အကယ္ဒမီဆုရ ႐ုပ္ရွင္ႏွင့္ ထူးဆန္းေသာ လက္ကမ္းေၾကာ္ျငာမ်ား

၁၉၅၅ ခုႏွစ္အတြက္ အေကာင္းဆုံး႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားဆု (ေရႊဝယ္သီရိ)၊ အေကာင္းဆုံးမင္းသားဆု(ဖုိးပါႀကီး)ႏွင့္ အေကာင္းဆုံးကေလးသ႐ုပ္ေဆာင္ဆု(ဝင္းမာ) တုိ႔ရရွိခဲ့သည့္ ဖုိးၿပဳံးခ်ဳိ ဇာတ္ကားလက္ကမ္းေၾကာ္ျငာ

၁၈၇၂ ခုႏွစ္က ကမၻာေပၚမွာ ႐ုပ္ရွင္ဆုိတဲ့ အတတ္ပညာ တစ္ခု အစျပဳခဲ့ၿပီး ၁၈၈၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အေမရိကန္၊ ျပင္သစ္နဲ႔ ဥေရာပ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ႐ုပ္ရွင္ကားမ်ား ႐ုိက္ကူးထုတ္လုပ္ျခင္းနဲ႔  ႐ုံတင္ျပသျခင္း လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္ထြန္း  ေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး  ျဖစ္တယ္လုိ႔  သမုိင္းမွတ္တမ္း  ေတြအရ သိရပါတယ္။
ပထမဆုံးမွတ္တမ္းတင္သတင္းကား
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့  ၁၉၂ဝျပည့္ႏွစ္ ဇြန္လ၂ ရက္ေန႔က ကြယ္လြန္ခဲ့တဲ့၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သူ  ဦးထြန္းရွိန္ရဲ႕ စ်ာပန မွတ္တမ္းတင္ သတင္းကား ကစၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပထမဆုံး ျမန္မာလူမ်ဳိး႐ုိက္တဲ့ ျမန္မာသတင္းကား၊ ပထမဆုံးျပတဲ့ ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ သတင္းကားအျဖစ္ သမုိင္း ဝင္ခဲ့ပါတယ္။
ပထမဆုံးျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား
ဇာတ္လမ္းပါဝင္တဲ့ ပထမဆုံး ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ကား ကေတာ့ ‘ေမတၱာႏွင့္သူရာ’ပါ။ ၁၉၂ဝျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ ၁၃ရက္ေန႔က စီနီမာ ဒီပဲရစ္႐ုံမွာ ႐ုံတင္ျပသခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဆုံး ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ကား ျဖစ္တာမုိ႔  ႐ုံဝင္လက္မွတ္ေတြ  ေရာင္းမေလာက္ေအာင္ ႐ုံျပည့္႐ုံလွ်ံ အားေပးၾကတယ္လုိ ႔ဆုိပါတယ္။ ထုိင္ခုံမရလုိ႔  ပဲြၿပီးတဲ့အထိ  မတ္တတ္ရပ္ၾကည့္ၾကရတဲ့အထိပါပဲတဲ့။
‘ဘားမားဖလင္းမွ ႐ုိက္ကူးေသာ ေမတၲာ ႏွင့္သူရာ’ ဆုိတဲ့ စာတန္းကုိ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ေရာ’Burma Film Presents, Love and Liquor’  ဆုိတဲ့ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ပါ စာတန္း ထုိးျပခဲ့တာပါ။ အသံထြက္ဇာတ္ကား မဟုတ္ေသးေတာ့ သ႐ုပ္ေဆာင္ေတြ ပါးစပ္လႈပ္လာတဲ့အခါ ေျပာစကားေတြကုိ အဂၤလိပ္-ျမန္မာႏွစ္ဘာသာနဲ႔ စာတန္း ထုိးျပပါတယ္။ ေနာက္ခံေတးဂီတ ကေတာ့ စႏၵရားတစ္လုံးနဲ႔ အပ်ဳိေတာ္၊ ခုနစ္သံခ်ီ၊သံမွန္၊ ေျခာက္ေပါက္၊ ငါးေပါက္စတဲ့ တီးလုံးမ်ား တီးၿပီးေတာ့ ေနာက္ခံေတးဂီတကုိ ဖန္တီးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
႐ုပ္ရွင္ႏွင့္အကယ္ဒမီ
႐ုပ္ရွင္ေပၚလာၿပီး ႏွစ္ေပါင္း၃ဝေက်ာ္ ၾကာတဲ့အခါမွ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကားမ်ားကုိ ၁၉၅၂ခုႏွစ္က စတင္ၿပီး အကယ္ဒမီေပးခဲ့တာ ဆုိေတာ့ အခုႏွစ္ (၂ဝ၁ဝ) အထိဆုိရင္ အႀကိမ္ေပါင္း၅၇ႀကိမ္ ရွိၿပီျဖစ္ပါတယ္။ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အစုိးရတက္လာၿပီး ေနာက္တစ္ႏွစ္ျဖစ္တဲ့ ၁၉၆၃ခုႏွစ္မွအပ က်န္ႏွစ္ေတြမွာ ႏွစ္စဥ္ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါ တယ္။ ပထမဆုံး အကယ္ဒမီဆု ရရွိတဲ့  မင္းသားက ‘မာလာရီ’  ဇာတ္ကားမွာ သ႐ုပ္ေဆာင္တဲ့ မင္းသားေက်ာ္ဝင္း  ျဖစ္ၿပီးေတာ့၊ မင္းသမီးက ခ်စ္သက္ေဝ ဇာတ္ကားမွာ သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့  ၾကည္ၾကည္ေဌးတုိ႔  ျဖစ္ပါတယ္။
အကယ္ဒမီဆုရ ရတနာပုံဇာတ္ကား
၁၉၅၃ခုႏွစ္မွာ မင္းသားတင္ေမာင္က ‘ရတနာပုံ’ ဇာတ္ကားနဲ႔ အကယ္ဒမီ ရခဲ့ၿပီး မင္းသမီးေမျမင့္က ‘ပဲြခါေညာင္ေရ’ ဇာတ္ကားနဲ႔ အကယ္ဒမီ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါက အကယ္ဒမီ ေခတ္ဦးကာလ ႐ုပ္ရွင္မ်ား အေၾကာင္းပါ။ ဆက္ေျပာလုိတာက ထူးျခားတဲ့ ႐ုပ္ရွင္လက္ကမ္း  ေၾကာ္ျငာမ်ား အေၾကာင္းပါ။အဲဒီေခတ္က  ႐ုပ္ရွင္ေၾကာ္ျငာမ်ားမွာ  ထူးျခားတဲ့  ေၾကာ္ျငာစာသားမ်ားကုိ    ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
၁၉၅၃ ခုႏွစ္အတြက္ အကယ္ဒမီ ရခဲ့တဲ့ ‘ရတနာပုံ’ ဇာတ္ကား  လက္ကမ္း ေၾကာ္ျငာမွာ အခုလုိ ေရးခဲ့ပါတယ္။
‘၁၉၅၃ ခုႏွစ္အတြက္ ေရႊစင္႐ုပ္ ပထမ ဆုရရွိေသာ ‘ရတနာပုံ’။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးတြင္ ၇-ပတ္၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕ႀကီးတြင္ ၆-ပတ္မွ် ျပသရသည့္ ရတနာပုံ။ ေန႔စဥ္ ၂ ပဲြ၊ ကား ရွည္လ်ားပါသျဖင့္ အခ်ိန္မွန္ျပပါလိမ့္မည္။  ကားေစ်းႏႈန္း ႀကီးျမင့္စြာေပးရ၍ ခြင့္မျပဳ၊ အလုိက္သိသင့္လွ၏၊ စီးပြားေရးကုိယ္ခ်င္းစာ တရားထားလ်က္  ေမတၱာလက္မွတ္ျဖင့္  ၾကည့္ခြင့္မျပဳေၾကာင္း  အထူးေၾကညာအပ္ပါသည္’  လုိ႔ု ေဖာ္ျပထားတာကုိ  ေတြ႕ရပါတယ္။
ပထမဆုံးကေလးဇာတ္ေဆာင္ဆု
ပထမဆုံး ကေလးဇာတ္ေဆာင္ ဆုရရွိခဲ့တဲ့ ဇာတ္ကားက ‘ဖုိးၿပဳံးခ်ိဳ’ ဇာတ္ကားပါ။ ဒီဇာတ္ကားနဲ႔ ေရႊဝယ္သီရိ႐ုပ္ရွင္ ကုမၸဏီက အေကာင္းဆုံးဇာတ္ကားဆု ကုိရရွိခဲ့ၿပီး ဟာသသ႐ုပ္ေဆာင္ ဖုိးပါႀကီးက ဒီဇာတ္ကား မွာေတာ့  အလြမ္းမင္းသားႀကီး အျဖစ္ သ႐ုပ္ေဆာင္ၿပီး အကယ္ဒမီရခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဇာတ္ကားမွာ ကေလးသ႐ုပ္ေဆာင္ ‘ဝင္းမာ’က  အေကာင္း ဆုံး သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့တာမုိ႔  ပထမဆုံးကေလး သ႐ုပ္ေဆာင္ဆု  ရရွိခဲ့သူအျဖစ္ မွတ္တမ္းဝင္ခဲ့ပါတယ္။
ထူးျခားေသာေၾကာ္ျငာတစ္ခု
၁၉၅၇ ခုႏွစ္အတြက္ အေကာင္းဆုံး ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားဆုကုိ ေဒါက္တာေအာင္ေက်ာ္ဦး ဇာတ္ကား႐ုိက္ကူး ထုတ္လုပ္တဲ့ ၿဗိတိသွ် ဘားမားဖလင္း ႐ုပ္ရွင္ကုမၸဏီက ရရွိ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဇာတ္ကား ေၾကာ္ျငာမွာလည္း အခုလုိေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ‘ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးႏွင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု တုိ႔ကုိယ္တုိင္ ၾကည့္႐ႈအားေပး ျခင္းခံရေသာ တန္းျမင့္ဇာတ္ကားႀကီး။ မယားႏွစ္ေယာက္ၾကား ဗ်ာမ်ားျခင္းခံရသည့္ ဆရာဝန္ႀကီးတစ္ဦး၏ ေၾကကြဲဖြယ္ရာ အျဖစ္အပ်က္၊ ႐ုိးသားေသာ မယားႏွင့္  ေခတ္ဆန္သူ လင္ေယာက်္ား၏ အတြင္းေရး၊ ၿဗိတိသွ်ဘားမား႐ုပ္ရွင္၊ ဒါ႐ုိက္တာေရႊဒုံးဘီေအာင္၏ ေဒါက္တာေအာင္ေက်ာ္ဦး (အသံထြက္) အထက္တန္းစား ဇာတ္ကားႀကီးကုိျဖင့္  ဝင္း စီနီမာ႐ုံမွာ ျပရက္မေဝးေတာ့ပါ’ လုိ႔ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
စာေရးဆရာေတြသ႐ုပ္ေဆာင္တဲ့ဇာတ္ကား
ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္သမုိင္းမွာ စာေရးဆရာေတြ  ပါဝင္သ႐ုပ္ေဆာင္ၾကတဲ့  ႐ုပ္ရွင္ကားတစ္ကား  ကုိလည္းေတြ႕ ရပါတယ္။ အဲဒီဇာတ္ကားအမည္က ‘မာန္’ ပါ။ ဒီဇာတ္ကားက ပခုကၠဴသား  စာေရးဆရာ  ေအာင္လင္းရဲ႕   ဇာတ္ကားျဖစ္ၿပီး ေၾကာ္ျငာပုံကလည္း ခပ္ဆန္းဆန္း ျဖစ္တာမုိ႔ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။
ေၾကာ္ျငာရဲ႕ ေရွ႕ စာမ်က္ႏွာမွာ ‘ျပည္သူ႕ သုခုမ ႐ုပ္ရွင္တင္းကုပ္မွ ႐ုပ္ရွင္ဆရာေအာင္လင္း၏  ‘မာန္’   ေခတ္စမ္း အသံထြက္ကား၊ ဘဂ်မ္း၊ စိမ္းညိဳတုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ၿပီး ဇာတ္ရံ  မွစ၍ မင္းေအာင္၊ ေအာင္လင္း၊ ေဒါင္းႏြယ္ေဆြ စေသာ နာမည္ႀကီးစာေရးဆရာေတြခ်ည္း  ပါဝင္သည္’လုိ႔   ေဖာ္ျပထားၿပီး ေက်ာဘက္ စာမ်က္ႏွာမွာေတာ့-
‘ျပည္သူ႕သုခုမ ႐ုပ္ရွင္တင္းကုပ္မွထုတ္ေဝ    ျဖန္႔ခ်ိေသာ လူလုိ စကားေျပာသည္။
႐ုပ္ရွင္ဆရာ ေအာင္လင္း၏’မာန္’ ေခတ္စမ္း အသံထြက္ သဘာဝကား ၊မိတ္ကပ္ ေပါင္ဒါမသုံးဘဲ ပင္ကုိသဘာဝ ဇာတ္ဟန္ ျပဇာတ္ဟန္ မပါဘဲ၊ လူ႕သဘာဝဟန္အမူ အရာျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္စစ္စစ္ ႐ုိက္ကူး ထားသည္။
မည္သည့္ကားႏွင့္ ယွဥ္ယွဥ္ထူးျခားေသာ အသြင္အျပင္ အမူအရာမ်ားေတြ႕ရမည္။ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီး လုပ္ခ်င္သူမ်ား (မာန္) ကားၾကည့္၍  ေလ့လာပါ။ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီး သင္တန္း အျပည့္အစုံပါသည္။ ပါဝင္သူမ်ား၊ဇာတ္ညႊန္း စာေရးဆရာရန္ကုန္ဘေဆြ၊ ႐ုပ္ရွင္ဆရာ စာေရးဆရာ  ေအာင္လင္း၊ မင္းသားစာေရးဆရာ ဘဂ်မ္း၊ မင္းသမီးစာေရးဆရာ ခင္လတ္ႏွင့္ၾကည္ၾကည္ညြန္႔၊ စာေပဗိမာန္၁ဝဝဝဆုရ စာေရးဆရာမင္းေအာင္၊ လွျမင့္ႀကီး၊ ေမာင္ကုိဦး၊ တင္ေအးႀကီး၊ ေမာင္ထြန္းရီ၊ ေဒါင္းႏြယ္ေဆြ၊ ေရႊ႐ုိး၊ ေနမ်ဳိး၊ ေမာင္ကုိေလး၊ တကၠသုိလ္စုိးသန္း ႏွင့္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား စစ္စစ္မ်ားအျပင္ ပန္းခ်ီဆရာမ်ားပါ ဝင္ၾကသည္’ လုိ႔  ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
႐ုပ္ရွင္ႏွင့္ေၾကာ္ျငာ
ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္သမုိင္းကုိ ျပဳစုမယ္ဆုိရင္ ႐ုပ္ရွင္ေၾကာ္ျငာ အေရးအသားမ်ားကုိလည္း ခ်န္လွပ္ ထားခဲ့လုိ႔ မရပါဘူး။ ငယ္ငယ္က ကေလးဘဝမွာ ေၾကာ္ျငာ ကားေနာက္ ေျပးလုိက္ရင္း  ကားကုိယ္စားလွယ္ ႀကဲခ်တဲ့  ေၾကာ္ျငာ စာရြက္ေလးတစ္ရြက္ရဖုိ႔ လွ်ာထြက္ေအာင္ ေျပးလုိက္ ခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ေၾကာ္ျငာေလးမ်ား ရခဲ့ရင္ အိမ္ကဝါးထရံမွာ ဝါးႏွီးစေလး ခ်ဳိးၿပီး ကပ္ျပထားရတာကုိက အင္မတန္ အရသာရွိခဲ့ရဖူးပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီေၾကာ္ျငာစာေရးသူမ်ားရဲ႕ အရည္အခ်င္းနဲ    ႔ေၾကာ္ျငာရဲ႕ထူးျခားတဲ့  အေရးအသားမ်ားကုိ  အခုမွ ေသခ်ာ  ေလ့လာ မိေတာ့ ထူးျခားေနတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေအာင္လင္းရဲ႕ေၾကာ္ျငာ
ေအာင္လင္းရဲ႕ အ႐ုိင္းစပါယ္  (အ႐ုိင္း စံပယ္)  ဇာတ္ကား  ေၾကာ္ျငာမွာဆုိရင္ -”ပခုကၠဴၿမိဳ႕သား နာမည္ေက်ာ္ စာေရးဆရာ  ေအာင္လင္း၏ စာေပဗိမာန္ ပထမဆုရ ဝတၴဳႀကီးကုိ အကယ္ဒမီဆုရ ဒါ႐ုိက္တာခ်စ္ခင္က ႐ုိက္ကူးၿပီး အလြန္ေကာင္းတဲ့ အ႐ုိင္းစပါယ္ (အ႐ုိင္းစံပယ္)။ ကုိဘခက္၊ မ၊ မႊန္၊ ေမာ္ တုိ႔ပါဝင္သည္။ ႏုိင္ငံျခားယဥ္ေက်းမႈ အလႊမ္းမုိးခံသူမ်ားႏွင့္ မိ႐ုိးဖလာအမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈ ခုံမင္ ျမတ္ႏုိးသူမ်ား မည္သူက လမ္းမွန္ ရပ္တည္   ႏုိင္သည္ကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္ ထားသည္။’ ဆုိ ၿပီး ႐ုပ္ရွင္ၾကည့္ပရိသတ္မ်ား  ေၾကာ္ျငာကုိ  ဖတ္႐ုံနဲ႔တင္  ႐ုပ္ရွင္ၾကည့္ ခ်င္ လာေအာင္ ဆဲြေဆာင္စြမ္း ရွိတာကုိ ေတြ႕ရ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကားထြက္ေႏွးေနတဲ့႐ုပ္ရွင္
ျမန္မာႏုိင္ငံ ႐ုပ္ရွင္သမုိင္းမွာ ၿဗိတိသွ် ဘားမား႐ုပ္ရွင္ ကုမၸဏီဟာ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား အမ်ားဆုံး ႐ုိက္ကူးခဲ့တဲ့ ကုမၸဏီလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ႐ုပ္ရွင္ေငြရတုကာလ အတြင္း ၁၉၂၂ က ၁၉၄၁ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝ အတြင္း  အသံတိတ္ဇာတ္ကား ၁၉၃ ကားနဲ႔ အသံထြက္ ဇာတ္ကားေပါင္း ၃၇ ကား ႐ုိက္ကူးခဲ့တာမုိ႔ ဇာတ္ကားေပါင္း ၂၄ဝ ႐ုိက္ ကူးခဲ့တဲ့ ကုမၸဏီျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ကုိ ပ်မ္းမွ် ဇာတ္ကားေပါင္း ၂ဝ ႐ုိက္ကူးခဲ့တာမုိ႔ အခုေခတ္မွာ ႐ုပ္ရွင္ေလာက တစ္ခုလုံးက ႐ုိက္ကူးတဲ့ ဇာတ္ကားက ၂ဝ ေတာင္ မေက်ာ္ေလေတာ့ ဟုိတုန္းက ၿဗိတိသွ်ဘားမားဖလင္ရဲ႕    ဇာတ္ကား ထုတ္လုပ္တဲ့  စံခ်ိန္ကုိေတာင္  မမီတာကုိ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
႐ုပ္ရွင္ေလာကႀကီး ဒီထက္ လြတ္လပ္ၿပီး ဒီထက္ သဘာဝက်တဲ့ ဇာတ္ကားမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ သူမ်ားရဲ႕ ဘဝသ႐ုပ္ေဖာ္ ဇာတ္ကားမ်ား ႐ုိက္ကူး ထုတ္လုပ္ တင္ဆက္ ႏုိင္ၾကပါေစလုိ႔  ဆႏၵျပဳလုိက္ရပါတယ္။
သိန္းေအး
ရည္ညႊန္း
(၁)ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္သမုိင္းစဥ္ ေငြရတုကာလ(၁၉၂ဝ-၁၉၄၅)
(၂)ပခုကၠဴဦးအုံးေဖစာၾကည့္တုိက္မွ ကူးယူခဲ့ေသာ ႐ုပ္ရွင္လက္ကမ္း ေၾကာ္ျငာမ်ား
(၃)Wikipedia (အင္တာနက္)
(၄)ကုိယ္ပုိင္မွတ္တမ္းမ်ား

ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္