ျပည္တြင္းမီဒီယာဖြံ့ၿဖိုးေရး ျပည္ပမီဒီယာေတြရဲ့ အခန္းက႑ အေရးပါဟုဆို

ျမန္မာျပည္တြင္း မီဒီယာ ဖြံ့ၿဖိုးေရးနဲ ့ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ျပည္ပ မီဒီယာေတြရဲ့ အခန္း က႑ဟာလည္း အစိတ္အပိုင္း တခု အျဖစ္ ပါ၀င္ေနတယ္လို့ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီး ဌာနက ေျပာၾကား လိုက္ပါတယ္။

Conference on Media Development in Myanmar (Photos: DVB & Naw Say)

ဒီေန့ ရန္ကုန္မွာ က်င္းပတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံ မီဒီယာ ဖြံ့ၿဖိုးေရး ညီလာခံ မွာ   ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ျပန္ၾကားေရးနဲ့ ျပည္ သူ့ဆက္ဆံေရး ဦးစီးဌာန ညႊန္ခ်ုပ္ ဦးရဲထြဋ္က ေျပာၾကား လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

မတ္ ၁၉ ရက္ကေန ၂၂ ရက္ထိ  ၄ ရက္ၾကာ က်င္းပတဲ့ ျမန္မာ မီဒီယာ ဖြံ့ၿဖိုးေရး ညီလာခံကို ကုလသမဂၢ ပညာေရး သိပၸံနဲ့​ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ့ ယူနက္စကို (UNESCO)၊ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာနနဲ့ နိုင္ငံတကာ မီဒီယာ ေထာက္ပံ့ေရး အဖြဲ့ (IMS) ကေန ႀကီးမႉး က်င္းပေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ညီလာခံအဖြင့္ကို ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္း တတ္ေရာက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ မီဒီယာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အစိုးရအေနနဲ့  လုပ္ေဆာင္မယ္လို့ ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။

ညီလာခံမွာ   ျပည္တြင္းျပည္ပ သတင္းသမားေတြနဲ ့အတူ ပါ၀င္ တက္ေရာက္ ေနတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ (ဒီဗြီဘီ)  ခ်င္းမိုင္ဗ်ူရို အႀကီး အကဲ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ကို ဒီ ေဆြးေနြးပြဲ အေၾကာင္း ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ဒီပြဲက်င္းပျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းနဲ ့ ဘယ္သူေတြ တက္ေရာက္ၿပီး ဘာေတြေဆြေနြး လဲ။ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေျပာျပေပးပါလား။

“အဓိကကေတာ့ ယူနက္စကို၊ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာနရယ္၊ နိုင္ငံတကာ မီဒီယာ ေထာက္ပံ့ေရး အဖြဲ့ (IMS) တို့ မီဒီယာဖြံၿဖိုးတုိးတက္ေရးအတြက္ ေပါင္းၿပီး လုပ္တာေပါ့။ ဒီ မနက္က ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ ဆန္းက အဖြင့္ အမွာ စကား ေျပာသြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ယူနက္စကိုက စကားေျပာတယ္။ အာဆီယံမွာရွိတဲ့ မီဒီယာေတြရဲ့ အဆင့္အတန္းကို ကဗီတို ့ဘာတို ့ကေျပာတယ္။

အဓိက က မေန့ကလည္း ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ေျပာတာက အခုလာမယ့္ မီဒီယာ၊ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ေရးဆဲြေနတဲ့ မီဒီယာဥပေဒကုိ အေထာက္အကူ ျပုမယ္လုိ့လည္းေျပာေနတယ္။ အဓိက ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ့ ဒီလုိပဲြကို လုပ္ရတာလဲ။

“မနက္ကေတာ့ အဆင့္ ၃ ဆင့္နဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို လုပ္သြားမယ္ လုိ့ေတာ့ ေျပာပါတယ္။ အဆင့္ ၃ ဆင့္မွာ မီဒီယာ ဥပေဒကုိ မူၾကမ္းေရးဆြဲတာ လုပ္ဖို့ လည္း ပါတယ္။ ေနာက္တခုကလည္း သူ့မိန့္ခြန္းထဲမွာေတာ့ တခ်ိဳ့ကို နုိင္ငံေတာ္ကေန ပံ့ပုိးေပးမယ္ မီဒီယာ ဖြံ့ၿဖိုးတုိးတက္မႈကိုေပါ့။ အဲဒါက နည္းနည္း အျပုသေဘာ ေဆာင္ ပါတယ္။ အဲဒါနဲ့ တၿပိုင္တည္းမွာပဲ တခ်ိဳ့ လူ့ေဘာင္အဖဲြ႕အစည္းကို အနၲရာယ္ ျဖစ္ေစနိုင္တာကို လည္း ကာကြယ္ ေပးရမယ္ ဆုိတဲ့ ပုံစံမ်ိဳး ေျပာတယ္။ အခု လက္ရွိကေတာ့ အခ်ိန္တခုမွာ ဒီဟာကို ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္သလို တခုမွာလည္း မေသခ်ာ ေသးတဲ့ အေျခအေနေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလုိ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ မလုိလား အပ္တဲ့ ျမန္မာလူမႈ အဖြ႕ဲအစည္းကို အနၲရာယ္ က်ေရာက္ နုိင္တာေတြကို အကာအကြယ္ေပးရမယ္ ဆုိတဲ့ ခံယူခ်က္လည္း ရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစုိးရအေနနဲ့ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကို facilitate ပံ့ပိုးေဆာင္ရြက္ ေပးပါမယ္၊ ဆုိတာေတာ့ အျပုသေဘာ ေဆာင္ၿပီး ေျပာသြားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။”

ျပည္ပမီဒီယာေတြကိုေကာ အာမခံခ်က္ေပးတာမ်ိဳးေတြ၊ ဘာေတြေျပာတာမ်ိဳး ရွိလဲ။

“အာမခံခ်က္ ဆုိတာထက္ တုိးတက္မႈအေနနဲ့ ဥပမာ – က၀ီ ဆုိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ က နာမည္ ပ်က္စာရင္း (blacklist) လုပ္ထားတယ္။ အခု ဒီကို ေရာက္လာတယ္။ အဲဒီလိုပဲ အရင္ ျပည္ပ မီဒီယာတခ်ိဳ့ ဧရာ၀တီ၊ မဇိၩမ၊ အာအက္ဖ္ေအ၊ အရင္တုန္းက ဆုိရင္ ျပည္ပမီဒီယာေတြက၊ အခု လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ မွာ ပါတနာ အေနန့ဲ ပါလာတာကို တုိးတက္မႈ အေနနဲ့ ေျပာသြားတယ္။”

၀န္ႀကီး ကုိယ္တုိင္ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားသြားတဲ့ သေဘာလား။

“၀န္ႀကီးကေတာ့ သူ့မိန့္ခြန္းထဲမွာ ေျပာသြားတာ မဟုတ္ဘူး။ ညႊန္ခ်ုပ္ ဦးရဲထြဋ္က ေျပာတဲ့ အထဲမွာ ဒီပါတနာကိစၥကို ေျပာသြားတယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဘက္ တခု အေနနဲ့ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ထဲ ပါေနတယ္လို့ ေျပာပါတယ္။ ဒီဟာရဲ့ အခန္း က႑ကေတာ့ အစဆုိေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေတာ့ မသိေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပည္ပမီဒီယာေတြ အခန္းက႑ကလည္း အခု မီဒီယာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ အစိတ္အပို္င္း တခုအေနနဲ့ ပါေနတယ္လို့ေတာ့ ထည့္သြင္းေျပာသြားပါတယ္။ ၀န္ႀကီးေျပာတာ မဟုတ္ဘူး။ ဦးရဲထြဋ္က ဒီမနက္မွာ ေျပာသြားတာပါ။”

ျပည္တြင္းက မီဒီယာေတြေကာ ဒီညီလာခံမွာ အကုန္ပါလား။

“ျပည္တြင္းက မီဒီယာ အကုန္ ဆုိတာထက္ေတာ့ ပါသင့္သေလာက္ ပါတယ္။ ဆရာေဖျမင့္၊ ဆရာေမာင္၀ံသ၊ ကိုကို(စက္မႈတကၠသိုလ္)နဲ့ ဆရာသီဟေစာတုိ့ အပါအ၀င္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား ေတြ႕ရပါတယ္။ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္ မီဒီယာ ဖြံ့ၿဖိုးမႈေပါ့၊ အဲဒီ့အတြက္ နည္းလမ္းေတြက မ်ိဳးစုံရွိတယ္။ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ က အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ အဓိက တခုက ownershipနဲ့ exclusive၊ inclusive ေပါ့။ ဒီ လုပ္ငန္း စဥ္ထဲမွာ ဘယ္သူေတြ ပါတယ္။ ဘယ္သူေတြ မပါဘူး ဆိုတာ အေရးႀကီးေတာ့ အတတ္နုိင္ဆုံးေတာ့ ပါေအာင္လုပ္ပါတယ္။

ဒီပဲြနဲ့ပတ္သက္ၿပီး တျခား ဘာမ်ားထူးျခားတာ ေျပာခ်င္တာရွိလဲ။

“ထူးထူးျခားျခား ေျပာခ်င္တာေတာ့ ခုနက ေျပာသလိုပဲ၊ ၀န္ႀကီး ကုိယ္တုိင္ကုိက   ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖုိ့ လုပ္ေနတယ္။ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ယူနက္စကိုကလည္း ယူနက္စကုိရဲ့ လမ္းညႊန္ခ်က္ တခ်ိဳ့ ေျပာသြားတယ္။ ဥပမာ – မီဒီယာ လြတ္လပ္မႈ ျဖစ္ရမယ္။  တုိင္းျပည္တခုမွာ လြတ္လပ္တဲ့ သတင္း မီဒီယာမ်ိဳးရွိရမယ္။ ယူနက္စကို အေနနဲ့လည္း အစိုးရ ကိုယ္တုိင္က မီဒီယာဖြ႕ံၿဖိုးမႈကို ကူညီမယ္ ဆုိရင္ ပိုၿပီးေတာ့ အလားအလာ ေကာင္းမယ္ ဆုိတာမ်ိဳးကို ၀န္ႀကီး စကားနဲ့ပဲ ျပန္ၿပီးေတာ့ အေထာက္အကူ ျဖစ္ ေအာင္ ေျပာသြားတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါ ဒီမနက္ အခင္းအက်င္းေပါ့။” 

ဒီဗီြဘီ