စတုတၴ အႀကိမ္ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင္႕ႏွင္႕ စပ္လ်ဥ္း၍ နယ္ပယ္ အသီးသီးမွ ပညာရွင္ မ်ား၏ သေဘာထား အျမင္

ေဒါက္တာ ေအာင္ထြန္းသက္
(ကုလသမဂၢ အႀကီးတန္းအႀကံေပးအရာရွိ)
“စတုတၳအႀကိမ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ကိစၥ ကေတာ့ ႀကိဳဆုိရမွာေပါ့။ ျပည္သူ လူထုကလည္း လိုလားတယ္ေလ။ အခုဆို ရင္ စတုတၳ အႀကိမ္ေျမာက္ရွိပါၿပီ။ ယံု ၾကည္ခ်က္ ေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ် ခံေနရသူေတြ ရွိေနေသးတယ္ ဆိုတဲ့ကိစၥဟာ ေနာင္အခ်ိန္ မွာ ေျပာစရာ၊ ထည့္သြင္းစ ဥ္းစားစရာ၊ ေဆြး ေႏြး စရာမလိုတဲ့ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္လာ ေစဖို႔ဆု ေတာင္း ရမွာေပါ့။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း လြတ္ လာတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၀မ္းသာမိပါတယ္။ သူျပန္လြတ္ လာတာဟာ အားလံုး အတြက္ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆရာက ေတာ့ ရာထူးနဲ႔ သတ္မွတ္ခ်က္ကို ထည့္သြင္း မစဥ္း စားေစခ်င္ဘူး။ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အ က်ဥ္းခ် ခံေနရသူအားလံုး လြတ္လာရင္ ၀မ္းသာ စရာေပါ့။ ရာထူး၊ အဆင့္အတန္း၊ အတန္း အစားမခြဲျခား ေစခ်င္ဘူး။ အား လံုးကုိ တစ္ေျပးညီ သတ္မွတ္ ေစခ်င္တယ္။ အားလံုး လြတ္ေစခ်င္တယ္”
ေဒါက္တာထြန္းလြင္
(မုိးေလ၀သပညာရွင္)
“ဒါကေတာ့ တစ္တုိင္းျပည္လံုး၊ တစ္ ကမၻာလံုး က ေတာင္းဆုိေနတဲ့ ကိစၥပဲေလ။ အစုိးရအေနနဲ႔လည္း ဒီလို ေတာင္းဆုိ ခ်က္ေတြကုိ အျပဳသေဘာ ေဆာင္စြာနဲ႔ တံု႔ျပန္ေပးတဲ့အတြက္ အေကာင္းဆံုးလို႔ ဆုိရမွာေပါ့။ ဒါဟာလူတုိင္း ေတာင္းဆုိ ေနတဲ့ ကိစၥျဖစ္ၿပီး လိုလားတဲ့ ကိစၥတစ္ခု ပဲေလ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလို စတုတၳအႀကိမ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့ကိစၥ ကုိ အားလံုး ကႀကိဳဆုိမွာပါ။ အားလံုး လည္း ၀မ္းသာေနမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ခုိး၊ ဆုိး၊ လုယက္ လို႔ အက်ဥ္းက်သူေတြ ထက္စာ ရင္ ယံုၾကည္ခ်က္ ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေန သူေတြ လြတ္ေျမာက္လာတာက ပိုေကာင္း တာေပါ့။ တုိင္းျပည္အတြက္ လည္း ပုိ ေကာင္း လာမယ္လို႔ ယူဆတယ္။ ၀န္ႀကီး ခ်ဳပ္ေဟာင္း လြတ္ေျမာက္ လာတာကုိ ေတာ့ အရမ္း၀မ္းသာပါတယ္။ သူလည္း လြတ္ခ်င္ မွာပဲေလ။ ကုိယ္ခ်င္း လည္းစာ ပါတယ္။ အားလံုး အတြက္ ေကာင္းတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္”
ဦးေက်ာ္တင္႕ေဆြ
(ဒုတိယဥကၠ႒၊ အမ်ဳိးသားလူ့အခြင္႕အေရးေကာ္မရွင္)
“ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတရဲ႕ စတုတၳအႀကိမ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္အမိန္႔ကုိ ႀကိဳဆုိ ေၾကာင္း အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္ မရွင္က တရား၀င္ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဇန္န၀ါရီ ၁၄ ရက္ (စေနေန႔) မွာေၾကညာခ်က္ ထုတ္ၿပီး ႏုိင္ငံ ပုိင္ သတင္းစာမ်ား၌ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ၀မ္းသာစရာ သတင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူပါတယ္၊ မပါဘူးဆုိတာ မသိ ေသး တဲ့အခ်ိန္ကတည္းက ၀မ္းသာ ေနခဲ့တာ ပါ။  အလြန္ေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္ တစ္ခုျဖစ္ ပါတယ္။ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက် ခံေနရသူေတြကုိ အခုလိုလႊတ္ေပးတဲ့ အ တြက္ အလြန္ ၀မ္းေျမာက္မိပါတယ္”
ဦးစစ္ၿမိဳင္
(အတြင္းေရးမွဴး၊အမ်ဳိးသားလူ႔အခြင္႕အေရးေကာ္မရွင္)
“ဒီကိစၥက ေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္လို႔ အန္ကယ္ ျမင္တယ္။ ႀကိဳဆုိတယ္။ ၀မ္းသာ တယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရအေနနဲ႔ အမ်ဳိး သားလူ႔အခြင့္ အေရးေကာ္မရွင္က တင္ျပ ထားတဲ့အတုိင္း အတတ္ႏုိင္ဆံုးေဆာင္ ရြက္ေပးခဲ့တာ ေၾကာင့္ အရမ္း ေက်နပ္မိ တယ္။ လူ႔အခြင့္ အေရးေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ အက်ဥ္းသား ေတြလႊတ္ေပးဖို႔ကိစၥနဲ႔ပတ္ သက္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတထံ သံုးႀကိမ္ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ တတိယ အႀကိမ္ကုိ ဒီဇင္ဘာ ၃၀ ရက္မွာ တင္ျပခဲ့ ျခင္းျဖစ္ၿပီး ဇန္န၀ါရီ ၂ ရက္မွာ တတိယ အႀကိမ္ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာ ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ အနာဂတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမွာ အားလံုး ပါ၀င္ႏုိင္ဖို႔ အဆုိျပဳခ်က္ ေတာင္းဆုိမႈေတြ ရွိ တယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတရဲ႕ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာ ခြင့္အမိန္႔ထဲမွာ အဲဒီရည္ရြယ္ ခ်က္ ေတြကုိ ေဖာ္ျပ ထားတာရွိတယ္။ ယံု ၾကည္ခ်က္ ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက် ခံေနရသူ ေတြကုိ လႊတ္ေပးလိုက္ျခင္း ဟာႏုိင္ငံေတာ္ ရဲ႕ဒီမိုကေရစီ ခရီးစဥ္မွာ မွတ္တမ္း တင္ရ မယ့္ ခုိင္မာတဲ့ မွတ္တုိင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကုိ ႏုိင္ငံတကာက လည္း အသိအမွတ္ ျပဳမွာပါ။ ဒီလို လႊတ္ေပးျခင္းဟာ ဒီမိုက ေရစီစနစ္ ကုိဆက္လက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရာမွာ အဓိကက်မွာပါ။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဟာင္းဦးခင္ၫြန္႔ကုိ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ျပဳလိုက္ တာကလည္း အလြန္ေကာင္း ပါတယ္။ သူလည္းပဲ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ အက်ဳိးျပဳလုပ္ငန္းေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ ေရးနဲ႔ capacity building အတြက္ အမ်ားႀကီး လုပ္ခဲ့တာေတြ႕ရပါတယ္။ဒါဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးအေနနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈကုိ သေဘာ ထားႀကီး စြာျဖင့္ျပသရာေရာက္ပါတယ္။ အားလံုး လည္းႀကိဳဆုိ ၾကမွာပါ”
ဦးခင္ေမာင္ေဆြ
(အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစု)
“ကြၽန္ေတာ္သိသေလာက္ ၈၈ ေက်ာင္း သားေဟာင္းေတြအမ်ားႀကီး ပါတယ္လို႔ ၾကားတယ္။ ကုိမင္းကုိႏုိင္၊ ကုိကုိႀကီး၊ ကုိေဌးႀကြယ္၊ ကုိဂ်င္မီစတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြနဲ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔နဲ႔ ပတ္သက္ တာေတြ အားလံုးနီးပါး လႊတ္ေပးလိုက္ တယ္လို႔ၾကားတယ္။ ယံုၾကည္ခ်က္ ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက် ခံေနရသူ ေတြကုိ လႊတ္ေပး လုိက္တာဟာ အလြန္ေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္ တစ္ခုပါ။ ဒီအတြက္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အခင္း အက်င္း ေတြ ေျပာင္းလဲ သြားႏုိင္သလားဆုိ တာက ထင္ထင္ ရွားရွားျမင္ကြင္း ေတာ့မ ေတြ႕ရေသးပါဘူး။ ခန္႔မွန္း ေျပာဆုိၾကတဲ့အ ဆင့္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔ကေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၉၉၀ ျပည့္ ႏွစ္၀န္းက်င္ က တုိင္းရင္းသား ေတြရဲ႕ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ကုိ အားသြန္ခြန္ စုိက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူျပန္ လြတ္လာတာကလည္း ျမန္မာႏုိင္ ငံ အတြက္ ေကာင္းပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရ အေနနဲ႔လည္း ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ေတာင္းဆုိမႈ ေတြကုိ လိုက္ေလ်ာလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာ ျပည္တြင္းၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြေတြကလည္း တုိးတက္ လာတယ္။ အျခား တစ္ဖက္မွာလည္း ႏုိင္ငံ တကာရဲ႕ေတာင္းဆုိခ်က္ အတုိင္း အက်ဥ္း သားေတြလႊတ္ေပး၊ ဥပေဒသစ္ေတြျပ႒ာန္း ေပးၿပီး ဒီမုိကေရစီ လမ္းေၾကာင္းအတုိင္း ဆက္လက္ ေလွ်ာက္လွမ္းရင္ ကြၽန္ေတာ္ တုိ႔ႏုိင္ငံ တုိး တက္လာမွာပါ”
ဦးေစာေဆး၀ါး
(ဒုတိယဥကၠ႒၊ ကရင္ျပည္သူ႔ပါတီ)
“အေသးစိတ္ေတာ့ မသိေသးဘူး။ အက်ဥ္းက်ခံ ေနရသူေတြထဲက လြတ္ ေျမာက္လာ သူစာရင္းကုိ အတိအက် မသိေသးေတာ့ ေျပာဖို႔ေတာ့အခက္သား။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၀မ္းသာတယ္။ ဘယ္လိုျမင္ သလဲ ဆုိေတာ့ ဒါဟာ အစုိးရဘက္က အေကာင္းဆံုးလုပ္ေပးႏုိင္တယ္လို႔ ယူဆ မိပါတယ္။ အခုဆုိရင္ တပ္မေတာ္နဲ႔ ကရင္ လူမ်ဳိးေတြၾကားမွာ cease fire လည္း ျပဳလုပ္ၿပီးျဖစ္တာ ေၾကာင့္ ျပည္သူ ေတြလည္း ေအးခ်မ္းသြားမယ္။ အားလံုး စိတ္ခ်မ္းသာမယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔ ကေတာ့အေတြ႕အႀကံဳ ေတာ္ေတာ္ ရွိတဲ့လူပါ။ ဒီလို လူေတြ လြတ္လာတာ အမ်ားႀကီး၀မ္းသာတယ္။ အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စတာ ေတြမွာ သူ စိတ္၀င္တစား ပါ၀င္လာမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ကရင္ျပည္သူ႔ ပါတီအေနနဲ႔ ေရာ၊ တစ္မ်ဳိးသားလံုး အေနနဲ႔ေရာ ႀကိဳဆုိ ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အလြန္၀မ္းသာပါ တယ္”
ဦးအုန္းႀကိဳင္
(ျပန္ၾကားေရးတာ၀န္ခံ၊အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္)
“အရမ္း၀မ္းသာပါတယ္။ တုိင္းျပည္ အတြက္ေရာ၊ ကာယ ကံရွင္ေတြအတြက္ ေရာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အစုိးရအတြက္ေရာ မဂၤလာရွိတဲ့လုပ္ရပ္ပါပဲ။ မဂၤလာ ရွိတဲ့ အခါသမယပါပဲ။ အခုအခ်ိန္မွာ အမ်ဳိး သားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး၊ ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳး တုိးတက္ေရး တုိ႔အတြက္ အျမင္ရွင္းရွင္းနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ ႏုိင္ဖို႔လိုတယ္။ အားလံုးသင့္ သင့္ျမတ္ျမတ္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုတယ္။ ႏုိင္ငံေရး ကေတာ့ အခုအခ်ိန္မွာ ျပည္သူ လူထုက  လန္းလန္းဆန္းဆန္း၊ တက္ တက္ႀကြႀကြ ျဖစ္ေနပံုပါပဲ။ မၾကာေသးမီက KNU နဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာ တူညီခ်က္ဟာလည္း ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း အလြန္ထူးျခားတဲ့ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုပါ။ အခု လည္း prominent figure ေတြျဖစ္တဲ့ ကုိမင္းကုိႏုိင္တုိ႔လုိ ေက်ာင္းသားေခါင္း ေဆာင္ ေတြကုိ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ျပဳ လိုက္ျခင္းဟာ အလြန္ ေကာင္းမြန္တဲ့လုပ္ ရပ္၊ အလြန္ ထူးျခားတဲ့ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုပါ။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းဦးခင္ၫြန္႔ လြတ္လာ တာကုိလည္း ၀မ္းသာပါတယ္။ ကုိယ္တုိင္ အက်ဥ္းက် ခံခဲ့ရဖူးတာေၾကာင့္ အက်ဥ္း သားဘ၀မွာ ဘယ္ေလာက္ခက္ခဲ သလဲဆုိ တာသိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အားလံုး ကုိလြတ္ ေစခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္ေနရာက ဘယ္သူက ဘယ္လိုပဲလြတ္ေျမာက္လာ သည္ျဖစ္ေစ အားလံုးအတြက္၀မ္းေျမာက္ မိပါတယ္”
ေဒါက္တာေဒၚသန္းႏြဲ႔
(ပါေမာကၡ၊ ဌာနမွဴး(ၿငိမ္း)၊
ဥပေဒပညာဌာန၊ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္)
“တီခ်ယ္ႀကီး အေနနဲ႔ အတုိင္းထက္ အလြန္၀မ္းသာ မိပါတယ္။ နာမည္ႀကီးတဲ့ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြ အားလံုး ပါ၀င္တာ ေတြ႕ရတယ္။ လိုအပ္တဲ့ လူေတြ အားလံုး ပါတာေတြ႕ရလို႔ေက်နပ္ ၀မ္းေျမာက္ မိပါတယ္။ prominent figure ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပါ၀င္တာေတြ႕ရတယ္။ အားလံုးက ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရး လမ္းေၾကာင္းထက္၌ ညိႇညိႇ ႏႈိင္းႏႈိင္းနဲ႔ လက္တဲြ ေဆာင္ရြက္ မယ္ဆုိရင္ အေကာင္း ဆံုးျဖစ္မွာပဲ။ သူ႔အျမင္၊ ကုိယ့္အျမင္ေတြ ကုိ ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုတယ္။ ၀န္ႀကီး ခ်ဳပ္ေဟာင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔ ကုိ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ျပဳလိုက္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လည္း တီခ်ယ္ႀကီး တုိ႔ကဘာ ပဲျဖစ္ျဖစ္ ၀မ္းသာတာပဲ။ သူလည္း တုိင္း ျပည္ အတြက္ အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ခဲ့ တာပဲေလ။ အားလံုးအျပဳ သေဘာေဆာင္ၿပီး ပုိမို တုိးတက္ လာမယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္”
ဦးသန္းလြင္
(ဒုတိယဥကၠ႒ – ၂၊ ကေမၻာဇဘဏ္လီမိတက္)
“ဒါကေတာ့ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာ ပဲဗ်။ national reconciliation ကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လာၿပီလို႔ ယူဆ တယ္။ ဒါဟာ တုိင္းျပည္ တုိးတက္ေရး အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ လကၡဏာျဖစ္ပါ တယ္။ အားလံုး ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရင္ တုိင္းျပည္ တုိးတက္ေရး အတြက္ ေကာင္း မြန္တဲ့ အစဥ္အလာ တစ္ရပ္ကုိ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ျမန္မာ့ စီးပြားေရး အတြက္လည္း အလြန္ ေကာင္းလာမယ္။ အားလံုး လည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္လာ မယ္လို႔ ယူဆပါ တယ္။ တုိင္းျပည္ တုိးတက္ ဖို႔ဆုိတာ အား လံုး ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ ဖို႔လိုတယ္။ တုိး တက္မယ့္ လကၡဏာ၊ အေျခအေနေတြ ျဖစ္ေပၚ လာတယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔လို ပုဂၢိဳလ္ေတြ လြတ္လာေတာ့ လည္း တုိင္းျပည္ အက်ဳိး အတြက္ အမ်ား ႀကီး လုပ္ေပး ႏုိင္မယ္ လို႔ယူဆတယ္။ သူ႔ကုိ လည္း ႏုိင္ငံေတာ္က တခ်ဳိ႕ ေနရာ ေတြမွာ တာ၀န္ ေပးေကာင္းေပးမွာေပါ့။ သူက လည္း အမ်ားႀကီး လုပ္ႏုိင္တဲ့ ပုဂိၢဳလ္ပဲေလ။ အေျခအေန ေတြကေတာ့ very positive ပါပဲ။ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ မလွည့္ဖို႔ပဲလို ပါတယ္။
ေဒါက္တာေနဇင္လတ္
(ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ၏အႀကံေပး)
“ဒီကိစၥကေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့ ေလ။  သမၼတႀကီးက နဂုိကတည္း ကေျပာ ခဲ့တဲ့ စကားရွိတယ္ေလ။ လူဦးေရ သန္း ၆၀ စလံုးက မိသားစုႀကီး တစ္ခုပဲဆုိတာကုိ အရင္ကတည္း ကေျပာခဲ့တယ္ေလ။ အျပင္ ကေရာ အတြင္းကပါ လုပ္အား ဆံုး႐ႈံးေန တာေတြ အားလံုးေပါင္းစည္းႏုိင္ဖို႔လို တယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ေရး မွာ အားလံုးပါ၀င္ဖို႔လိုတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီး အေနနဲ႔ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ အားလံုး ျပန္လည ္ပါ၀င္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင ့္တယ္ဆုိတာ ကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လာတာေပါ့။တစ္ဆင့္ခ်င္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္လာ တယ္လို႔ယူဆမိပါတယ္။ တုိင္းျပည္တည္ ေဆာက္ေရးမွာ မတူညီတဲ့ က႑ေတြအား လံုးပါ၀င္ျဖည့္ဆည္း ေပးေစခ်င္တဲ့ ဆႏၵကုိ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးက အေကာင္အ ထည္ေဖာ္လိုက္တယ္လို႔ ယူဆ ပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ sanction ကုိ ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ေျပာလာၿပီ။ အေမရိကန္ ဆုိရင္လည္း သံအမတ္ႀကီးအဆင့္ကုိတုိး ျမႇင့္ၿပီး သံတမန္ဆက္ဆံေရးျမႇင့္တင္ဖို႔ ေျပာလာၿပီ။ အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ sanction ေတြကုိလည္း တျဖည္းျဖည္းခ်င္း lift up လုပ္လာမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္”
ဦးသက္ထြန္း
(သံအမတ္ႀကီး)
“ေကာင္းတာေပါ့။ အင္မတန္ ေကာင္း တဲ့အခ်က္ပါ။ national reconciliation သေဘာမ်ဳိးေပါ့။ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး သင့္သင့္ျမတ္ျမတ္ လက္တဲြ လုပ္ကုိင္ၾက ရင္အေကာင္းဆံုး ေပါ့။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ က အျပင္ ရန္သူလည္း မရွိပါဘူး။ အတြင္း မွာ အခ်င္းခ်င္း ညီၫြတ္ၾကဖို႔ပဲ လိုတယ္။ လြတ္ေျမာက္ လာသူေတြ အေနနဲ႔ လည္း လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံေရး၊ ပါတီႏုိင္ငံေရး လုပ္ မယ္ဆုိရင္ သင္ပုန္းေခ်လိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ရွိ ရင္ေတာ့ ေကာင္းတာ ေပါ့။ အခုဆုိရင္ ႏုိင္ ငံတကာ ကလည္း ျပန္လည္ အရွိန္ျမႇင့္ ဆက္သြယ္ေနၿပီေလ။ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုက လည္း သံအမတ္ႀကီး ရာထူးနဲ႔ ဆက္သြယ္မႈ မရွိဘဲ ယာယီ သံ႐ုံးတာ၀န္ခံ အဆင့္နဲ႔ပဲ ဆက္ဆံေနတာ ႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ ရွိၿပီ။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဟာင္းဦးခင္ၫြန္႔ ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ခဲ့ဖူး သူျဖစ္ ပါတယ္။ သူ႔အေနနဲ႔လည္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံ ေရးေလာက ထဲ ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာ ရင္ပုိေကာင္းတာေပါ့။ လက္ရွိအေျခအေန ကုိသံုးသပ္ရရင္ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရကျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ ေနေပမယ့္ ေအာက္ပုိင္းမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရားက နည္းနည္းေႏွးသြားတယ္။ ဥပမာ – တခ်ဳိ႕ ၀န္ႀကီးဌာနေတြမွာ ေနျပည္ေတာ္ကုိတက္ တက္ေနရတယ္။ ဥပမာ – ဓာတ္ဆီ စာအုပ္ ကိစၥေတာင္ ေနျပည္ေတာ္ ကုိတင္ေနရ တယ္။ ေနျပည္ေတာ္ က၀န္ႀကီးေတြကလည္း အလုပ္႐ႈပ္ ေနေတာ့ ရန္ကုန္ကုိ ေတာင္လာ ဖို႔ခက္ေနတယ္။ သံတမန္ ဆက္ဆံေရးမွာ လည္း ဥပမာ – အေမရိကန္ သံအမတ္ ေတြထဲမွာ ဆုိရင္ခ်ဳိသာတဲ့သံအမတ္လည္း ရွိေနတယ္။ ဘုက်က် သံအမတ္ေတြ လည္းရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ record ေတြ ကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ ထားဖို႔ေကာင္းတာေပါ့။ အရင္တုန္းက ဆုိရင္ အေနာက္အုပ္စုက sancition လုပ္လိုက္တဲ့အခါ (ဥပမာ – ျမန္မာ နာမည္ ေတြထဲမွာ ဆင္တ ူ႐ုိးမွား ေတြ ရွိေနတာ ေၾကာင့္) တခ်ဳိ႕ နာမည္ရွင ္ေတြ နစ္နာခဲ့ရတာ မ်ဳိးေတြ လည္း ရွိပါတယ္”
ေဒါက္တာေအာင္ကုိကုိ
(စီးပြားေရးပညာ၊ စီးပြားေရးေပၚလစီ)
“အားလံုးက လႊတ္သင့္ လႊတ္ထုိက္ သူေတြခ်ည္းပါပဲ။ လႊတ္သင့္ လႊတ္ထုိက္ တ့ဲပုဂိၢဳလ္ေတြကုိ လႊတ္ေပး လိုက္ျခင္းဟာ တုိင္းျပည္ အတြက္ အင္မတန္ အက်ဳိးရွိပါ တယ္။ ဒီမိုကေရစီ ႏုိင္ငံေတာ္ တစ္ခုတည္ ေဆာက္မယ္ ဆုိရင္ တုိက္႐ုိက္ သို႔မဟုတ္ သြယ္၀ုိက္ အက်ဳိးရွိတဲ့မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။
အခုလို အက်ဥ္းသားေတြကုိ လြတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ျပဳၿပီးေနာက္ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရဘက္က စီးပြားေရး တည္ၿငိမ္မႈရ ေစဖို႔နဲ႔ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳး တုိးတက္ေစဖို႔ ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္မလဲ ဆုိတာ အေရးႀကီး ပါတယ္။ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံခဲ့ရ သူေတြဟာလည္း အနာဂတ္ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြက္ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ မူနဲ႔မူယွဥ္ၿပိဳင္ မႈဆုိတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ထက္ကုိ ေရာက္လာ မယ္ဆုိရင္ အားလံုး အတြက္ေကာင္း တယ္။ ေရာက္လည္း ေရာက္လာေစခ်င္ တယ္။ တရားမွ်တတဲ့ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ၊ တရား သျဖင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ၿပိဳင္ဆုိင္မႈ ေတြရွိေစခ်င္ တယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔ လြတ္ေျမာက္လာလို႔ ႏုိင္ငံေရး အခင္းအက်င္းနဲ႔ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈမွာ သက္ေရာက္မႈရွိႏုိင္သလား ဆုိတာကုိေတာ့ တုိက္႐ုိက္ႀကီးေျပာဖို႔ မလြယ္ေသးဘူး။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြနဲ႔ ceasefire  ကိစၥကုိေဆြးေႏြးရာမွာ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရ က ၾကားခံ ဆက္သြယ္တာမရွိဘူး လို႔ထင္ တယ္။ ဒါ့့ေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔  peace building လုပ္ေဆာင္ရာမွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းဦးခင္ၫြန္႔ကုိ ၾကားခံ အျဖစ္ အသံုးခ် စရာမလိုဘူးလို႔ယူဆပါ တယ္။ အဓိက က်တဲ့အခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ရွိ တယ္။ ပထမ အခ်က္က တရားမွ် တေသာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ၊ ဒုတိယ အခ်က္က တုိင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ ေပၚမွာမူ တည္တယ္။ ေရရွည္ တည္တံ့ဖို႔ အေရးႀကီး တယ္။ ေဆြးေႏြးပဲြ ေတြလုပ္လိုက္၊ ဖ်က္ လိုက္ ထက္စာရင္ ႏုိင္ငံ တစ္၀န္းလံုးတည္ ၿငိမ္ေအးခ်မ္းၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ ကုိေရွး႐ႈ လုပ္ေဆာင္ဖို႔လိုတယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔ အပါအ၀င္ အက်ဥ္းသား ေတြကုိ အခုလိုမ်ဳိးလႊတ္လိုက္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတ ကာမွာေရာ၊ ျပည္တြင္းမွာ ပါ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ တုိင္းျပည္ရဲ႕စီး ပြားေရး အနာဂတ္ ပုိမိုေကာင္းမြန္လာ မယ္လို႔ျမင္တယ္။ အနာဂတ္ တုိင္းျပည္စီး ပြားေရးဟာ ပုိမိုေကာင္းမြန္ လာမယ္လို႔ယူဆ တဲ့အတြက္ investment ေတြ ပုိမုိ၀င္ေရာက္ လာမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ အဲဒီ အခါမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ ေဂဟစနစ္ မပ်က္ စီးဘဲ ဘယ္လို မူ၀ါဒေတြခ်မွတ္မလဲ၊ ႏုိင္ငံ သားေတြရဲ႕ ၀င္ေငြ ကြာဟမႈျပႆနာေတြ ကုိ ဘယ္လို ေျဖရွင္းေပးမလဲ၊ က႑ အလိုက္ (ဥပမာ-လယ္ယာ၊ စက္မႈ၊ ကုန္သြယ္ေရး)ေတြ မွာမွ်တစြာ လႊမ္းၿခံဳ လာေအာင္လုပ္ေဆာင္ ဖို႔လို အပ္တယ္။ ဒါဟာႀကိဳဆုိရမယ့္ ကိစၥ တစ္ခုျဖစ္တာေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ႀကိဳဆုိတယ္ လို႔ေျပာခ်င္ပါတယ္”
ဦးတုိးေက်ာ္လိႈင္
(၈၈ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္)
“အရမ္း၀မ္းသာပါတယ္။ ကုိမင္းကုိ ႏုိင္က သရက္ေထာင္က လြတ္လြတ္ခ်င္း ႏုိင္ငံေရးကုိ ဆက္လုပ္ သြားမယ္လို႔ေျပာခဲ့ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ဖို႔ မေသခ်ာေသးဘူး။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔လို ပုဂိၢဳလ္ ေတြကလည္း ေတာ္ေတာ္ႀကီးမားတဲ့ အင္အားစု တစ္ခုပါ။ သူတုိ႔မွာ ျပည္သူလူ ထုရဲ႕ ေထာက္ခံမႈေတြရွိခဲ့တယ္။ သူတုိ႔ထဲက ထိပ္ပုိင္းေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕ လြတ္ေျမာက္ လာတာမ်ဳိး ေတြရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ မလြတ္ ေျမာက္ေသးဘဲ က်န္ေနသူေတြ လည္းရွိ တယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ၫြန္႔ ကုိယ္တုိင္ က မလြတ္ေျမာက္ ေသးတဲ့ တ ပည့္ေတြ အတြက္ တစ္ကုိယ္ ေကာင္းဆန္ သလို ခံစားရ ေၾကာင္းေျပာခဲ့တယ္။ သူတုိ႔ က လည္း ႏုိင္ငံေရးပါတီ တစ္ရပ္ပံုစံနဲ႔စဥ္း စားႏုိင္ တယ္။ သူတုိ႔ အုပ္စုက ျပန္လည္ တည္ေထာင္ဖို႔ နည္း နည္းက်န္ေနဦးမ လားစဥ္းစားရဦးမယ္။သူတုိ႔က အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပုိင္းဆုိင္ရာ အေတြ႕ အႀကံဳပုိင္းေကာင္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။
၈၈ မ်ဳိးဆက္ အကုန္လံုး ကုိယ္စား ျပဳၿပီး ႏုိင္ငံေရးပါတီ တစ္ရပ္ျဖစ္ လာဖို႔ ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ခက္ခဲမယ္။ ၈၈ မ်ဳိး ဆက္ေတြ အေနနဲ႔ႏုိင္ငံေရးကုိ ဆက္လုပ္ သြားမယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြႏုိင္ငံေရးကုိ သြားခ်င္တဲ့ လူလည္းရွိမယ္။ ပါတီႏုိင္ငံ ေရးကုိပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေရး    အတြက္ သီးျခားေဆာင္ရြက္မႈကုိလုပ္ ေဆာင္တာ ပဲျဖစ္ျဖစ္ နားလည္ မႈရွိဖို႔က အဓိကအေရးႀကီးဆံုးပဲ။ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေတြ အေနနဲ႔ေျပာရရင္ အခု အခ်ိန္မွာ ကိုမင္းကုိ ႏုိင္ရဲ႕သေဘာထား ကုိ မသိရေသးဘူး။ သူက အန္တီစုနဲ႔ လက္တဲြ လုပ္ကုိင္မယ့္သေဘာ ထားရွိမယ္ ထင္တယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြ ႏုိင္ငံ ေရးလုပ္မလားဆုိတာကေတာ့ တစ္ဦးခ်င္း  ဆံုးျဖတ္ခ်က္ နဲ႔ပဲ သက္ဆုိင္ ပါလိမ့္မယ္”
ခိုင္လင္းေက်ာ္ (ျမန္မာပုိ ့စ္) ေမးျမန္းတင္ဆက္သည္။