လုပ္ငန္းရွင္ေတြ ျမန္မာျပည္မွာ ျမုပ္နံွဖို့ စိတ္၀င္စား

ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ့ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္ ရီွက်င္းပင္

သမၼတ အိုဘားမားက သူ့မိန့္ခြန္းထဲမွာျမန္မာနိုင္ငံမွာ စီးပြားေရး ျပန္နလန္ထူလာဖို့ ကူညီသြားမယ္လို့ ေျပာသြားသလို အေမရိကန္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္း ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ရင္းနီွးျမႈပ္နံွမႈေတြ လုပ္ဖို့ စိုင္းျပင္းေနတဲ့ အတြက္ အေမရိကန္ေတြ အေနနဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ရင္းနီွးျမႈပ္နံွလို ေနတာဟာ မဟာဗူ်ဟာရႈေထာင့္အရ ရင္းနီွးျမႈပ္နံွလိုတဲ့ သေဘာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ စီးပြားေရး အရ သက္သက္ ရင္းနီွး ျမႈပ္နံွလိုတဲ့ သေဘာပါလား ဆိုတာကို ျသစေျတးလ်နိုင္ငံ Macquarie University စီးပြားေရးဌာနက ျမန္မာ့စီးပြားေရးရာ ကြ်မ္းက်င္သူ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ Sean Turnell ကို ဆက္သြယ္ ေမးျကည့္ေတာ့ သူက နွစ္မို်းစလံုး ျဖစ္နိုင္ပါတယ္လို့ ဆိုပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အေမရိကန္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ရင္းနီွး ျမႈပ္နံွဖို့ အရင္ကတည္းက စိတ္ဝင္စားေနျကတာပါ ၊ ေရနံနဲ့ သဘာဝဓါတ္ေငြ့စတဲ့ သယံဇာတ လုပ္ငန္းေတြအတြက္တင္မက တျခား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြမွာလည္း ရင္းနီွးျမုပ္နံွဖို့ ဆႏၵရိွျကျပီး အာရွေဒသအေပၚ အဓိက အာရံုထားတဲ့ အေမရိကန္ရဲ့ ေပၚလစီထဲမွာ ျမန္မာနိုင္ငံကို တရုတ္ရဲ့ ျသဇာလွြမ္းမိုးမႈ ေအာက္ကေန လဲွြဖယ္ခ်င္တာက တစိတ္တေဒသ ပါတယ္ ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုမႈေတြလည္း ရိွေနေျကာင္း ၊ ဒီေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အေမရိကန္က ရင္းနီွးျမႈပ္နံွမႈေတြ လုပ္လိုတာ အေျကာင္းရင္းခံ နွစ္ခု ရိွတယ္လို့ ေျပာလို့ ရေပမယ့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာေရးကို အေမရိကန္တို့ဘက္က အေတာ္ေလး လိုလားေနတာ ကေတာ့ မုခ် ေသခ်ာေျကာင္း ဒီေတာ့ အေမရိကန္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ အေနနဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ေဈးကြက္ ခဲ့်ထြင္ ခ်င္ေနသလို တဖက္မွာလည္း မဟာ ဗူ်ဟာ ရႈေထာင့္အရ ျမန္မာနိုင္ငံ အေပၚ စိတ္ဝင္စားမႈ ရိွေနတယ္လို့ ေျပာလို့ ရေျကာင္း မစၥတာ ေရွာင္တာနာက ရွင္းျပပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လက္ရိွ ရင္းနီွးျမႈပ္နံွမႈေတြ လုပ္ေနတဲ့ တရုတ္ ကုမၸဏီ တခို့်အေနနဲ့ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး နဲ့ ပတ္သက္လို့ လိုက္နာမႈမို်း မရိွတာ ေတြ့ေနရတာေတြ မျဖစ္ေအာင္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လာေရာက္ ရင္းနီွး ျမႈပ္နံွမယ့္ အေနာက္အုပ္စုကုမၸဏီေတြ အေနနဲ့ ဘယ္လို စည္းမ်ဉ္း က်င့္ဝတ္မို်းေတြကို လိုက္နာ သင့္ပါသလဲလို့ သူ့ကို ေမးျကည့္ေတာ့ ဒါဟာ သိပ္ကို အေရးျကီးတဲ့ ကိစၥရပ္ဘဲလို့ သူက ေျဖပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာတင္မက ဘယ္နိုင္ငံမွာမဆို သယံဇာတ တူးေဖၚ ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း အပိုင္းက႑မွာ ရင္းနီွး ျမႈပ္နံွမႈေတြ လုပ္မယ္ ဆိုရင္ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ ရိွဖို့ အေရးျကီးပါတယ္။

အရင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက သယံဇာတ ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို စစ္တပ္က လက္ဝါးျကီးအုပ္ ခ်ယ္လွယ္ ျကီးစိုးထားတဲ့ အတြက္ စီးပြားေရး အပိုင္းမွာ အေတာ္ေလးကို ထိခိုက္နစ္နာမႈေတြ ရိွခဲ့ပါတယ္။

ဒီေတာ့ အခု ရင္းနီွး ျမႈပ္နံွမႈေတြ လုပ္မယ့္ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ့ ေငြေပးေခ်မႈ ကိစၥေတြမွာ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ ရိွဖို့ လိုသလို ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး ဆိုင္ရာနဲ့ လုပ္သား ခိုင္းေစမႈေတြမွာလည္း စည္းမ်ဉ္း က်င့္ဝတ္ေတြအတိုင္းလိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ျကဖို့ လိုေျကာင္း သူက ေျပာျပပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံမွာက အစိုးရနဲ့ နီးစပ္တဲ့ ခရိုနီေတြက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြကို ခု်ပ္ကိုင္ထားေတာ့ နိုင္ငံျခား ရင္းနီွးျမႈပ္နံွမႈေတြ ကေန ရလာတဲ့ အသီးအပြင့္ အကို်းေက်းဇူးေတြက ျပည္သူေတြ လက္ထဲ ေရာက္ဖို့ကိုေရာ အာမခံနိုင္မွာပါလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကိုေတာ့ သူက ဒီကိစၥနဲ့ ပတ္သက္လို့ အေတာ္ေလး စိုးရိမ္ျကျပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ့ အေနာက္အုပ္စုနိုင္ငံေတြနဲ့ ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္တဲ့အခါမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရိွတယ္ ဆိုတာကို ျပနိုင္တဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို့လိုတယ္လို့ ဆိုပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၆လေလာက္တုန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ကလည္း ျမန္မာ့ ေရနံနဲ့ စြမ္းအင္ လုပ္ငန္းနဲ့ ပတ္သက္လို့ ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို့ လိုအပ္တယ္လို့ ေျပာသြားတဲ့ အတြက္ ျမန္မာ အစိုးရအေနနဲ့ ဒီလို ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေပၚလစီေတြ ခ်မွတ္ဖို့ လိုသလို ဒီလို အေရးပါတဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မို်းေတြ လုပ္နိုင္ဖို့ အေတာ္ေလး အခိ်န္ယူျပီး လုပ္ရမယ့္ အေျခအေန ရိွေနေျကာင္း သူက ရွင္းျပပါတယ္။

ဒီေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ေရရွည္ ရင္းနီွး ျမႈပ္နံွမႈေတြ လုပ္မယ္ ဆိုရင္ အေမရိကန္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြဘက္က ဘယ္လို အကို်းေက်းဇူးေတြ ရလာနိုင္မလဲ ၊ ဘယ္လို အခက္အခဲမို်းေတြနဲ့ေရာျကံုေတြ့နိုင္စရာ ရိွပါသလဲလို့ ပါေမကၡ ေရွာင္တာနာကို ေမးျကည့္ေတာ့ သူက အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ တင္မကပါဘူး၊ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လာရင္းနီွးျမႈပ္နံွျကမယ့္ နိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြအေနနဲ့ အခက္အခဲ ျပႆနာ အေတာ္မ်ားမ်ား ျကံုရနိုင္တယ္လို့ သူက ေျပာပါတယ္။

ပထမ တခ်က္က ျမန္မာနိုင္ငံမွာ နိုင္ငံေရးအရ လံုးဝ တည္ျငိမ္မႈ ရိွတယ္လို့ မေျပာနိုင္ေသးပါဘူး ၊ ေနာက္ျပီး အေျခခံ အေဆာက္အအံု တည္ေဆာက္မႈ၊ သယ္ယူ ပို့ေဆာင္ေရး စနစ္၊ စတာေတြမွာ ခို့်ယြင္းမႈေတြ ရိွေနသလို လွ်ပ္စစ္မီး လံုလံုေလာက္ေလာက္မရတဲ့ ျပႆနာလည္း ရိွေနျပီး ၊ တခါ ဘဏ္လုပ္ငန္း စနစ္မွာလည္း လိုအပ္မႈေတြ ရိွေနေသးတဲ့အတြက္ နိုင္ငံျခား လုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ့ ေငြအေျပာင္းအလဲွြ ကိစၥေတြမွာ အခက္ျကံုနိုင္တယ္လို့ သူက ဆိုပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ပညာေရးစနစ္ ခို့်ယြင္းမႈေျကာင့္ အေမရိကန္နဲ့ နိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြ လိုအပ္ေနတဲ့ အရည္အခ်င္းျပည့္မီွ လုပ္သား နည္းပါး ခို့်တဲ့မႈကိုလည္း ရင္ဆိုင္ရနိုင္သလို တဘက္ကလည္း ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ တကယ္တမ္း ရိွလာခဲ့မယ္ ဆိုရင္ အကို်းအျမတ္ေတြ ျဖစ္ထြန္းနိုင္မယ္လို့ နိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြက တထစ္ခ် ယံုျကည္ထားျကတဲ့ အတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဆက္လုပ္သြားဖို့ ကေတာ့ လိုအပ္ေနတယ္လို့ က်ေနာ့္အေနနဲ့ ယူဆေျကာင္း ပါေမကၡ ေရွာင္တာနာက ရွင္းျပ သြားခဲ့ပါတယ္။

ဘီဘီစီ (ျမန္မာပုိင္း)