ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ထားသင့္တယ္- သခင္ခ်န္ထြန္း

ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡမွာ အစိုးရက လုံျခုံေရး တိုးျမွင့္ခ် ထားျပီး ထိန္းခ်ဳပ္ေန တာကို ေထာက္ခံတဲ့ အေၾကာင္းနဲ့ နယ္ျခားေစာင့္ တပ္တတပ္ ခ်ထား အေကာင္အထည္ ေဖာ္သင့္တဲ့ အေၾကာင္း အသက္ ၉၂ နွစ္အ႐ြယ္ ၀ါရင့္နိုင္ငံေရး သမားၾကီး သခင္ခ်န္ထြန္းက ေျပာပါတယ္။

လက္႐ွိ ရခိုင္ျပည္နယ္က ပဋိပကၡ အေျခအေနနဲ့ စပ္လ်ဥ္းလို့ သခင္ခ်န္ထြန္းကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လကစျဖစ္တဲ့၊ အခု ေအာက္တုိဘာမွာလည္း တေက်ာ့ျပန္ျဖစ္တာမွာ ၁၅၀ ေက်ာ္ေလာက္ ေသဆံုးျပီး ၁ သိန္းေက်ာ္ေလာက္ ေ႐ြွႊ့ေျပာင္းေနထုိင္ရတာ ဘဘတို့လည္း ၾကားရမွာေပါ့။ သက္ၾကီး၀ါၾကီး နုိင္ငံေရးသမားေတြရဲ့အျမင္၊ အေတြ့အၾကံုအရ ဒီျပဿနာေတြ ျငိမ္းေအးသြားေအာင္ ဘာေတြလုပ္သင့္တယ္လို့ ဘဘတို့ အၾကံျပုခ်င္ပါလဲ။

“ဒုတိယကမၻာစစ္တုန္းက ဂ်ပန္ဆုတ္ခြာေတာ့ အဂၤလိပ္၊ အေမရိကန္တပ္ေတြက ေနာက္ကလုိက္တုိက္ေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ေပါ့၊ ဟုိတုန္းကေတာ့ အိနိၵယနယ္ထဲေပါ့။ အဲက ဘဂၤါလီေတြက ဒီဘက္လုိက္လာျပီး ရခုိင္ေတြဘာေတြ ရိုက္နွက္ျပီးေတာ့ ေနရာယူၾကတာ႐ွိခဲ့တယ္ေလ။ ဒါက ၁၉၄၃-၄၄ ေလာက္က။ အဲဘက္မွာ႐ွိတဲ့ ေခၚေတာေတြက သေဘၤာေမာင္း၊ ဘာေမာင္းဆုိေတာ့ ေခၚေတာပဲေခၚတာေပါ့။ သူတို့ေတြက ဟုိဘက္မွာ ဆင္းရဲက်ပ္တည္းတယ္ဆိုေတာ့ ဒီဘက္မွာေခ်ာင္လည္ေတာ့ ဒီဘက္ကုိ ကူးခ်င္တာပဲ။ ဒီဘက္ကလည္း သူတို့ကုိ အမ်ိုးသားမွတ္ပံုတင္တုိ့ ဘာတို့လုပ္မေပးဘူးၾကားတယ္၊ ဒါကလည္း အစိုးရ မူ၀ါဒအတုိင္းေပါ့။ သူတို့က ဒီနုိင္ငံသားမဟုတ္တဲ့အတြက္။ အခုက ဟိုကေနလာတာမွာ စစ္တပ္ကေန ေစာင့္ေ႐ွာက္ထိန္းသိမ္းေနတယ္ဆုိတာက မွန္ကန္တဲ့အလုပ္လို့ ျမင္ပါတယ္။ ဒါက ထိန္းရမွာပဲ။ သူတို့ကလည္း ဟုိဘက္က ဆင္းရဲက်ပ္တည္းေနတယ္၊ လူကလည္း သိပ္မ်ားေတာ့ ဒီဘက္လာခ်င္တာပဲ။ ဒီဘက္က်ေတာ့လည္း ရခုိင္လူမ်ိုးက လူနည္းစုျဖစ္ေနေတာ့ လူနည္းစုကို လူမ်ားစု အနုိင္က်င့္ခ်င္တာေပါ့ေလ။ ပစၥည္းယူတာတုိ့ ဘာတို့လုပ္ၾကတာေပါ့ေလ။ အစိုးရက ဒါကို ျပတ္ျပတ္သားသား ကိုင္တြယ္ထိန္းသိမ္းျပီးေတာ့ နယ္ျခားေစာင့္တပ္စခန္းတခုပါ ဖြင့္ထားဖုိ့ေကာင္းတယ္လို့ ျမင္ပါတယ္။ ဒါမွသာလွ်င္ ဟိုဘက္က ဘဂၤါလီေတြက လူအုပ္နဲ့ ဒီဘက္က ရခုိင္႐ြာေတြကုိ ၀င္စီးနင္းတာတို့ ဘာတို့ မလုပ္နိုင္မွာ။ မဟုတ္ရင္ေနာင္ နည္းနည္းေအးသြားျပီထင္ေနတုန္း တခါျပန္ျပီးေတာ့ ဒီလုိလုပ္ဦးမွာပဲ။ သူတုိ့အေနနဲ့က လူဦးေရမ်ားျပီး ဆင္းရဲက်ပ္တည္းတယ္ေလ။”

အခု လတ္တေလာ ျဖစ္ေနတဲ့ မီး႐ွိႈ့ဖ်က္ဆီးမႈေတြ အဆံုးသတ္ဖို့ဆိုရင္ လူ့အဖြဲ့အစည္း ၂ ခုမွာ တဖြဲ့ဖြဲ့ကုိ ဖယ္ထုတ္လုိက္ရမလား။ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ရမလားဆုိတာ ဘဘ အေတြ့အၾကံုနဲ့ ယွဥ္ျပီးေျပာျပေပးပါလား။

“မ်ားေသာအားျဖင့္ ရခုိင္အမ်ိုးသားေတြက သူ့ဘာသာသူ ေနၾကတာေပါ့။ ဟုိဘက္က ၀င္၀င္လာျပီးေတာ့ လူဦးေရက ညီမွ်သလုိျဖစ္လာေတာ့ ရိုက္ၾကနွက္ၾက၊ လုယက္ၾကေပါ့ေလ၊ ဒီလုိလုပ္လာတာ။  ဒါက ေစာေစာကတည္းက ထိန္းသိမ္းရမယ့္ေနရာ။ ၁၉၅၆ တုန္းက ဘဘတို့ေရာက္ဖူးတယ္ေလ။ ဦးရာ႐ွစ္က ၁၉၅၂ ခုနွစ္မွာေျပာတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဆုိတာ ဦးရာ႐ွစ္ေပးတဲ့ နာမည္။ အမွန္ကေတာ့ ေခၚေတာပဲ။ ရိုဟင္ဂ်ာပဲ တိုင္းရင္းသားလုိလုိ နာမည္ေပးလုိက္ေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ရိုဟင္ဂ်ာဆုိျပီး သတင္းစာကေရး ဘာေရးေရးတာ။ မိန္းမ ၄ ေယာက္႐ွိတဲ့ ဘဂၤါလီ ၁ ေယာက္႐ွိတယ္။ သူက ဟိုဘက္ေျပး၊ ဒီဘက္ေျပး ဟိုကဖမ္း ဒီဘက္ေျပးနဲ့ ဒီဘက္ကဖမ္း ဟုိဘက္ေျပးနဲ့။ မိန္းမ ၄ ေယာက္က ဟုိဘက္ေရာ ဒီဘက္ကေရာ ယူထားတာ။”

“ဦးရာ႐ွစ္ဆိုတာက စက္မႈလက္မႈ၀န္ၾကီးေဟာင္း ဖဆပလ အစုိးရေခတ္၊ ၁၉၃၆ ခုနွစ္ သပိတ္တုန္းက သူက အဂၤလိပ္စကားလည္းေျပာတတ္ေတာ့ ဦးနုက ဥကၠ႒ေပမယ့္ သူက ဒု-ဥကၠ႒ေပမယ့္ အကုန္ျခယ္လွယ္သြားေတာ့၊ ဦးနုက ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္ေတာ့ ဦးရာ႐ွစ္ကုိ ေခၚ ၀န္ၾကီးေပးခဲ့တာ။ လူကေတာ့ သိပ္ေတာ္တယ္၊ သိပ္လ်င္တယ္။ သူက ဦးရာ႐ွစ္နွင့္ ကုုမၸဏီေတြဖြင့္ခဲ့တယ္။ ဟသာၤတ ဦးျမတို့ဘာတို့ဆုိရင္ သူ့ကုမၸဏီေတြပါလုိ့ဆိုျပီး ဖဆပလက ထြက္တာေတြဘာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။ ဦးရာ႐ွစ္က မဂုိလမ္းမွာ ဦးရာ႐ွစ္ကုမၸဏီဆုိျပီး ဆုိင္းဘုတ္ၾကီးနဲ့။ သုိ့ေသာ္လည္း အဘတုိ့လည္း အဲဒီတုန္းက ပါလီမန္အမတ္ျဖစ္ေနေတာ့ ပါလီမန္ေဆြးေနြးပြဲေတြမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေျပာေတာ့ ဦးနုက သိပ္ျပီး ဦးရာ႐ွစ္ကုိ အားထားတယ္။ အားကုိးေတာ့ မၾကိုက္ရင္ထြက္သြားဆုိျပီး အဘတုိ့ကုိ ဒီေလာက္ထိေအာင္ ေလသံက သုံးတာကုိ ခံခဲ့ရတယ္။ ဦးရာ႐ွစ္က အဲဒီက်မွ နုိင္ငံသား ေလွ်ာက္တာ။ နုိင္ငံသား ရကာစ႐ွိေသးတယ္။ ဖဆပလ အမတ္ေပါင္းစုံ အစည္းအေ၀းမွာ ဦးနုက ၀န္ၾကီးစာရင္း တင္ျပတဲ့အခါမွာ ဒီေလာက္ေတာ့ မသင့္ပါဘူး၊ သူ့ကုိေတာ့ ျပန္စဥ္းစားေပးပါ။ အမတ္ေတြက ေျပာၾကတာ။ အဘလည္း ပါတယ္။ ေျပာၾကတဲ့အခါမွာ မၾကိုက္ရင္ ထြက္သြားဆုိတဲ့ စကား ဦးနုက သုံးခဲ့တာ။ ဦးရာ႐ွစ္ကုိ သူက ဒီေလာက္ အားထားတယ္၊ ယုံၾကည္တယ္။ ဘာလုိ့ဆုိေတာ့ ၃၆ ခုနွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ေမွာက္ပြဲတုန္းက ဦးနုက ဥကၠ႒။ ဦးရာ႐ွစ္က သပိတ္နဲ့ပတ္သက္ျပီး အဂၤလိပ္စကားလည္း ေတာ္ေတာ္ေျပာတတ္ေတာ့ ေတြ့ဆုံေဆြးေနြးတဲ့ေနရာမွာ ေ႐ွ့ေဆာင္ျပီး ေသေသခ်ာခ်ာ ေရေရလည္လည္ ေျပာတတ္ေတာ့ သူ့ကုိ ဦးနုက အားကုိးတယ္။

အဲဒါဆုိ ဦးရာ႐ွစ္နဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာနဲ့က ဘယ္လုိပတ္သက္လဲ။

“ဦးရာ႐ွစ္က ၀န္ၾကီး ဆုိေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိျပီး သူက နာမည္ေပး လုိက္တာ။ ဘဂၤါလီေတြလုိ့ပဲ အားလုံးက ျမင္ေနတာ။ သုိ့ေသာ္ ႐ုိဟင္ဂ်ာက ဗမာျပည္ရဲ့ လူမ်ဳိး ၈၀ ထဲမွာ လူမ်ဳိးတမ်ဳိး အေနနဲ့ မပါပါဘူး။ သူကေတာ့ နာမည္ေပး လုိက္တာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီတုန္းက အေျခအေနအရ သူက ေျပာတာေပါ့။”

အဲဒါကုိ အဘတုိ့ လြွႊတ္ေတာ္က အသိမွတ္ျပုလုိက္လား ႐ုိဟင္ဂ်ာကုိ။

“လြွႊတ္ေတာ္က မျပုပါဘူး။ ျပင္ပမွာပါပဲ။ လြွႊတ္ေတာ္ကုိ မေရာက္လာပါဘူး။ လြွႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြအေနနဲ့ နုိင္ငံေရးအေနနဲ့ ဒါေတြက သိေနရတာကုိ။ ရခုိင္ကလည္း ဖဆပလမွာ႐ွိေတာ့ ရခုိင္အမ်ဳိးသားေတြဘက္က တာ၀န္အရ လုိက္ရမွာေပါ့။ ဟုိဘက္က ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ့ ေခၚတဲ့ ေခၚေတာေတြေပါ့။ ေနာက္ေတာ့မွ ႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတာ ဦးရာ႐ွစ္ေပးတဲ့ နာမည္။ အဲေတာ့ သူတုိ့က နယ္ခ်ဲ့လာတာေပါ့။ ဟုိဘက္ကနွင္ေတာ့ ဒီဘက္တုိးသေလာက္တုိးျပီး က်န္ရစ္ခဲ့တာေပ့ါ။ အဲဒါကေန အခုလာျပီးေတာ့ ဒီဘက္ကုိ ထပ္ျပီး၀င္ခ်င္ေတာ့ ရခုိင္႐ြာေတြကုိ ႐ုိက္နွက္၊ ဖ်က္ဆီး ေမာင္းနွင္တာေပါ့ မေနနုိင္ေအာင္လုပ္ၾကတယ္လို့ ျမင္ပါတယ္။”

စစ္အစုိးရလက္ထက္မွာ နွစ္ေပါင္း ၂၀ ေလာက္ ႐ုိဟင္ဂ်ာနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ဗမာျပည္က ေမာင္းထုတ္တယ္ဆုိျပီး ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္နုိင္ငံ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ သြားျပီးေတာ့ ခုိလႈံေနၾကတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ ကမာၻကလည္း စာနာၾကတယ္၊ အခုလည္းက်ေရာ ႐ုိဟင္ဂ်ာကိစၥက တုတ္၊ ဓားေတြနဲ့ အျပန္အလွန္ မီး႐ွႈိ့သတ္ျဖတ္ေနၾကတာေတြက ဗမာျပည္ရဲ့ နုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲမွာ ကမာၻကလည္း စိတ္၀င္စားေနတယ္။ ဗမာျပည္က ေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း အေမရိကန္၊ အဂၤလန္ေတြ သြားေနတဲ့အခ်ိန္၊ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အခ်ိန္ကုိက္ ျဖစ္လာတာက ဘာေၾကာင့္လုိ့ သုံးသပ္မိပါသလဲ။

“ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ကေတာ့ အစကလည္း ႐ွိတယ္ေလ။ ဟုိဘက္က သိပ္ျပီး ဆင္းလည္းဆင္းရဲတယ္၊ အလုပ္ကလည္း ႐ွားပါး၊ လူဦးေရကလည္း သိပ္ျပီး ထူထပ္လာေတာ့ ဒီဘက္ကုိ သဘာ၀အတုိင္း လာျပီး ရခုိင္႐ြာေတြကုိ မီးရိႈ့ဖ်က္ဆီးျပီး သူတုိ့က တက္ေနၾကတာ၊ ဒီဘက္မွာ ေနလုိ့ရေအာင္ လုပ္တာ။ ဒီဟာေတြက သူတုိ့ရဲ့ ဆင္းရဲမႈ အေျခအေနေတြအရ၊ လူဦးေရကလည္း မ်ားမ်ားလာတဲ့အေျခအေနအရ ရခုိင္က လူနည္းစုလုိ ျဖစ္သြားတယ္ ႐ြာေလးေတြက။ အဲမွာ အနုိင္က်င့္ျပီး အိမ္ေတြဖ်က္၊ မီး႐ႈိ့ျပီး လူေတြ မေနနုိင္ေအာင္ ေမာင္းထုတ္ေနၾကတယ္လုိ့ ဒီလုိပဲ ယူဆတယ္၊ ျမင္တယ္။

by ​ေအး​နိုင္ (ဒီဗီြဘီ)

ဝါရင့္ နိုင္ငံ ေရး သမား ၾကီး သခင္ခ်န္ထြန္း