ဗီြအိုေအ၊ ျမန္မာပိုင္းဌာန မွ အႀကီးအကဲ ဦးသန္းလြင္ထြန္း နွင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း

ဦးသန္းလြင္ထြန္း နွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းစဉ္

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ Media Development in a Democratic Society အလုပ္ရံု ေဆြးေနြးပဲြကို ျမန္မာ နိုင္ငံ စာေပနွင့္ စာနယ္ဇင္းဖဲြ႔နွင့္ Asian Media Information and Communication Center (AMIC) တို့က ကမကထ ျပဳလုပ္ျပီး ဇန္ဝါရီ ၃ဝရက္ နွင့္ ၃၁ရက္ တို့တြင္ ျပဳလုပ္ သြားခဲ့သည္။

ယင္းေဆြးေနြးပဲြသို့ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ သတင္းမီဒီယာမ်ား တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့ျကသည္။ယင္းေဆြးေႏြးပဲြသို့(Voice Of America-VOA) ျမန္မာပိုင္း အစီအစဉ္မွ အျကီးအကဲ ဦးသန္းလြင္ထြန္း တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထို့ေျကာင့္ အခိ်န္ရခိုက္ ေလးတြင္ ဦးသန္း လြင္ထြန္းနွင့္ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရခဲ့ပါသည္။

ေမး- ဦးသန္းလြင္ထြန္း ခင္ဗ်ာ။ အေမရိကားကေန ျမန္မာျပည္ကို တကူးတကလာျပီး ေဆြးေႏြးပဲြ တက္ ေရာက္ျဖစ္တဲ့ အေျကာင္းရင္းေလးကို အရင္ဆံုး ေျပာျပေပးပါလား။

ေျဖ-ကြ်န္ေတာ္ ဒီလာတာက အခ်က္နွစ္ခ်က္ ရိွပါတယ္။တစ္ခုက ျမန္မာစာနယ္ဇင္းနဲ့ စာေရးဆရာ မ်ား အသင္းရဲ့ညီလာခံေပါ့။ ျမန္မာ့မီဒီယာဖံြ့ျဖိုးေရး နဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ ဆိုဆိုက္တီးမွာ ျမန္မာ့မီဒီယာအခန္း က႑ာရဲ့ အစည္းအေဝး လာတက္တာပါ။ ေနာက္ တစ္ခုကေတာ့ ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာ တုန္းက ျပန္ျကားေရးဝန္ျကီးဌာနနဲ့ ဗီြအိုေအတို့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကိစၥေလးေတြ ညိွနိွုင္းထားတာရိွ တယ္။ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆက္လက္ ညိွနိွုင္းဖို့လာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး- ျပင္ပမီဒီယာေတြအေနနဲ့ ျပည္တြင္းကမီဒီယာ ေတြအေပၚ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ေတြကျမင္ခဲ့တဲ့အျမင္နဲ့ လက္ရိွအခိ်န္မွာ ျမင္ရတဲ့အျမင္ေတြက ဘာေတြမ်ား ကဲြျပားသြားပါသလဲ။

ေျဖ-ျပီးခဲ့တဲ့နွစ္ ေအာက္တိုဘာေလာက္ထိကေတာ့ ျပည္တြင္းကမီဒီယာေတြ ထိန္းခု်ပ္ခံ ထားရ တယ္။ ဂ်ာနယ္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရိွေပမယ့္ ဂ်ာနယ္ေတြက ကိုယ့္စည္းကိုယ္ထိန္းျပီးေတာ့ ကိုယ့္ ဟာကိုယ္ ဆင္ဆာလုပ္ေနရတဲ့ အေနအထားမွာ ရိွေနတယ္။ တစ္ဖက္က ဆင္ဆာဘုတ္အဖဲြ့က တင္းက်ပ္တာတစ္မ်ဳိးေပါ့။ တခို့်အေရးမေတာ္တဲ့ ဂ်ာနယ္ေလးေတြကလဲ ဒဏ္ခတ္ခံရတာတို့၊ ခဏ အပိတ္ခံရတာ၊ တခ်ဳိ႕အဆဲြခံရတာေတြရိွခဲ့တယ္ေလ။နည္းနည္း ေဇာင္းထက္တဲ့ စိစစ္ေရးရိွေနေတာ့ ဂ်ာနယ္ေတြကိုယ္တိုင္ကလဲ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ထိန္းထိန္း သိမ္းသိမ္းနဲ့ လုပ္ေနရခဲ့ရတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ ဆိုရင္ေတာ့ အတိုက္အခံေတြ၊ လႈပ္ရွားမႈအေျကာင္း ေတြ ေရးလာျပီဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးပြင့္လင္း လာျပီလို့ျမင္တယ္။ ခုလက္ရိွ အခိ်န္ထိေတာ့ ထုတ္၊တင္ဆိုတဲ့ စနစ္ျကီးကရိွေနေတာ့ ခီ်ထားတုန္း ပဲေလ။ ေရးတာေတာ့ ေရးေနျကတယ္ဆိုေပမယ့္ အခိ်န္မေရြး ဒဏ္ခတ္ခံရမယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားမို်း ေတြရိွေနဦးမယ္ဆိုေတာ့ နည္းနည္း ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ေနျကေသးတယ္လို့ ျမင္တယ္။ ဂ်ာနယ္ေတြအေနနဲ့ ေထာင့္စိေအာင္လုပ္နိုင္ဖို့ေတာ့ သိပ္မေတြ႔ရေသးဘူး။ ဒါကအခြင့္အလမ္းလဲ ပါမယ္ ထင္တယ္။ ဥပမာ-အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးအတြက္ လုပ္ျကတဲ့ေနရာမွာ အစိုးရကအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အစိုးရတာဝန္ခံေတြနဲ့ ထဲထဲဝင္ဝင္ ဘာလဲဆိုတာ ေမးပိုင္ခြင့္ေတြရိွရသလို အလားတူ တစ္ဖက္ကတစ္ခိ်န္က သူပုန္လို့ သတ္မွတ္ခံထားရ သူေတြကိုလဲ ေတြ႔ဆံုျပီးသူတို့ရဲ့အျမင္၊ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ ေနထိုင္ျကတဲ့ အပစ္အခတ္ျပည္သူ ေတြရဲ့အျမင္ ေတြဒါမ်ဳိးေတြကိုေထာင့္စံုေအာင္ တင္ျပ နိုင္တာေတြ သိပ္မေတြ႔ရေသးဘူး။ ဒါက ျပည္တြင္း သတင္းမီဒီယာသမားေတြ အားနည္းတယ္လို့ ေထာက္ျပ ေျပာတာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ပိုေကာင္းမယ့္ အခ်က္ေလးေတြကို အျကံျပဳတာပါ။

ေမး- ဒီတစ္ခုတည္းလား။ ေနာက္ထပ္ေရာ အၾကံျပဳ စရာေတြမ်ား ရိွပါေသးလား။

ေျဖ-ဂ်ာနယ္သမားေကာင္းဆိုရင္ ကိုယ္ရည္ ကိုယ္ ေသြး တက္လာေအာင္ လုပ္ဖို့ဆိုရင္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ျကိုးစားဖို့လိုတယ္။ ေပၚပင္လိုက္ေနတာထက္  ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးျပည့္ေအာင္ ျကိုးစားေနဖို့အေရး ျကီးတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို့နဲ့အရင္လုပ္ ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ေတြျဖစ္တဲ့ ၈၈က ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ နဲ့ေတြ့တဲ့အခိ်န္မွာလဲ အခုေခတ္ဂ်ာနယ္ေတြက မ်ား လာတယ္တဲ့။ ကြ်န္ေတာ္တို့ေတြကိုေမးျကတာေတြမွာ နည္းနည္း အက္ေျကာင္း ထပ္တယ္ဗ်ာတဲ့။ဒီလို ေျပာသံျကားေတာ့ အေျကာင္းအရာတစ္ခုကို သတင္း ဌာနေတြက ဝိုင္းလုပ္ျကတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ အက္ေျကာင္း မထပ္ေအာင္လို့ မတူတဲ့ရႈေထာင့္ေလးေတြကေန လုပ္ရတယ္။ ဥပမာ-ညီလာခံတစ္ခုကို သတင္းေထာက္ သံုးေယာက္ေလာက္ကို လႊတ္လိုက္တယ္ ဆိုပါစို့။

ျပန္ထြက္လာတဲ့အခါမွာ ဒီသတင္းေထာက္ေတြ ေရးတဲ့သတင္းေတြက မတူနိုင္ဘူး။ ဒါကတကယ့္ကို ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ သတင္းေထာက္မ်ဳိးေတြ ဆိုရင္ေပါ့။  ဘာေျကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူသန္ရာသန္ရာဆဲြျပီးေတာ့ လူစိတ္ဝင္စားေအာင္ေရးတာ။ ညီလာခံဆိုတာျကီးကို ေျပာတာမဟုတ္ဘဲနဲ့ ညီလာခံမွာေျပာတဲ့ အခ်က္ တစ္ခုကို ေရးျပလိုက္တာ။ ေနာက္တစ္ေယာက္ကလဲ အျခားအခ်က္တစ္ခုကို ဆဲြထုတ္ျပီးေတာ့ ေရးလိုက္ တယ္။ ဆန့္က်င္ဘက္ ရႈေထာင့္ေတြျဖစ္သြားတာေပါ့။ ဒါေတြက ကြ်န္ေတာ္တို့လုပ္ရတဲ့ အလုပ္ေတြပဲေလ။အားလံုးက ဒီညီလာခံ ကို ေရာက္လာျပီးေတာ့ ေဆြးေႏြး ပဲြလုပ္တယ္။ ဘယ္သူေတြ တက္တယ္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဉ္ေတြခ်ည္းပဲ ကူးခ်ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ဒီ သံုး ေယာက္စလံုးရဲ့သတင္းေတြက အတူတူပဲျဖစ္ေနမယ္။

ေမး- အရင္ကဆို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္လို သတင္းမို်းေတြကို ျပည္ပသတင္းဌာနေတြကပဲ တင္ဆက္လို့ရခဲ့တယ္။ ခုဆိုအထိုက္အေလ်ာက္အား ျဖင့္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္သတင္းေတြ ေဖာ္ျပခြင့္ရျပီ။ဆိုလိုတာက မဇ0×081ဈိမလိုသတင္းဌာနမို်းေတြက ျပည္ပမွာ သတင္းရယူရတာနည္းနည္းေလး အခက္ေတြ့လာ တယ္လို့ ခုနကပဲ ဦးစိန္ဝင္းကကြ်န္ေတာ့္ကို ေျပာျပ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျပည္တြင္းမွာလာျပီး တျခား သတင္းမီဒီယာေတြနဲ့ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေတာ့မွာ လို့လဲ သိရတဲ့အတြက္ပါ။ ျပည္တြင္းကသတင္းေတြ ကို ျပည္တြင္းသတင္းဌာနေတြ က ေဖာ္ျပနိုင္ ခြင့္ရိွေနျပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပည္ပကသတင္းဌာနေတြကလဲ  ေနာက္ပိုင္းမွာဘယ္လိုဗ်ဴဟာမ်ဳိး ေတြခ်မွတ္ထားတာ ရိွလဲ။

ေျဖ- ကိုယ္တို့ကေတာ့ ျပည္တြင္းသတင္းသမားေတြ ကို ျပိဳင္ဆိုင္ဖို့ေတာ့မရိွဘူး။ သူ့က႑ာနဲ့သူ ရိွေန ျကတယ္ဆိုတာသိတယ္။ နိုင္ငံျခားမွာ ရပ္တည္ေနတဲ့ သတင္းဌာနေတြကလဲ ကိုယ့္အသိစိတ္နဲ့ကိုယ္  သတ္မွတ္ထားတဲ့ လုပ္ခြင့္ရိွတဲ့ ေဘာင္က ေနလုပ္တယ္။ ျပည္တြင္းကမီဒီယာေတြ မလုပ္နိုင္တဲ့ အလုပ္ေတြကို အျပင္ကသတင္းဌာန ေတြကေန ပိုျပီးေတာ့ သံုးသပ္ ေပးနိုင္တာမ်ဳိးေတြ လုပ္ေပးနိုင္တာေပါ့။ ခုဆို ျပည္တြင္း ကဂ်ာနယ္ေတြဆို ပိုျပီးေတာ့ အင္အားျကီး လာျကျပီ။ လူေတြအဖတ္ အမ်ားဆံုး သတင္းေတြကို အဆဲြေဆာင္နိုင္ဆံုးနဲ့ ဂ်ာနယ္ေတြက ပီပီျပင္ျပင္နဲ့ သတင္းေတြကို တင္ဆက္နိုင္ရင္ တင္က်န္ရစ္ခဲ့မွာ ေပါ့။

ေမး- ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းမႈ ရိွလာျပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပည္ပသတင္းဌာနေတြကျပည္သူေတြကို ပိုျပီးေတာ့ သတင္းေတြေပး နိုင္ေအာင္ ျပည္တြင္းမွာပဲ ဗီြအိုေအဌာေန သတင္းေထာက္ထားဖို့ ရိွပါသလား။

ေျဖ- ထားဖို့လုပ္ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပည္ထဲေရး ဝန္ျကီးဌာနက လက္ေတြ့အားျဖင့္ေတာ့ ခြင့္မျပဳေသး ဘူး။ အစ္ကိုတို့ဆီက လာမယ့္သတင္းေထာက္ေတြ ကိုပဲ လွည့္ပတ္ျပီးေတာ့ လာခြင့္ပဲေပးေနေသးတယ္။

ခုလိုေျဖျကားေပးတဲ့တြက္ ဦးသန္းလြင္ထြန္းကို အထူးပဲေက်းဇူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

ရန္ကုန္တိုမ္းစ္