ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတၾကီး၏ အၾကံေပး စီးပြားေရးပညာရွင္ ေဒါက္တာဦးျမင္႕ရဲ႕ ေဟာေျပာခ်က္ (ဒုတိယပိုင္း)

ေနာက္တစ္ခုက level အဆင့္အတန္း Level ေတြကအမ်ားႀကီးရွိတယ္ဗ် ။အခုက်ေနာ္ေျပာမွာ ထိပ္ကနဲ႔ ေအာက္ကအပိုင္း အကုန္လံုးကိုေတာ့ က်ေနာ္မေျပာေတာ့ဘူး။ ယိုဒယားပဲၾကည့္ပါလား ခ်မ္းသာတာမေျပာနဲ႔။ သက္ဆင္နဲ႔ပတ္သတ္လို႔ေျပာမယ္။ သက္ဆင္က  သူကဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တိုင္းသူျပည္သားေတြကိုၾကည့္တယ္။ဆင္းရဲသားေတြကိုၾကည့္ရွာတယ္။ ဟိုလူေတြကလဲသိတယ္။ ငါတို႕ကလဲသူ႔ကိုၾကည့္တယ္။ သူကလဲငါတို႔ကိုၾကည့္တယ္ ဒါပဲ။ အခုလဲႏိုင္အံုးမွာပဲ ေနာက္လဲႏိုင္အံုးမွာပဲ ဘယ္သြားသြားဗ်ာ Taxi ေမာင္းတဲ့သူေျပာေျပာ ဘာေျပာေျပာ သက္ဆင္ပဲ။ ဒါအေရးႀကီးဆံုးပဲ။ ကိုယ့္အတြက္လုပ္ေပးတယ္ဆိုၿပီးတာပဲ။ အေပၚမွာလူေတြကဗ် အရမ္းခ်မ္းသာတာ ဒါေပမဲ့လဲ ဘာလို႔မို႔ ကိုဒက္ပ္ ျဖစ္ရတာလဲ။ လူဆိုတာကေတာ့ ေလာဘကေတာ့ရွိတာပဲ။ ဘယ္ေလာက္ခ်မ္းသာခ်မ္းသာ လိုခ်င္တာပဲ။ ၁၀သက္ ၁၁သက္ ဘယ္လိုျဖစ္ျဖစ္ လိုခ်င္တာပဲ။ တစ္သက္စားရေတာ္ေရာေပါ့ မဟုတ္ဘူး တစ္ခါတည္းကို။ အလကားေနရင္းလိုခ်င္ေနတယ္ ေလာဘေပါ့။ ဒါကိုေတာ့ခင္ဗ်ားတို႔ပိုသိမွာေပါ့။ ဒါတင္မကဘူးဗ် သူ႔ေအာက္ကလူေတြကိုလဲသူကေဝရတယ္ဗ်။ သူ႔ရဲ႕ေနာက္လိုက္ေတြကိုလည္းပဲ။ သူ႔ကိုအားကိုးဖို႔ သူ႔ကိုသစၥာရွိဖို႕ ေပးရတယ္ ဒါေတြရွိတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအရေပးရတာေပါ့။ ပထမဟာက စီးပြားေရးအရ။ ဒါတိယကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ။ လူေတြကိုေပးထားမွ ေက်ြးထားမွ သူ႔ကိုေထာက္ခံတာကိုးဗ်။ တတိယအခ်က္က လူမႈေရးဗ်။ ဒါေတြဟာအေပၚပိုင္းကေပါ့။ ေအာက္ပိုင္းက်ေတာ့ဘာျဖစ္လဲ ဥပမာဗ်ာ က်ေနာ္ေမာ္ေတာ္ကားလိုင္စင္သြားထုတ္လို႔ရွိရင္ ေပးရတယ္ဗ်။ အခုေတာ့မေပးရေတာ့ဘူး။ အရင္တုန္းကေတာ့ေပးရတယ္။ ေပးရေတာ့ဘာလဲဆိုေတာ့ သူတို႔ေျပာတာ ဒီလူေတြဟာတဲ့ ေအာက္အဆင့္ ဝန္ထမ္းေတြက သူတို႔ လစာထဲကမေလာက္ဘူး။ လစာမေလာက္တဲ့အခါၾကေတာ့ သူတို႔မိသားစုေနႏိုင္ စားႏိုင္ဖို႔ဟာ ပိုက္ဆံမရွိရင္ငတ္မွာကိုးဗ် ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ လုပ္ရတာ။ အဲလိုအေၾကာင္းျပခ်က္ေပးတယ္။ အဲဒီ့အခါၾကေတာ့ ဟုတ္ၿပီ လိုအပ္တယ္ဆိုရင္ ဒီလူေတြကို လစာ ပိုေပးရင္ ဒီလိုျပႆနာျဖစ္မလာဘူး။ က်ေနာ္ေတြ႔ရတာက လူငယ္ပိုင္းအစိုးရဝန္ထမ္းေတြကို လစာ လံုလံုေလာက္ေလာက္ေပးထားတဲ့ေနရာေတြမွာ လာဘ္စားတာနည္းတာကိုေတြ႕ရတယ္။ ျပႆနာက ဘာလဲဆိုေတာ့ ဒီအစိုးရဝန္ထမ္းအငယ္ေတြကေရာေလာဘမရွိဘူးလားဆိုတဲ့ျပႆနာ။ အခြင့္အေရးမရလို႔ ရရင္လုပ္မွာပဲ။ က်ေနာ္ေတာ့မယံုဘူးဗ် Chance မရလိုဗ် ရရင္ ေအာက္ကေကာင္ကလဲျဖစ္မွာပဲ။ က်ေနာ္ဘာသြားေတြ႕လဲဆိုေတာ့ တစ္ခါတုန္းက လွည္းတန္းထိပ္မွာအႀကီးအက်ယ္မီးေလာင္တယ္။ က်ေနာ္က မႏၱေလးအေဆာင္မွာ က်ေနာ္အေဖ အေမက ့ ႏိုင္ငံျခားမွာ အဲေတာ့ လမ္းထိပ္မွာ ဆိုက္ကားသမားေလးတစ္ေယာက္ရွိတယ္ဗ် ကုလားေလး သူ႕ဆိုက္ကားကိုအျမဲစီးတယ္။ က်ေနာ္လဲအျမဲပိုက္ဆံေတြပိုပိုေပးတယ္။ အဲေတာ့မီးေလာင္တဲ့အခါၾကေတာ့ ဆိုက္ကားသမားက သူကတစ္ခါတည္းခ်ေတာ့တာပဲ အရင္ က ၂ က်ပ္ေပးရတဲ့ဟာကို ၁၀/၁၅ က်ပ္ေတာင္းေတာ့တာပဲ။ စိတ္ပ်က္သြားတယ္ ဒီေကာင့္ကို ဘာထူးလို႔လဲဒီေကာင္က အခြင့္အေရးရလို႔ရွိရင္လုပ္တာပါပဲလားဆိုၿပီး စိတ္ပ်က္သြားတယ္။ အဲေတာ့ ျပႆနာကဗ် အရင္ဆံုး အလုပ္သမားေတြကို လစာေလးပိုေပးလို႔မ်ား ပိုေကာင္းမလားဆိုေတာ့ က်ေနာ္ေတာ့ သိပ္ေကာင္းမယ္မထင္ဘူး။ အခြင့္ရလို႔ရွိရင္လုပ္တာခ်ည္းပဲဗ်။ အဲလိုျဖစ္တဲ့အခါၾကေတာ့ ေနာက္ဒီဟာလဲပဲ ျမန္မာျပည္လိုႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာလဲပဲ လစာတိုးေပးလိုက္လို႔ရွိရင္ ေစ်းေရာင္းတဲ့လူေတြက အခြင့္ေကာင္းပဲဆိုၿပီးေတာ့ ေစ်းေတြတင္မယ္။ အဲေတာ့ လစာကေတာ့တိုးတယ္။ ေစ်းေတြကေတာ့ တက္သြားတယ္ဆိုရင္ဘာမွမထူးဘူး။ ဒီကိစၥမ်ိဳးကို ဘာလုပ္ရမလဲဆိုေတာ့ ျပန္ၿပီးေတာ့ reform ကိုျပန္စဥ္းစားရမွာ။ ၊ ျပန္စဥ္းစားရမွာကလစာတိုးေပးရင္ အားလံုး reflection လို႔မရဘူး လစာတိုးေပးအဲ့ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာမွာ ဒါေတြဟာ အေတာ္ေလးကို စဥ္းစားရမယ့္ကိစၥ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႕ စဥ္းစားလို႕ မရဘူး ျပန္လုပ္ရမဲ့ ကိစၥေတြေပါ့ ။ ၿပီးေတာ့လည္း ဘာမွ ထူးမွာမဟုတ္ဘူး ဒီဟာကို အေၾကာင္းျပၿပီးေတာ့မွ လူေတြက ေစ်းႏႈန္းေတြ တိုးလာေတာ့မယ္ဆိုရင္ The whole country suffer က်ေနာ္တို႕ လခနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အခြင့္အေရးေတြ ဘာေတြ အားနည္းမႈကို က်ေနာ္တို႕က လုပ္ရမယ္ corruption နဲ႕သြားၿပီးေတာ့ သိပ္မေရာပစ္နဲ႕ ။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီကိစဘယ္ေလာက္ျပန္႕ပြားသလဲဆိုတာ သိပ္ၿပီးေတာ့မျပန္႕ပြားဘူးဆိုရင္ ထိန္းရတာလြယ္တယ္ လူေတြကို ျပန္ၿပီ္း အိုင္ဒင္္တီဖိုင္း ျပန္လုပ္လို႕ရတယ္ ဒါေပမဲ့ နည္းနည္းက်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ျဖစ္သြားရင္ ခက္တယ္ ဒါေပမဲ့ systemtic ျဖစ္သြားၿပီး အဲ့ဒါက system ႀကီး တစ္ခုလံုးက systematic corruption တစ္ခုလံုးက corruption become a way of life systematic corruption အဲ့ဒါမ်ိဳးက ဗမာျပည္မွာျဖစ္တယ္ The whole things top to bottom, system တစ္ခု အဲ့ဒါေတာ့ လြဲတယ္ become a way of life တစ္ခုခု လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္းအဲ့ အတိုင္းဘဲ ဘယ္သူ႕ဘာေပးရမလဲၾကည့္ေနတာ အဲ့လိုၾကည့္ရင္ that happen ဆိုရင္ become the very very seen the problem အဲ့လိုဟာေလးေတြရွိတယ္ အဲ့ဒါကို ဘယ္လို ေျဖရွင္းမလဲဆိုတဲ့ ျပသနာ ေနာက္တစ္ခုက စနစ္တက် ေကာက္တဲ့ corruption နဲ႕ဗရမ္းဗတာ ျဖစ္တဲ့ corruption ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ စနစ္တက်ဆိုတာကေတာ့ စနစ္က်တယ္ဗ် ဘယ္သူ႕ဘယ္ေလာက္ေပးရမလဲ ဆိုတာ သိတယ္ ။ ဘယ္သူ႕ဘာေပးရမယ္ဆိုတာ သိတယ။  ၿပီးလို႕ရွိရင္လည္း အခြင့္အေရးရမယ္ဆိုတာ ဟာေလးက မဆိုးဘူး systematin ျဖစ္တယ္  ျဖစ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ အဂတိလုိက္ၿပီးေတာ့မွ ယူတဲ့ဟာေတြကလည္း ရွိတယ္။ သူ႕အေနနဲ႕ဒီဟာေလးကေတာ့ ဒီဘဲေလးေပါ့ ဒီဘဲငန္းေလးက ေနာက္က်ရင္ ေရႊဥရင္ဥမွာေပါ့ ဒီေကာင္ကို ငါထိန္းသိမ္းထားမယ္ အရမ္းလုိအပ္တဲ့ အခ်ိန္က်မွေပါ့ လုပ္ေပးမယ္ သူၾကီးပြားလာတဲ့အခ်ိန္ ငါလည္း ၾကီးပြားမယ္ အဲ့သေဘာေလးေတြရွိတယ္ ။ စနစ္ေကာင္းတဲ့ဟာေလးကေလ good things ကေလေနာ္ bad thing ကေတာ့ we know who to give how much to give အရမ္းအတိအက် သိတယ္ ဘာကိုဆုိ ဘယ္ေလာက္ေပးရမလဲ everything is clear ေပးလို႕ရွိရင္လည္းရတယ္ အေျခအေနအရဘဲ ဒါမ်ိဳးဟာေလးေတြက very systematic ပါ ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီ ေကာက္တဲ့လူေတြဟာလည္းဘဲ benefit ျဖစ္တဲ့လူေတြဟာလည္းဘဲ က်ေနာ့္အေနနဲ႕စီးပြားေရးက တိုးတက္လာမယ္ဆိုရင္ သူၾကီးပြားလာရင္ ငါလည္း တိုးတက္လာမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အရမ္းကိုဘဲ This is double corruption ေနာက္တခါ ဗရမ္းဗဒါ corruption ဆိုတာက completely confuse ဘယ္ေပးလို႕ေပးရမွန္းလည္းမသိ ဘယ္သူက responsibility ရွိမွန္းလည္းမသိေနာ္ ၿပီးလို႕ရွိရင္လည္း အခြင့္အေရးရမလား မရမလားလည္းမသိ ဘာျဖစ္သြားသလဲဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ေနာက္ officer ေတြကလည္း ဘယ္ကဘယ္ေလာက္ယူမွန္းလည္းမသိ အဲ့လိုျဖစ္ေနတယ္ဆိုလို႕ရွိရင္လည္း တစ္ခါတည္းကို အၾကီးအက်ယ္ဘဲ အဆမတန္ေကာက္တာ အဲ့ဒီအခါက်တဲ့ အခါက်ေတာ့ အဲ့ဘဲက ဥကိုမဥေတာ့ဘူး ေရႊဘဲေတြဘာေတြ ေဘးခ်ိတ္ အဲ့ဘဲက ဥကိုမဥေတာ့ဘူး အဲ့ဒီဟာက very very dangerousေျပာခဲ့တာကေတာ့ very essential ေလးေတြဘဲေျပာခဲ့တာ ။ဒါက်ေနာ္ေနာက္ရင္းႏီွးျမွပ္ႏွံမႈအေပၚမွာဘာျဖစ္ေနလဲ။ ဘယ္ေလာက္ေအာင္ျမင္လည္းလုိ႔ေမးမယ္ဆုိရင္ သိပ္ေတာ႔မေအာင္ျမင္ဘူး မေအာင္ျမင္လုိ႔ဆက္ျပီးမလုပ္ရဘူးလုိ႔ေတာ႔မေျပာပါနဲ႔ ဆက္ျပီးေတာ႔လုပ္ရမွာပါ လာဘ္ေပးတဲ႕ကိစၥလည္းအဲဒီအတုိင္းပါဘဲ ဆက္ျပီးေတာ႔လုပ္ရမွာပါ သူအေနနဲ႔ကေတာ႔ ဒါႀကီးကုိ ပေပ်ာက္ေအာင္လုပ္လုိ႔မရဘူး မရေပနဲ႔လည္းဘဲ သူကုိ ထိန္းျပီးေတာ႔ မေကာင္းတဲ႔ ဟာေတြကုိေလွ်ာ႔ျဖစ္ဖုိ႔ ၾကဳိးစားရမယ္ ပေပ်ာက္ေအာင္လုပ္လုိ႔ေတာ႔မရဘူး လြန္လြန္အားႀကီးတဲ႔ဟာေတြေပါ႔ ဆက္ကုိလုပ္ရမယ္ကိစၥ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လည္းလုပ္ေနတာပါဘဲ စီးပြာေရးအေၾကာင္းေျပာတာ corruption ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈေတြဟာ ျပည္တြင္းေရာ ၊ ျပည္ပေရာ အဲဒီဟာေတြဟာ ဆိုရင္တကယ္ပဲ အေတာ္ေလးကိုဆံုးရံႈးမႈေတြရွိတယ္။ေနာက္ေဆာက္လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္လညး္ေပးရေတာ့မယ္၊ ထုတ္လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္လည္းေပးရေတာ့မယ္၊ Transport လုပ္မယ္ဆိုရင္လည္းေပးရမယ္။ Market လုပ္မယ္ဆိုရင္လညး္ေပးရမယ္။ store လုပ္မယ္ဆိုရင္လည္းေပးရမယ္။ တယ္လီဖုန္တပ္ခ်င္တယ္ဆိုလည္းေပးရတယ္။ အင္တာနက္တက္ မယ္ဆိုရင္လည္းေပးရမယ္ အဲဒီလုိ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ မလြယ္ေတာ့ဘူး ေနာ္။ ဒါတြကိုလုပ္ေဆာင္ေနတဲကအခါမွာ ေအာင္ျမင္တာမေအာင္ျမင္တာေဘးခ်ိတ္အဲလုိဘဲစဥ္းစားပါ ေအာင္ျမင္တာမေအာင္ျမင္တာ တိုင္းျပည္ကို ပ်က္မတက္ ျဖစ္ေစတာက အာဏာရွင္ေတြ ၾကီးပြားေနတဲ့ဟာ သံယံဇာတ ပစၥည္းေတြ သူတို႕လက္ထဲေရာက္ကုန္တာ အဲ့ဒါကေတာ့ မေကာင္းဘူးဆိုတာ သိတယ္ ႏိုင္ငံျခားမွာသြားၿပီးေတာ့ အိမ္ေတြေဆာက္ ျပည္တြင္းမွာလည္း စိန္ေတြ ေရႊေတြ ေငြေတြ ရတနာေတြ အဲ့ဒါေတြကလည္း ရွင္းေနတာဘဲ တိုင္းျပည္အတြက္ နစ္နာေစတယ္ဆုိတာ။ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ဘာလုပ္ရမလဲ ဆုိေတာ႔ နံပတ္တစ္က lေခါင္းေဆာင္ ကအေရးႀကီးတယ္ အိမ္တစ္အိမ္ကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမယ္ဆုိရင္ အမုိးကုိစျပီးေတာ႔လုပ္ရမယ္ အေရးႀကီးတာက အာရွေဒသမွာ ဆုိ လူႀကီးေတြဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ေတြကနမူနာေပးရမယ္ ။သိပ္အေရးႀကီးတယ္။ ေခါင္းေဆာင္က ဦးေဆာင္ရမယ္ ဆုံးျဖတ္ခ်ဖု္ိ႔ဆုိ၇င္လည္းဘဲ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ခက္ခက္ခဲခဲဆုံးျဖတ္ခ်က္ရရတယ္ အဲဒါမ်ုဳိးေတြခ်ဖုိ႔ဆုိလည္း သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ဖုိ႔လုိတယ္။မျဖစ္သင္႔တဲ႔ ဟာ ေတြ လုံးလုံးမတရားတဲ႔ ဟာေတြ အဲဒါေတြကုိဘဲ ျပန္ထိန္းျပီးေတာ႔လုပ္ၾကဖို႕လိုပါတယ္္။