ေရွးပုဂံေခတ္ အႏုပညာနဲ႔ ဗိသုကာ လက္ရာေတြမွာ မြန္နဲ႔ ပ်ဴဟန္ေတြ ေႏွာေနေပမယ့္ ပုဂံသားေတြရဲ့ စံနစ္တက် တီထြင္မႈေတြနဲ႔ ဖန္တီးဟန္ အသစ္ေတြကို အာနႏၵာ၊ ေဂါေတာ့ပုလႅင္၊ ထီးလိုမင္းလို၊ စူဌာမဏိနဲ႔ သဗၺညဳ ဘုရားေတြမွာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ ပုဂံေခတ္ ဗိသုကာပညာ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာပံု သုေတသန ေဆာင္းပါးမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒီ ေရွးလက္ရာေတြဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္မွာ ငလ်င္ဒဏ္ကို ခံခဲ့ရတာပါ။
၁၁ ရာစုကေန ၁၃ ရာစုႏွစ္ေတြအတြင္း တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ပုဂံဘုရားေတြမွာ အခုလို ငလ်င္ဒဏ္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ခံခဲ့ရေပမယ့္ ေရွးျမန္မာ ဗိသုကာ ပညာရွင္ေတြ အသံုးျပဳ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ နည္းပညာေတြဟာ ငလ်င္ဒဏ္ခံႏိုင္ရည္ ရွိေနတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဗိသုကာပညာရွင္ ေဒါက္တာေက်ာ္လတ္က ေျပာပါတယ္။
"၁၂ ရာစု ၁၃ ရာစုႏွစ္ ေလာက္ကတခါ ေရႊဂူႀကီး ၿပိဳတာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာရွိပါတယ္။ ေနာက္ ၁၄-၅ ရာစုႏွစ္ေလာက္မွာ တခါနဲ႔ ဘုရင့္ေနာင္လက္ထက္ ၁၆ ရာစုႏွစ္ေလာက္မွာ တခါ။ ေနာက္ပိုင္း ကေတာ့ မွတ္မွတ္ရရနဲ႔ အျပင္းဆံုး ငလ်င္ကေတာ့ ၇၅ ေလာက္ေပါ့ေလ။ အႀကမ္းဖ်င္းကေတာ့ ဆယ္ႀကိမ္ ဆယ့္ငါးႀကိမ္ေလာက္ ရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ အဲဒီလို မၾကာမၾကာလႈပ္ၾကပါတယ္။
ပုဂံဘုရား အေတာ္မ်ားမ်ားက ငလ်င္ခိုင္ေအာင္ ေဆာက္သြားပါတယ္။ တစ္က (Vaulting technique) ေပါင္းကူးနည္းကိုက ငလ်င္ကို ေတာ္ေတာ္ခံႏိုင္ပါတယ္။ ၇၅ခုမွာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာအရ ဓါတ္ပံု ေတြေရာ ပံုေတြေရာထဲမွာကို vault ထူထူ ေကာင္းေကာင္းရွိတဲ့ ဘုရားေတြဟာ ပ်က္စီးတာ နဲပါတယ္။ ဥပမာ အာနႏၵာ ဘုရားႀကီးဆိုရင္ နဲနဲခံရပါတယ္။ ထိပ္က သိခရ ၿပိဳက်ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အဲဒီ vault ႀကီးးကေတာ့ ဘာမွ မျဖစ္ပါဘူး။ အဲဒါက ငလ်င္ကို ခံႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္တခ်က္ပါ။
ေနာက္ဒုတိယက အကုန္မဟုတ္ေတာင္မွ တခ်ိဳ႔ဘုရား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေပါ့ သဗၺညဳလိုဘုရားမွာ အံ့ၾသေလာက္တာက သူ႔ရဲ့ ေဖါင္ေဒးရွင္းကိုက ငလ်င္ကို ခံႏို္င္ရည္ရွိေအာင္လုပ္သြားတာ။ အဲဒီ သဗၺညဳ ေဖါင္ေဒးရွင္းက ဟိုေျမႀကီးထဲမွာကို အထူႀကီး လုပ္သြားတာပါ။ အဲဒါကလည္း ပုဂံဘုရားေတြက ထူးျခားခ်က္ပါပဲ"
ပုဂံဘုရားေတြမွာ ငလ်င္ဒဏ္ ခံႏိုင္ေစတဲ့ ထူးျခားတဲ့ (Vaulting technique)လို႔ေခၚတဲ့  ေပါင္းကူးနည္းပညာနဲ႔ ေအာက္ေျခထု ခိုင္ခံ့ေအာင္ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ Rafting Foundation နည္းအျပင္ ဝန္အားကို ျဖန္႔က်က္ေစတဲ့ Load Distrubtion နည္းေတြ သံုးထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
"Vaulting technique ဆိုတာ အဂၤလိပ္လိုကေတာ့ Resoulution of Forces လို႔ ေခၚပါတယ္။ တဖက္က Force ၂ ခုဆံုတယ္။ ဆံုတာက Resultent Force လို႔ ေခၚၿပီးေတာ့ အျပင္ အေပၚကို တက္သြားတဲ့ force ကို အေပၚကေန ဝိတ္ ( weight) နဲ႔ ျပန္ဖိခ်တဲ့ ကီးစတုန္း ( Key Stone) ေပ့ါ။ အဲဒီနည္းေပါ့။ အဲဒါက Volting Technique ေပါ့။ သူကိုယ္တုိင္ကလည္းပဲ ငလ်င္ကိုေတာ္ေတာ္ေလးခံ ႏ ိုင္တဲ့ နည္းပညာပါပဲ။
ေနာက္တခုကေတာ့ သဗၺညဳ ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ တူးၿပီးေတာ့ ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုလို႔ ရွိရင္ ေအာက္မွာကိုပဲ အုတ္အထူႀကီး ခံထားတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒါသည္ ငလ်င္ကို ခံေအာင္ လုပ္တဲ့နည္းပါပဲ။ ေနာက္တနည္းက သူတို႔က ေတာ္တယ္လို႔ ေခၚရမွာေပါ့။ ထူးျခားတယ္လို႔ ေခၚတာ ဘာလဲ ဆိုေတာ့ သဗၺညဳေစတီေတာ္တို႔လို ေနရာေတြမွာ တခ်ဳိ႕ေသာ ေနရာေတြမွာ ဥပမာ သိခရ လို႔ေခၚတဲ့ ဘုရားရဲ႕ ထိပ္တည့္တည့္ ရွိတဲ့ေနရာေတြမွာက်ေတာ့ အျမင့္ႀကီး ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မိုလို႔ အဲဒီတည့္တည့္ကို တြက္ၿပီး ခ်လိုက္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ အဲဒီေနရာမွာရွိတဲ့ Concentrated Load က ေတာ္ေတာ့္ကို မ်ားေနတယ္။
အဲဒီအေပၚမွာ က်ေနတဲ့ Load ကုိ ျဖန္႔ေပးဖို႔အတြက္ဆိုရင္လည္း ေဖာင္ေဒးရွင္းအထူႀကီးနဲ႔ ျဖန္႔လိုက္လို႔ရွိရင္ ေလ်ာ့သြားတာေပါ့။ အဲဒီနည္းကိုလည္း သူတို႔ သေဘာေပါက္ၾကပါတယ္။ တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔လည္း သဗၺညဳတို႔လို ေစတီေတြမွာ အသံုးခ်ထားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္"
ပုဂံဘုရားေတြရဲ႕ ေဖာင္ေဒးရွင္းလို႔ေခၚတဲ့ ေအာက္ေျခထုက ငလ်င္ဒဏ္ကို ဘယ္လို ခံႏိုင္ရည္ရွိေနတာပါလဲ။
“ငလ်င္ဒဏ္ကို ခံႏုိင္စရာအေၾကာင္းက ၂ နည္းနဲ႔ေပါ့ေလ။  ပထမတနည္းကေတာ့ (rigitidy) လို႔ ေခၚတဲ့ ခိုင္မာေအာင္၊ ေတာင့္တင္းေအာင္လုပ္တဲ့ တနည္းရွိတယ္၊ ေနာက္တနည္းကေတာ့ flexibility လို႔ေျပာၿပီးေတာ့ ေကြးရင္ေကြးသလို သူ႔ရဲ႕အလိုက္ေပ့ါေလ- ဟိုေခတ္တုန္းကေတာ့ steel structure တို႔ ဘာတုိ႔ မေပၚေသးတဲ့အခါက်ေတာ့ ဖလက္ဆီဘယ္လတီလို႔ေခၚတဲ့ နည္းနဲ႔ မရတဲ့အခါက်ေတာ့ ရီဂ်စ္တတီနည္းနဲ႔ ခံတာေပါ့။ ေဖာင္ေဒးရွင္း အထူႀကီး အမာႀကီးေပါ့-
သိပ္ၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးၿပီးေတာ့ ေျပာင္ေျမာက္တဲ့လက္ရာေတြျဖစ္တဲ့ သဗၺညဳတို႔လို ဂူဘုရားႀကီးေတြ ေအာက္မွာ ငလ်င္ဒဏ္ကို ခံႏုိင္ေအာင္လို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ အုတ္နဲ႔ပဲ အျပားအထူႀကီးေပါ့။ တခ်ဳိ႕ဆိုလို႔ရွိရင္ လူတရပ္ေလာက္ေတာင္မွ ျမင့္တယ္။ အဲဒါက ခုေခတ္ Technology ေတြေပၚလာတဲ့ ေခတ္မွာ raft foundation လို႔ေခၚတယ္။ ေဖာင္- ေပါ့။ အဲဒီ ရပ္ဖ္၊ ေဖာင္ေဒးရွင္းနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ ဗမာေတြကေတာ့ အဲဒီ ရပ္ဖ္၊ ေဖာင္ေဒးရွင္းနည္းေၾကာင့္မို႔လို႔ ပုဂံဟာ သမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ ခဏ ခဏ ငလ်င္ဒဏ္ကို ခံခဲ့ရေပမယ့္ ေရႊစည္းခံုဘုရားတို႔လို အာနႏၵာဘုရားတို႔လို သိပ္ႀကီးက်ယ္တဲ့ အေဆာက္အဦးႀကီးေတြကေတာ့ ပ်က္စီးမသြားပါဘူး”
ဒီအစားထိုးမရတဲ့ ေရွးလက္ရာေတြဟာ ငလ်င္ဒဏ္ခံႏုိင္ရည္ရွိတဲ့ နည္းေတြနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ထားေပမယ့္ သဘာဝအႏၱရာယ္ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ အနည္းနဲ႔အမ်ားေတာ့ ပ်က္စီး ဆံုး႐ံႈးခဲ့ၾကရပါတယ္။ ငလ်င္ထက္ဆိုးတာက ေနာက္သဘာဝအႏၱရာယ္တခုျဖစ္တဲ့ ေရဒဏ္ကို ခံရတာပါ။ ပုဂံဟာ ဧရာဝတီျမစ္ကမ္းေပၚမွာ တည္ထားတဲ့အတြက္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေရတုိက္စားမႈဒဏ္ကို ခံခဲ့ရပါတယ္။
“၁၈ ရာစုႏွစ္မွာ အင္းဝက ဘုရင္တပါးက ပုဂံမွာ ဘုရားဘယ္ႏွစ္ဆူရွိလဲဆိုတာ သူေရခုိင္းတယ္။ သူ႔မွတ္တမ္း မွတ္ရာအရက ၅,၀၀၀ ေလာက္ ရွိတယ္။ ၂၀ ရာစုအစပိုင္းမွာ အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ့ Indian Archeological Survey  ကေနၿပီးေတာ့ စၿပီး   သူတို႔ထိန္းသိမ္းဖို႔ ေရလိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ inventry ေခၚတာေပါ့။ ေရလုိက္တဲ့အခါက်ေတာ့ - ၄,၀၀၀ ေလာက္ပဲ ေတြ႔ရတယ္။ ဆိုေတာ့ ၁ ေထာင္ေလာက္က ျပဳတ္သြားတာေပါ့။ ၁ ေထာင္ေလာက္က ပ်က္စီးသြားမယ္၊ ၿပိဳသြားမယ္၊ ဖ်က္ခံရမယ္၊ ေရထဲတိုက္သြားတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ပုဂံၿမိဳ႕က တဝက္နီးပါးေလာက္ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ျခမ္းက ေရတိုက္စားၿပီးပ်က္သြားပါတယ္။ အခုလက္ရွိ ရွိတဲ့ ပုဂံက နဂိုရ္တုန္းကရွိတဲ့ ပုဂံထက္စာရင္ ၆၀ % ေလာက္ပဲ က်န္ပါတယ္” အန
ငလ်င္ဘယ္အခ်ိန္ လႈပ္မလဲဆိုတာ မခန္႔မွန္းႏုိင္ေပမယ့္ ဧရာဝတီျမစ္ေရတိုက္စားမႈဒဏ္ကိုေတာ့ ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈေတြ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေရတုိက္စားလို႔ ပါသြားတဲ့ ဘုရားပုထိုးေတြဟာ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ ရွိေနၿပီး တခ်ဳိ႕ဟာ ဧရာဝတီျမစ္ထဲမွာပဲ ဆယ္ယူသူကို ေစာင့္ေနႏိုင္ပါတယ္ဆိုတာကိုတင္ျပရင္း ဒီသီတင္းပတ္အတြက္ သိပၸံနဲ႔နည္းပညာက႑ကို ဒီမွာပဲ ရပ္နားလိုက္ပါရေစ။
VOA