ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း ဆူပူမႈေတြကို အစိုးရကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈ HRW ေဝဖန္

ရခုိင္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြမွာ မီး႐ႈိ႕ခံထားရတဲ့ အေဆာက္အဦးမ်ားကို ရဲတပ္ဖဲြ႔ဝင္မ်ား လွည့္လည္စစ္ေဆးေနစဥ္။ (ဂၽြန္လ ၁၂ ရက္၊ ၂၀၁၂။)

ရခုိင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ ဆူပူမႈေတြကုိ အစုိးရအေနနဲ႔ အခ်ိန္မီ တားဆီးခြင့္ ရွိပါလ်က္နဲ႔ တားဆီး ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ Human Rights Watch ေခၚ လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွာ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္ၿပီး ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုခ်ိန္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း အေျပာင္းအလဲေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ကာလျဖစ္တာေၾကာင့္ အခုလုိ အဓိက႐ုဏ္းေတြကုိ အစုိးရအေနနဲ႔ သတိထား ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္း တာ ျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ စစ္ေတြၿမိဳ႕ကုိယ္စားျပဳ အမ်ဳိးသား လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒါက္တာေအးေမာင္ က ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ဒီအခမ္းအနားကုိ ကုိယ္တုိင္ သတင္းသြားယူထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ဇြန္လတုန္းကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဆူပူေသာင္းက်န္းမႈေတြနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အစီရင္ခံစာ - “The Government Could Have Stopped This: Sectarian Violence and Ensuing Abuses in Burma’s Arakan State” ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ၿပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ တခု ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ ႏုိင္ငံျခား သတင္းေထာက္မ်ား အသင္းမွာ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔က ဗုဒၶဟူးေန႔က က်င္းပခဲ့တာပါ။

ေမာင္ေတာၿမိဳ႕မွာ အဓိက႐ုဏ္းေတြ ဆုိးဆုိးရြားရြား ျဖစ္မလာခင္မွာ အဲဒီလုိ ျဖစ္လာႏုိင္ေျခရွိ တဲ့ ေရွ႕ေျပး လကၡဏာေတြ ထြက္ေပၚခဲ့ေပမယ့္ အာဏာပုိင္ေတြဘက္က ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈ ျပဳ လုပ္ျခင္း မရွိခဲ့သလုိ အေျခအေနေတြ ဆုိးရြားလာတဲ့အခ်ိန္ထိ အစပုိင္းမွာ ဒီျပႆနာကုိ ေျပ လည္ေအာင္ ကုိက္တြယ္ ေျဖရွင္းမႈ မရွိခဲ့ဘူးဆုိၿပီး HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာ လက္ေထာက္တာ၀န္ခံ Phil Robertson က ေျပာပါတယ္။

သူေျပာသြားတာကေတာ့ -  “ရခုိင္လူမ်ဳိးေတြဘက္ကေရာ၊ ရုိဟင္ဂ်ာေတြဘက္ကပါ လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျပာျပခဲ့ၾကတာကေတာ့ အေစာပုိင္းမွာ အစုိးရအေနနဲ႔ ၂ ဘက္စလုံးကုိ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္မႈ မေပးႏုိင္ခဲ့ဘူးဆုိတာပါပဲ-တဲ့။ တကယ္ေတာ့ အစုိးရ အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကုိ အခ်ိန္မီ ဟန္႔တားခြင့္ ရွိခဲ့ပါတယ္လုိ႔ သူတုိ႔ အင္တာဗ်ဴးခြင့္ ရခဲ့သူ ရခုိင္နဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာ ၂ ဘက္စလုံးက ေျပာပါတယ္”- လုိ႔ Phil Robertson က ေျပာသြားတာပါ။

RNDP ရခုိင္အမ်ဳိးသားတုိးတက္ေရးပါတီက စစ္ေတြၿမိဳ႕ ကုိယ္စားျပဳ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ အမတ္ ေဒါက္တာေအးေမာင္ကေတာ့ အခုခ်ိန္ဟာ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ေျပာင္းကာလမုိ႔ အစုိးရအေနနဲ႔ သတိထား ကုိင္တြယ္ေနတဲ့အေပၚ အထင္အျမင္လြဲမွား ယူဆတာမ်ဳိး ျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ သုံးသပ္ပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ မွန္းတာကေတာ့ျဖင့္ ျပည္ပအင္အားစု တခုခုကမ်ား ႀကိဳတင္ ဖန္တီးသလားဆိုတာကို မွန္းတယ္။ အတြင္းအျပင္ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ေဖာက္ခဲြတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ခရီးစဥ္ နဲ႔ တိုးတာကိုး။ အဲဒါေလး တခုမွန္းတယ္၊ ေနာက္ ေခတ္အဆက္ဆက္က အစိုးရအဆက္ဆက္ဟာ ရခုိင္နဲ႔ ဘဂၤါလီကို ထိန္းညႇိဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တာ အဲဒါကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က သံသယ ဝင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့လုိ႔ အခု အစိုးရက ဒီမိုကေရစီဘက္ကို အစိုးရ ေျပာင္းကာစေလးမွာ ဒါမ်ဳိး ျဖစ္ဖို႔အတြက္ အစိုးရက ႀကိဳးစားမွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီ ၾကားထဲမွာ ခုနလိုေလ- စဥ္းစဥ္းစားစားနဲ႔ ကိုင္တြယ္ၾက တာေတြကိုလည္း ေတြ႔ပါတယ္။ မွားမွာလည္း ေၾကာက္တယ္၊ လြန္က်ဴးသြားမွာလည္း ေၾကာက္တယ္၊ ခုနလို ဒီမိုကေရစီရဲ႕ ဖြင့္ေပးထားတဲ့ သေဘာလည္း ျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ ထိန္းသိမ္းတဲ့အပိုင္းကလည္း ခုနလို က်ေနာ္တို႔ျမင္တာက ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ေလး ထိန္းသိမ္းတယ္ဗ်။

လုပ္သင့္ မလုပ္သင့္ ေသခ်ာ ခ်ိန္ဆၿပီးကာမွ သူတို႔ ဆင္ျခင္တယ္။ အဲဒီမွာ နည္းနည္းေလးေတာ့ တဘက္ကၾကည့္ရင္လည္း အခ်ိန္ကာလတခုကို ထားေပးတယ္လို႔လည္း တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ယူဆမယ္။ ”
အခုလုိ ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ အေျခခံအေၾကာင္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတဲ့အတြက္ ႐ုတ္တရက္ အေပၚယံကုိ ၾကည့္ၿပီး တဘက္သတ္ ေျပာဆုိတာမ်ဳိး မလုပ္သင့္ဘူးလုိ႔ လည္း ေဒါက္တာ ေအးေမာင္က ေျပာပါ တယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက လက္ရွိ ပကတိ အေျခအေနမွန္ေတြကုိ သိႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အစုိးရအေနနဲ႔ UNHCR ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံးလုိ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကုိ ၀င္ေရာက္ခြင့္ ျပဳသင့္တာ၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြကုိလည္း လႊတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ ျပဳသင့္တာနဲ႔ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသား စိစစ္ေရးဥပေဒကုိ အျမန္ဆုံး ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲသင့္တယ္လုိ႔ HRW ကေတာ့ ေျပာ ပါတယ္။

ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကုိ ေထာက္ျပ ေျပာဆုိသြားတဲ့နည္းတူ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစုိးရအေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္လုိ႔ သူတုိ႔ထင္တဲ့ အခ်က္တခ်ဳိ႕ကုိလည္း Phil Robertson က ေျပာပါတယ္။

“ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစုိးရအေနနဲ႔လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံက ထြက္ေျပးၿပီး ႏုိင္ငံေရးခုိလႈံခြင့္ လာေလွ်ာက္ၾက တဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကုိ ျပန္ေမာင္းထုတ္ တာမ်ဳိး မလုပ္ပဲ ခ်က္ခ်င္း တံခါးဖြင့္ လက္ခံထား သင့္ပါတယ္တဲ့။ ေနာက္ သူတုိ႔ကုိ ယာယီ ေနထုိင္ခြင့္ေပးထားတာမ်ဳိး၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ခြင့္ေပးတာမ်ဳိး လုပ္သင့္ပါတယ္- ” လုိ႔ နယူးေယာက္ အေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔က အာရွေရးရာ လက္ေထာက္တာ၀န္ခံ Phil Robertson ေျပာသြားတာပါ။

HRW က ေထာက္ျပခဲ့သလုိမ်ဳိး UNHCR အဖြဲ႔က ကုိယ္စားလွယ္ ေရာက္မလာေပမယ့္လည္း ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက အေျခအေနေတြကုိ သီတင္း တပတ္ၾကာ ကုိယ္တုိင္ ေလ့လာ ဆန္းစစ္ဖုိ႔ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Tomas Ojea Quintana တနလၤာေန႔က စၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေရာက္ရွိေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ သူေရာက္ၿပီး ေနာက္ တေန႔ အဂၤါနဲ႔ ဗုဒၶဟူးေန႔ေတြမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက အေျခအေနေတြကုိ သြားေရာက္ ေလ့လာ ခဲ့တာပါ။

မစၥတာ ကင္တားနား ျမန္မာႏုိင္ငံကုိေရာက္တဲ့ေန႔မွာ ျမန္မာအစုိးရက သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္ ခဲ့ၿပီး ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အဓိက႐ုဏ္း အတြင္း လူေပါင္း ၇၇ ဦး ေသဆုံးခဲ့တယ္လုိ႔ ဇူလုိင္လ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ တရား၀င္ စာရင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သလုိ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီကလည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတာဟာ ျမန္မာလူမ်ဳိးမဟုတ္ဘူး၊ ေနာက္ပုိင္း ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းလင္းပြဲ သီးသန္႔လုပ္သြားမယ္လုိ႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲကုိ တက္ေရာက္ လာၾကတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္ခင္ဗ်ား။

ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္ (ဗီြအုိေအ - ျမန္မာဌာန)