AIDS ေရာဂါအေပၚ အျမင္မွန္ဖို႔ ေဒၚစုတိုက္တြန္း

ဇူလိုင္လ ၂၅ ရက္ေန႔က AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာညီလာခံတြင္ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားေန သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္။ ဇူလိုင္ ၂၅၊ ၂၀၁၂

AIDS ေရာဂါကို ျပႆနာတရပ္လိုမ်ဳိး လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းတခုလံုးက မွန္မွန္ကန္ကန္ တုန္႔ျပန္ ကိုင္တြယ္သြားဖို႔လိုမယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သတိေပး တိုက္တြန္းသြားပါ တယ္။ ႏိုင္ငံတကာ AIDS ညီလာခံမွာ သတင္းသြားယူခဲ့တဲ့ ကိုသားညြန္႔ဦးက ဖဲႀကိဳးနီ ဆုေပးပဲြ အေၾကာင္း သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။

ႏွစ္ႏွစ္တခါ က်င္းပတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ AIDS ညီလာခံမွာ ေပးအပ္တဲ့ ဖဲႀကိဳးနီဆုဟာ လူထုအၾကား AIDS ေရာဂါ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ အသိပညာေပးေရး ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ လူထုအေျချပဳ အဖဲြ႔အစည္းေတြကို ဂုဏ္ျပဳအပ္ႏွင္းတဲ့ဆုျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆုရရိွတဲ့ The Help Myanmar အဖဲြ႔ဟာ MSM လို႔ေခၚတဲ့ လိင္တူခ်င္းဆက္ဆံသူေတြအၾကား AIDS ေရာဂါ ကူးစက္ မႈ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ ပညာေပးေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ မႏၲေလးအေျခစိုက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္း တခုျဖစ္ပါတယ္။
အခု ၂၀၁၂ ႏိုင္ငံတကာ AIDS ညီလာခံရဲ႕ ဖဲႀကိဳးနီဆုေပးပဲြ ကို ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ဗီြဒီယိုမိန္႔ခြန္းေပးပို႔ပါတယ္။ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ အားေကာင္းလာမွ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဒီမိုကေရစီကိုအေျခခံတဲ့ လူမႈအေဆာက္အအံုေတြ အားေကာင္းလာမွာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုၿပီး လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြရဲ႕ အေရးပါမႈကို ေထာက္ျပပါ တယ္။ AIDS ေရာဂါလို ျပႆနာကို လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းကေန မွန္မွန္ကန္ တုန္႔ျပန္ႏိုင္ဖို႔ လိုမယ္ လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာသြားပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရိွတဲ့ ရြာအဆင့္ျဖစ္ပါေစ၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ျဖစ္ပါေစ၊ က်ယ္ျပန္တဲ့အဆင့္ျဖစ္ပါေစ က်မတို႔ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕တုန္႔ျပန္မႈဟာ ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးသလည္း၊ အေရးပါ သလည္းဆိုတာ သတိျပဳမိလာၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါႀကီးဟာ ျပႆနာတရပ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းအတြင္းမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔သိရိွလာဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီျပႆနာ ေရရွည္ျဖစ္ မသြားေအာင္ ေျဖရွင္းကိုင္တြယ္ၾကရမယ္ဆိုတာ သတိျပဳမိဖို႔လိုပါတယ္။”
လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းလို႔ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ လူမႈအဖဲြ႔အစည္း အုပ္စုေတြကိုတင္ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပဲ အဲဒီ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းထဲမွာရိွတဲ့ ေနာက္ခံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လူသားအားလံုး ပါ၀င္စုရံုးလာမႈကို ဆိုလို တယ္လို႔လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာေတာ့ AIDS ေရာဂါ နဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူထုရဲ႕ တကယ္တမ္းသိနားလည္မႈ လိုေနေသးတယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“အေျခခံအားျဖင့္ က်မတို႔လူထုအေနနဲ႔ HIV ေရာဂါပိုးဆိုတာဘာလဲ  တကယ္တမ္း သိနား လည္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါဟာ က်မတို႔အတြက္ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့အရာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိဖို႔လိုပါတယ္။ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရသူေတြကို ခဲြျခားဆက္ဆံမႈမ်ိဳး မရိွသင့္ဘူးဆိုတာ နားလည္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီလူေတြဟာ က်မတို႔ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းအတြက္ အႏၱရာယ္ဆိုး မဟုတ္ဘူး ဆိုတာ သိဖို႔လိုပါတယ္။”
အခု ၂၀၁၂ ဖဲႀကိဳးနီဆုရွင္ေတြထဲက The Help Myanmar အဖဲြ႔ဟာ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္တဲ့ HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္မႈ ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အဓိက ဆုရရိွတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဆုကိုေတာ့ The Help Myanmar အဖဲြ႔ကိုယ္စား အဖဲြ႔ထူေထာင္သူ သက္မြန္ၿဖိဳး ေခၚ မၿဖိဳးနဲ႔ ကိုေအာင္မ်ိဳးတို႔က လက္ခံယူခဲ့တာပါ။ ဒီဆုရတာေၾကာင့္ သူတို႔လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြအေပၚ အားတတ္မႈ ရေစတယ္လို႔ မၿဖိဳးက ေျပာပါတယ္။
မၿဖိဳး။   ။ က်မတို႔ လုပ္မယ့္ အလုပ္ေတြကို ဒီလို အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ႔ အတြက္ကိုလည္း ဆက္လုပ္ဖို႔ အတြက္ကိုလည္း ဘယ္လိုလည္း ဆိုေတာ့ အားရွိတယ္။ ဆက္လုပ္ဖို႔ အတြက္ကိုလည္း က်မတို႔က သႏၷိ႒ာန္ ခိုင္ခိုင္မာမာနဲ႔ လုပ္ႏုိင္ဖို႔ အတြက္ကို ကမၻာ့ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ဒီလို အသိအမွတ္ျပဳေပးတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အရမ္းကို ေက်နပ္အားရမိတယ္။
သားညြန္႔ဦး။    ။ မၿဖိဳးက အခု ဖဲႀကိဳးနီ ဆုကို ရတယ္။ ဒီဆုက အခု မၿဖိဳးတို႔ လုပ္ေနတဲ႔ အလုပ္အတြက္ ဘယ္ေလာက္အထိ အေရးႀကီးလည္းဗ်။
မၿဖိဳး။   ။ အေရးႀကီးတာေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ဒီ ဖဲႀကိဳးနီ ဆိုတဲ႔ သေကၤတကိုက ဒီ HIV/AIDS ကို က်မတို႔ Response ေပးေနတဲ႔ သေကၤတ တခုကိုး။ ဆိုေတာ့ က်မတို႔ ဒီဆု ရျခင္းသည္ က်မတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းကိုင္ငန္းေတြသည္ ရာႏႈန္းျပည့္ အရည္အခ်င္းျပည့္၀စြာနဲ႔ လုပ္ေနႏုိင္တယ္ဆိုတာကို တံဆိပ္ကပ္လုိက္တာပဲ။
သားညြန္႔ဦး။  ။ အခု လုပ္ေနတဲ႔ အလုပ္ေတြမွာ Challenge ေပါ့ေနာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံလို အေနအထားမွာ ဘယ္လုိ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ ရွိေနေသးတယ္လို႔ ယူဆပါသလဲ။
မၿဖိဳး။  ။ သိပ္ခက္ခဲ ဆိုးရြားတဲ႔ အခက္အခဲေတာ့ မေတြ႔ရပါဘူး။ သို႔ေပမယ့္လည္း ကိုယ္လုပ္ေနတဲ႔ အလုပ္ေပၚမွာ ဘယ္လုိ ေျပာမလဲ က်ီးလန္႔စာစား လုပ္ခဲ႔ရတဲ႔ အပိုင္း ကာလေလးေတြ ရွိခဲ႔ဖူးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ အရင္အစိုးရ လက္ထက္ကပါ။ ဒီေနာက္ အစိုးရ လက္ထက္မွာေတာ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ တက္လာၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဒီ ေအာက္ေျခက အသံေတြကို နားေထာင္မယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ အခု Face Two ေပါ့။ သူ႔ရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈ အရမ္းေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မ ျဖစ္ေစခ်င္တာက ေအာက္ေျခအဆင့္ က်မတို႔နဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံေနရတဲ႔ အာဏာပိုင္ အဆင့္ေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီဘက္ Public Health ဘက္ကေရာေပါ့ ဒီထက္ပိုၿပီး ပူးေပါင္း ပါ၀င္လာရင္ ပိုေကာင္းမယ္လို႔ က်မထင္မိတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆိုေတာ့ ဒီ MSN ေပါ့ေနာ္ ေစာေစာက ေျပာတဲ႔ လိင္တူဆက္ဆံ လိင္တူခ်စ္သူေတြေပါ့။ က်မတို႔ရဲ႕  Target Population ေတြေပါ့။ အဲဒီအထဲ လုပ္ရတာ သူတို႔က Discrimination ကို သူတို႔က သူမ်ား ဒီ HIV ပိုးရွိသူေတြထက္ ပိုၿပီး ခံစားရတယ္။  Discrimination Social Traumatizing လို႔ ေခၚတဲ့ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကို။ အဲေတာ့ ျမန္မာ့ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ ေတာ့ အဲလိုႀကီးေတာ့ ထင္ထင္ရွားရွားႀကီးေတာ့ သတ္ပစ္လုိက္တာတို႔ ျဖတ္ပစ္လုိက္ တာတို႔ အဲဒါမ်ိဳးေတာ့ မေတြ႔ရေပမယ္လို႔ သူက သိုသိုသိပ္သိပ္နဲ႔ေတာ့ အရမ္းကို ခြဲျခားခံရတဲ႔ အေနအထားမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္။ ေစာေစာက အကို႔ေမးခြန္း ျပန္ေကာက္ရ မယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ အခက္အခဲအေနနဲ႔ကို ဒီ ျပည္သူလူထုကို က်မတို႔က Awareness  ေပးရဦးမယ္။ လူတိုင္းသည္ တန္းတူ တန္ဖိုးရွိတယ္။ တန္းတူ အခြင့္အေရးရွိတယ္ ဆိုတာေတြကို က်မတို႔က ျပည္သူလူထုကို ပိုၿပီးေတာ့ေတာ့ Educate လုပ္ဖို႔လိုတယ္။
အခု ၂၀၁၂ ဖဲႀကိဳနီဆုေတြကို ေတာ့ the Help Myanmar အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာက အဖဲြ႔ေပါင္း ၁၀ ဖဲြ႔ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒီဆုကို UNAIDS ကုလသမဂၢ ေအစ့္တိုက္ဖ်က္ေရး ေအဂ်င္စီက အျခားအဖဲြ႔ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ေရြးျခယ္ ခ်ီးျမႇင့္သြားတာျဖစ္ပါတယ္။ 

ကိုသားညြန္႔ဦး - ဗီြအုိေအ (ျမန္မာဌာန)