တရားရံုးလွြတ္ေတာ္ ေရွ့ေန ဦးကိုနီ နွင့္ေတြ့ဆံုျခင္း

ဧျပီ ၁ရက္ေန့တြင္ ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ ပဲြက်င္းပေတာ့ မည္ျဖစ္သည္။ ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ ပဲြတြင္ မဲဆႏၵေပးေရး  နွင့္ပတ္သက္၍ နိုင္ငံေရးပါတီ မ်ား၊ ျပည္သူလူထု   တို့ကို ဗဟုသုတရေစရန္ တရား ရံုးခု်ပ္ေရွ့ေန ဦးကိုနီက လိုက္လံ ေဟာေျပာ လ်က္ရိွ သည္။ အလားတူ လာမည့္ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ မဲဘယ္ လိုေပးမွာလဲ  စာအုပ္ကို ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့ေသာ ဆရာ ဦးကိုနီကို ျကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပဲြ နွင့္ ပတ္သက္၍ ဗဟုသုတရ ေစရန္ ဖလားဝါးနယူးစ္ဂ်ာနယ္က ေတြ့ ဆံုေမးျမန္း ခဲ့ပါသည္။

ေမး- ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြမွာ မဲဆႏၵရွင္ျပည္သူ ေတြရဲ့အခန္းက႑က ဘယ္ေလာက္အေရးပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ- ျပည္သူက ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ဘယ္သူနိုင္သင့္တယ္။ အမတ္ျဖစ္သင့္ တယ္လို့ ဆံုးျဖတ္ေပးမွာ ဆိုေတာ့ ျပည္သူလူထုရဲ့  အခန္းက႑က အေရးပါတယ္။  ျပည္သူကို မဲလာေပးတဲ့ သူလို့ ဒါေလာက္ပဲ မျမင္ သင့္ဘူး။ ဆံုးျဖတ္ေပးမွာ ျပည္သူ ေတြ လို့ျမင္ရမွာ ေရြးေကာက္ ပဲြလြတ္လပ္ သန့္ရွင္း တရားမွ်တဖို့ဆိုရင္ ျပည္သူေတြက တရားသျဖင့္ သူတို့ဆႏၵ ဘာပါလို့ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ ရဖို့က အဓိက အက်ဆံုးျဖစ္တယ္။ ျပည္သူလူထု ကို ခင္ဗ်ား တို့ရင္ထဲက ဆႏၵအတိုင္း ထုတ္ေဖာ္ခြင့္ ရိွတယ္။ ခင္ဗ်ား တို့ထုတ္ေဖာ္ထားတဲ့  ဆႏၵအတိုင္း ကြ်န္ေတာ္တို့ဘက္ က အမွန္အတိုင္း ေရတြက္  ဆံုးျဖတ္ေပးမယ္ဆိုရင္ ဘာမွပူစရာမရိွဘူး။

ေမး- မဲေပးပိုင္ခြင့္ရိွသူေတြ မဲစာရင္းမွာမပါဘဲ က်န္ ေနခဲ့တဲ့အေပၚ ဆရာဘယ္လိုျမင္လဲ။

ေျဖ- လြတ္လပ္ သန့္ရွင္းတရားမွ်တဖို့ဆိုရင္ ပထမ ဆံုးမဲစာရင္းေတြက စတယ္။ မဲစာရင္းျပုစုကတည္းက မွ်မွ်တတျပုစုရမယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြ  ဥပေဒ၆(ခ)အရ အသက္(၁၈)နွစ္ ျပည့္ျပီးတိုင္း မဲေပးခြင့္ရတာ မဟုတ္ ဘူး။ မဲစာရင္းမွာ သူ့နာမည္ပါမွ မဲေပးခြင့္ရမယ္။ဒီ အခ်က္က သိပ္အေရးျကီးတယ္။ မဲေပးခြင့္ဆိုတာ နိုင္ငံသားက ကိုယ့္ကို အုပ္ခု်ပ္သူကိုေရြးတာ ဒီအခြင့္အေရး ကသိပ္အေရးျကီးတာ။ မအူပင္မွာ သြားေဟာတဲ့အ ခါ မဲစာရင္းမွာ နာမည္မပါတာ။ ေနာက္ အစု လိုက္မပါ တာ။ ပါေတာ့ပါတယ္။ မွတ္ပံုတင္လဲြတယ္။ နာမည္လဲြ တယ္။ အေဖနာမည္မွားတယ္။ တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခု လဲြေနတယ္။ ထပ္ေနတာေတြရိွတယ္။ ေသတဲ့ သူေတြ လည္းပါတယ္။ အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ ကေလးေတြ ပါေန တယ္။ ပ်မ္းမွ် ၃၄ရာခိုင္နႈန္း  လဲြေနတယ္။ ဒါဟာ မျဖစ္သင့္ဘူး။ ေရြးေကာက္ပဲြ   တရားမွ်တဖို့က မဲစာရင္း မွန္မွ မဲေပးခြင့္ရိွသူေတြ  အားလံုးပါဖို့လိုတယ္။ ထပ္တာ ေတြ။ ေသတဲ့သူနဲ့ကေလးေတြက ဖ်က္ပစ္လို့ရတယ္။ သို့ေသာ္မဲေပး ခြင့္ရိွသူ ေတြ အားလံုး မဲစာရင္းမွာပါဖို့က အဓိကပဲ။

ေမး- မဲစာရင္းအမွန္ျဖစ္ဖို့ဘယ္သူေတြမွာ တာဝန္ရိွ လဲ။ မဲစာရင္းေကာက္ယူရာမွာ ဘယ္လိုအားနည္းခ်က္ ေတြရိွေနလဲ။

ေျဖ- မဲေပးခြင့္ ရိွသူေတြ  မဲစာရင္းမွာပါဖို့ ဘယ္သူက လုပ္ေပးရလဲဆိုေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြဥပေဒနည္းဥပေဒ (၅)မွာမဲစာရင္းကို ရပ္ကြက္ နွင့္ ေက်းရြာ ေကာ္မရွင္ အဖဲြ့ခဲြက တာဝန္ ေပးအပ္ခံရေသာ  အဖဲြ့အစည္း (သို့ မဟုတ္) ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦး ကျပုစုေသာ အခ်က္အလက္ ေပၚမွာ အေျခခံျပီးျပုစုရမယ္ လို့ပါတယ္။ တာဝန္ရိွ အဖဲြ့အစည္းဆိုတာ ဘယ္သူ့ကိုေျပာတာလဲ တိတိက်က် ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ပါရမွာ။ ဒီကိစၥက အန္ကယ့္ အျမင္မွာ သိပ္လြယ္တယ္။  ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဘယ္အရပ္ မွာ ဘယ္သူေနတယ္ဆိုတာ  ကိုသိတဲ့ လူဝင္မႈျကီးျကပ္ ေရးနွင့္ ျပည္သူ့အင္အား ဝန္ျကီးဌာနရိွတယ္။ ေငြကုန္ ေျကးက်ခံျပီး အစိုးရဌာန တစ္ခု အေနနဲ့ ဖဲြ့ထားတာ သြားခ်င္တိုင္းသြား ေျပာင္းခ်င္တိုင္း ေျပာင္းလို့မွမရတာ။ တစ္ည တေလ အိပ္တာေတာင္ ဧည့္စာရင္းနဲ့ အိပ္ရတာ။ ဘယ္သူဘယ္အရပ္ ေဒသမွာေနတာ၊ ၁၈နွစ္ျပည့္တာ။ မျပည့္တာ သိတဲ့ အစိုးရဌာန ဆိုင္ရာ ကိုတာဝန္ ေပးလိုက္ျပီးတာပဲ။ လူဝင္မႈျကီးျကပ္ေရး နွင့္ျပည္သူ့အင္အားဝန္ျကီးဌာနရဲ့ စာရင္း အေပၚ အေျခခံျပီး မဲစာရင္းဆဲြရင္ျပီးတာပဲ။ မဲေပးခြင့္ဟာ သိပ္ အေရးျကီးတဲ့အတြက္ မဲေပးခြင့္ရိွ သူတိုင္း မဲေပးနိုင္ ေအာင္ေကာ္မရွင္နဲ့ အစိုးရအဖဲြ့တို့က ေဆာင္ရြက္ေပး ဖို့လိုပါတယ္။ အဲဒါမွ မဲေပးခြင့္ရိွသူတိုင္း မဲေပးခြင့္ရ မယ္။ ဒါမွတရားမွ်တ တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြလည္း ျဖစ္မယ္။ သန့္ရွင္းတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ လည္းျဖစ္မယ္။

ေမး- မဲေပးခြင့္ရိွသူ၊ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ အေရြးခံ ခြင့္ရိွသူကို တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ့ခ်န္ခဲ့ရင္ေကာ။

ေျဖ- မဲေပးခြင့္ေကာ အေရြးခံခြင့္ေကာက ဖဲြ့စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမွာ ပါတဲ့နိုင္ငံသားတိုင္း  ရဲ့မူလအေျခခံ အခြင့္အေရးမွာပါတယ္။ ဒီအခြင့္အေရးကို တမင္တကာ၊ တရည္တရြယ္ ပိတ္ပင္ခံရတယ္  ဆိုရင္ေတာ့ တရားမမႈေကာ၊ ရာဇဝတ္မႈ ေကာ နွစ္မို်းစလံုးနဲ့ စဲြလို့ရ တယ္။ ရာဇဝတ္ေျကာင္း အရစဲြရင္ေတာ့ သက္ေသျပဖို့ ခဲယဉ္းတယ္။ တရားမကေတာ့ သိပ္မခက္ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္မဲေပးခြင့္ရိွတယ္။ ကြ်န္ေတာ္သြားေျပာတယ္။ မဲစာရင္းမွာထည့္မေပးဘူး။ နစ္နာတယ္ ဒါကိုအေရး ယူေပးပါလို့ ေျပာလို့ရတယ္။ မဲေပးခြင့္ရိွသူတိုင္းမဲ ေပး နိုင္ေအာင္ ေကာ္မရွင္က လုပ္ေပးရမယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒပုဒ္မ-၈၄မွာ ေကာ္မရွင္က တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္ဖို့လိုအပ္တဲ့ အကူအညီ အားလံုးကို အစိုးရဌာန အဖဲြ့အစည္း ပုဂၢိဳလ္မ်ားထံမွ ရယူနိုင္တယ္ လို့ေရးထားတယ္။ အစိုးရကေကာ္မရွင္ကို ကူညီေပးရ မယ္။ ေနာက္ေရြးေကာက္ပဲြမွာမဲစာရင္းမွန္ဖို့ လူဝင္မႈ ျကီးျကပ္ေရး  နွင့္ျပည္သူ့အင္အား  ဝန္ျကီးဌာနက   ေကာ္မရွင္ကို ကူညီေပး ဖို့လိုတယ္။ ဥပေဒအရ ေျပာရရင္ မဲစာရင္းမွာ နာမည္မပါတာကို ရပ္ေက်းေကာ္မရွင္ အဖဲြ့ခဲြက စီစဉ္ျပီးျဖည့္ေပးရင္ေျပလည္မယ္။ အဲလိုမွ မရရင္ အခိ်န္မီရဖို့ ခက္တယ္။ နည္းဥပေဒနဲ့ဆိုင္တဲ့ အပိုင္းျဖစ္လို့ျပင္လို့ရပါတယ္။ မဲေပးခြင့္ ဆိုတာ လူ တစ္ဦးခ်င္းနဲ့ဆိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးရကို ရရမယ္။

    ျကိုတင္မဲ ေပးခြင့္ရိွသူပဲ ျကိုတင္မဲယူမယ္ဆိုရင္ ဒီေရြးေကာက္ပဲြ ဂုဏ္တက္မယ္....

ေမး- နိုင္ငံတကာမွာ ျကိုတင္မဲကို သံုးျကသလား။

ေျဖ- အခို့်နိုင္ငံ ေတြမွာ ျကိုတင္မဲ မရိွဘူး။ စရိတ္ စကမ်ားတယ္။ မဲညစ္လို့ရတယ္။ ျကိုတင္မဲကေပးခဲ့ျပီး ရင္ ဒီမဲကို ကိုယ္မျမင္ရေတာ့ဘူး။ မဲေရတဲ့ေန့မွေရာက္ လာတာ။ အဲဒါကိုယ့္ မဲဟုတ္မဟုတ္မ သိနိုင္ဘူး။ သံသယ ျဖစ္စရာ မ်ားလို့ ခြင့္မျပုတာ။ သို့ေသာ္အခို့် ဒီမိုကေရစီ  နိုင္ငံေတြမွာ ခြင့္ျပုတယ္။ ဘာေျကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ မဲေပးခြင့္ဆိုတာ အေရးျကီးတဲ့  အခြင့္အေရး ဒီအခြင့္အေရးကို   လူတိုင္းကို ရေစခ်င္တယ္။  မီးဖြားေန လို့မဲမေပးရဘူးဆိုရင္ ဘယ္တရားမလဲ။ အိုေနျပီ မဲ မေပးနဲ့ မက်န္းမာလို့မဲမေပးနဲ့ဆို ဘယ္တရားမလဲ။ ဒါေျကာင့္ နည္းလမ္းတစ္လမ္း နဲ့ျကိုတင္မဲေပးခိုင္းတာ။ ျကိုတင္မဲဆိုတာ ျခြင္းခ်က္ပါ။ ဥပေဒရိွရင္ ျခြင္းခ်က္ ရိွတယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒက လူတိုင္းလူ တိုင္းဟာ မဲရံုလာျပီး မဲေပးရမယ္။ ဒါကဥပေဒ။သို့ေသာ္မဲရံုကိုလာျပီး မဲမေပးနိုင္သူေတြရိွလို့ျခြင္းခ်က္ ဆိုတဲ့ျကိုတင္မဲေပး ခိုင္းတာ။ ျခြင္းခ်က္ ျဖစ္လို့ နည္းနည္း ေလးပဲရိွရမယ္။ လူတိုင္းလူတိုင္းနဲ့မဆိုင္ဘူး။ ျကိုတင္ မဲလိုက္ေကာက္တာ တရားမဝင္ဘူး။

ေမး- ျကိုတင္မဲေပးထားသူေတြ သံသယမရိွေစဖို့နဲ့ ျကိုတင္မဲနဲ့ပတ္သက္လို့ ျပႆနာေတြမရိွေအာင္ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္သင့္လဲ။  

ေျဖ- အခုေရြးေကာက္ပဲြက မမီေတာ့ဘူး။ ေနာက္ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွာ ျကိုတင္မဲစိတ္ခ် ရေအာင္ လူေတြလက္ထဲမွာ  မထားဘဲ ရပ္ကြက္ေက်းရြာ  ေကာ္မရွင္မွာ ေသာ့ခတ္ထားတဲ့ ျကိုတင္မဲပံုးထား၊ ျမို့နယ္ေကာ္မရွင္ အဖဲြ့ခဲြမွာ လည္း ျကိုတင္မဲပံုးထား။ ျကိုတင္မဲမွန္ သမွ် ဒီပံုးထဲထည့္ရင္ ျကိုတင္မဲေပးထား သူေတြစိတ္ရွင္းတာေပါ့။ တရားမွ်တဖို့ဆိုရင္ ျကိုတင္ မဲနည္းနိုင္သမွ် နည္းပါေစ။ ေပးခြင့္ရိွသူေတြ ေပးထား တဲ့ျကိုတင္မဲကို ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒပါ အတိုင္း ရပ္ေက်း ေကာ္မတီက လာပို့ထားတဲ့ ျကိုတင္မဲကိုမဲရံုမႉး က မဲရံုဖြင့္တာနဲ့ အမတ္ေတြရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ဘယ္နွမဲရိွတယ္ဆိုတာေျကညာပါ။ ဒီမဲက ပိုလာစရာ ထပ္တိုးလာစရာမရိွဘူး။ ညေန မဲေရတဲ့အခိ်န္မွာ ျကို တင္မဲေပး သူေတြကို ပံုစံ ၁၃နဲ့ တိုက္ျကည့္ေပးခြင့္ မရိွသူေတြေပးထားရင္ ကန့္ကြက္လို့ရတယ္။ ျကိုတင္မဲ ေပးခြင့္ရိွသူပဲ ျကိုတင္မဲယူမယ္ဆိုရင္ ဒီေရြးေကာက္ပဲြ ဂုဏ္တက္မယ္။

ေမး- ဝန္ထမ္းေတြျကိုတင္မဲေပးခြင့္ရိွသလားဆရာ။

ေျဖ- ဝန္ထမ္းနဲ့ပတ္သက္လို့ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒမွာ ျပဌာန္းထားတာမရိွဘူး။ အမ်ားနည္းတူပဲ ဝန္ထမ္း အားလံုး မဲရံုမွာမဲေပးရမယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြေန့မွာ တာဝန္ ေပးခံရတဲ့ ဝန္ထမ္းကလဲြရင္ ျကိုတင္မဲေပးခြင့္မရိွဘူး။

ေမး- လြတ္လပ္သန့္ရွင္းတရားမွ်တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ ျဖစ္ဖို့ မဲရံုမႉးေတြက ဘယ္ေလာက္အေရးပါသလဲ။ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ရမလဲ။

ေျဖ- ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပတဲ့ေန့မွာ မဲရံုမႉးေတြရဲ့ အခန္းက႑က အရမ္းအေရးျကီးတယ္။ ဥပေဒပါ အတိုင္း တိတိက်က် ေဆာင္ရြက္ဖို့လိုတယ္။ ၆နာရီ မဲရံုဖြင့္တာနဲ့ ျကိုတင္မဲဘယ္ေလာက္ရိွတယ္ဆိုတာ ေျကညာပါ။ ျပီးရင္ မဲေပးခြင့္ရိွသူ ဘယ္ေလာက္ ရိွတယ္။ အလြတ္ပါလာတဲ့ မဲျပားအေရအတြက္ကို ေျပာပါ။အမတ္ကိုုယ္စားလွယ္ေတြကို မွန္မမွန္ေရတြက္ခိုင္းပါ။တကယ္မဲေပးခြင့္ရိွသူ ဟုတ္မဟုတ္စစ္ေဆးျပီးမွ မဲျပား ထုတ္ေပးပါ။ တံဆိပ္တံုးမက်န္ေအာင္၊ လက္မွတ္ မက်န္ေအာင္ လုပ္ထားဖို့လိုတယ္။ ဥပေဒအရ ခြင့္ျပု ထားတဲ့သူကလဲြရင္ မဲရံုထဲမွာ ဘယ္သူမွမရိွဖို့ လိုတယ္။ဒါကိုခြင့္မျပုရဘူး။ ရိွေနရင္ မဲရံုကိုယ္စားလွယ္ေတြက ဖယ္ခိုင္းပါ။ ေဆာင္ရြက္ေပးတာမရိွရင္ မွတ္တမ္းတင္ ထားပါ။ မဲေရတြက္တဲ့ ခိ်န္မွာ မဲပံုးထဲကမဲနဲ့ လက္ က်န္မဲကို စာရင္းကိုက္ျကည့္ပါ။ မနက္ကယူလာတဲ့ မဲနဲ့မကိုက္ရင္ မွတ္တမ္းတင္ထားပါ။ ျကိုတင္ မဲေပး ထားသူေတြပံုစံ ၁၃နဲ့ကိုက္မကိုက္ျကည့္။ ေပးခြင့္မရိွ သူေတြပါရင္ မွတ္တမ္းတင္ထားပါ။ ပယ္မဲကို အားလံုး ျမင္ေအာင္ျပျပီးမွပယ္ပါ။ မဲေရတြက္ခိ်န္မွာ အရပ္ သား ၁ဝဦးထက္မနည္း ရိွရပါမယ္။

ေမး- မျကာမီက်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြလြတ္လပ္ သန့္ရွင္းတရားမွ်တဖို့ ဘာေတြလိုအပ္သလဲ။

ေျဖ- မဲေပးခြင့္ ရိွသူတိုင္းမဲစာရင္းမွာပါဖို့လိုတယ္။ျကိုတင္မဲေပးခြင့္ရိွသူကိုပဲ ျကိုတင္မဲယူပါ။ ဒါဆိုရင္ ဒီေရြးေကာက္ပဲြဟာ ဂုဏ္သိကၡာ တက္လာမယ္။ ၁၉၆၀ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပတာ ၉၀ ခုနွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ့ ၂၀၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြ နွစ္ျကိမ္သာရိွတဲ့ အတြက္ ျပည္သူလူထုကို ေရြးေကာက္ပဲြနဲ့ ပတ္သက္ တဲ့ အသိပညာေပးတာ ေတြလုပ္ရမယ္။ အေရးျကီး ဆံုးက ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပတဲ့ေန့ အဲဒီေန့မွာ ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ မွာပါတဲ့ အတိုင္းသာ တာဝန္ရိွသူေတြက  တိတိက်က်  လုပ္ရင္ ေရြးေကာက္ပဲြ က သန့္ရွင္းတယ္။ တရားမွ်တတယ္။ အဲဒီတာဝန္ရိွ သူေတြ ဥပေဒပါ အတိုင္းလုပ္ဖို့အတြက္ ပါတီေတြ၊ မဲရံု ကိုယ္စားလွယ္ေတြ  ကဝိုင္းျပီး တြန္းအား ေပးျကတယ္။ ဒါဆိုရင္ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္မွာပါ။

အခုလိုေျဖျကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ရန္ကုန္တိုင္းမ္