပါတယ္။ အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ့ တဆင့္ခ်င္း ထိေတြ့ ဆက္ဆံေနပါတယ္။ လူ့အခြင့္အေရး ကိစၥရပ္ေတြနဲ့ ပတ္သက္လို့ စစ္တပ္နဲ့ အျပုသေဘာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေနြး ေျပာဆိုမႈေတြ ရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို့ အေမရိကန္ စစ္တပ္ဟာ အရပ္သား အုပ္ခု်ပ္မႈေအာက္မွာ ဒီမိုကေရစီနည္းအရ လႈပ္ရွား လည္ပတ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ဒီေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ့ ျမန္မာ စစ္တပ္ရဲ့ သေဘာ သဘာဝကို ပိုနားလည္ လာေအာင္ ဆက္ဆံေရးေတြ ဖန္တီးျပီး အခိ်န္ ျကာလာတာနဲ့အမွ် စစ္တပ္ အခ်င္းခ်င္း ထိေတြ့ ဆက္ဆံမႈေတြ လုပ္လာ နိုင္မယ္လို့ ယူဆပါတယ္။

ဘီဘီစီ (ျမန္မာပိုင္း)